Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
ABŞ-də immiqrasiya — ABŞ-ni immiqrasiya ölkəsi adlandırırlar.
Tarixi
ABŞ ərazisinin sürətlə genişlənməsi, eləcə də ərazinin məskunlaşması və mənimsənilməsi külli miqdarda əhali tələb edirdi. Həmçinin dünyanın digər ərazilərində (əsasən də Avropada) sosial-iqtisadi şərait (aqrar, dini, milli vəziyyət, aclıq, siyasi təqib) əhali və əmək ehtiyatlarını ABŞ-yə cəlb etdi. Okean boyunca qitələrarası miqrasiyanın artması feodal məhdudiyyətlərinin ləğvinə səbəb oldu və əhali hüquqi cəhətdən müstəqillik qazandı. İmmiqrasiya dəniz və sonra hava nəqliyyatında olan proqreslə bağlı daha geniş vüsət aldı.
İmmiqrantların sayının qeydiyyatı 1820-ci ildən aparılır və 1820-ci ildən indiyə qədər ABŞ-yə 60 mln. nəfər əhali (Avropa 67 %, Asiya 10 %, Amerika 21 %, digər regionlar 2 %) immiqrasiya etmışdir. Aşağıdakı immiqrasiya dövrləri ayrılır:
Birinci dövr
I dövr – XVII əsrin əvvəllərindən 1820-ci ilə qədər davam etmişdir. İmmiqrantlar əsasən Böyük Britaniya adalarındandır (ingilislər, şotlandlar, irlandlar). Cənuba gələnlər varlı torpaq sahibləri olduğundan onlar özləri ilə plantasiyalarda işləmək üçün kasıb əhali gətirmişlər. Lakin tədricən plantasiyalarda işləyənlər çatışmır və buraya qara dərili qullar gətirilir. Hələ ilk dəfə 1619-cu ildə Ceymstauna hollandlar qaradərililər gətirmişlər. Daha sonra ingilis qul ticarətinucaq" yaranır: Liverpul, Afrikanın Qvineya sahili və Vest-Hind (Yamayka). Nəticədə XVIII əsrin əvvəllərində ABŞ-də Cənubda 10 min, həmin əsrin ortalarında 100 min, 1810-cu ildə 1 mln, 1860-cı ildə isə 4,5 mln. zənci vardı və ölkə əhalisinin tərkibində yeni etnik element yaranır. də "üçb
İkinci dövr
II dövr – XIX əsrin II yarısı və XX əsrin əvvəllərini əhatə edir. XIX əsrin II yarısında immiqrantların sayı ildə 1,3 mln. nəfər təşkil edirdi. Lakin XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində bu göstərici kəskin surətdə artır (1900–1914-cü illərdə 13,4 mln. nəfər). Bəzi illərdə hətta əhalinin ümumi artımının 20–40 %-i immiqrasiya hesabına olur. Bu dövrdə immiqrasiyanın coğrafi tərkibində stabil vəziyyət hökm sürmüşdür. Belə ki, immiqrantlarıln 80–85 %-i Avropanı təmsil etmişdir. Lakin Avropa daxili subregionlarda ciddi fərqlər olmuşdur. "Köhnə" və "Yeni" immiqrasiya dövrləri ayırırlar. "Köhnə" dövrdə əvvəlcə ingilislər, şotlandlar, sonra almanlar, irlandlar, daha sonra skandinavlar, əsasən isveçlər immiqrantları təşkil etmişlər (İrlandiyadan immiqrasiya kartof aclığı, Almaniyadan isə siyasi-iqtisadi vəziyyətlə bağlı olmuşdur). "Yeni" dövrdə Cənubi və Şərqi Avropa ölkələri (İtaliya, Avstriya-Macarıstan, Rusiya) üstünlük əldə etdilər. 1891–1920-ci illərdə Cənubi və Şərqi Avropadan ABŞ-yə "Köhnə" immiqrasiya ölkələrindən 3 dəfə çox əhali getmişdir (əsasən İtaliyadan olanlar fərqlənmişdir). Rusiyadan immiqrantlar 1900–1910-cu illərdə çoxluq təşkil etmişdir (əsasən polyaklar, yəhudilər, litovlar). Avropadan sonra immiqrantlar əsasən Kanada və Meksikadan idilər. Asiya ölkələrindən gələnlər isə cüzi göstəricilərə malik olmuşlar.
Üçüncü dövr
III dövr – Birinci və İkinci dünya müharibələri arasını əhatə edir. Bu mərhələdə immiqrasiya axını azalmışdır, bu da dünya iqtisadiyyatı, eləcə də ABŞ-nin təsərrüfatı, həmçinin 1924-cü ildən bu ölkədə immiqrasiya kvotasının tətbiqi ilə bağlı olmuşdur. İmmiqrasiya kvotası nisbətən kasıb Şərqi və Cənubi Avropa ölkələrindən əhali axınının qabağını almışdır. Bu dövrdə ABŞ-yə əmək immiqrasiyası ilə yanaşı, siyasi axın da baş vermişdir. Belə ki, 1917-ci ildən sonra Rusiyadan Çar familiyalılar, yüksək zadəganlar, Çar ordusunun hərbi qulluqçuları ilə yanaşı, elmi-texniki bilik, kadr axını, yaradıcı mütəxəssislər ABŞ-yə immiqrasiya etmişlər. Həmçinin öz ölkələrinə qayıtmaq istəməyən müharibə əsirləri, eləcə də Stalin repressiyasından qorxanlar, həm də Kuba və Vyetnamdan olan əhali ABŞ-yə üz tutmuşlar.
Dördüncü dövr
IV dövr – XX əsrin II yarısından başlayıb indiyənə qədər davam edir. Bu dövrdə immiqrasiyanın səviyyəsi durmadan artır. Belə ki, XX əsrin 70-ci illərində ABŞ-yə 4,5; 80-ci illərində isə 6 mln. nəfər leqal əhali gəlmişdir. Həmçinin XX əsrin 60-cı illərində əhalinin ümumi artımında miqrasiyanın payı 11 % idisə, bu göstərici 70-ci illərdə 33, 80-ci illərdə isə 39 % təşkil etmişdir. Eləcə də ABŞ-yə qeyri-leqal gələnlərin sayı artmışdır. 1960–1980-ci illərdə 200–500 min "qeyri-leqal" əhali Meksikadan gəlmişdir. 1986-cı ildə ABŞ konqresi "qeyri-leqal" immiqrasiyanın aradan qaldırılması ilə bağlı xüsusi qanun qəbul etmişdir. Qanuna görə bu proses vətəndaş və cinayət hüquq tədbirləri ilə nizamlanmalıdır. "Qeyri-leqal" immiqrantlara əmək fəaliyyəti verən, iş təklif edən şəxslər külli miqdarda pul cərimələrindən tutmuş həbsxana rejiminə qədər cəzalana bilərlər. Həmçinin ABŞ-də sərhəd mühafizəsi güclənmişdir. Nəticədə isə "qeyri-leqal" əhali axını azalır.
Bu dövrün digər bir xüsusiyyəti miqrasiya axınlarının coğrafiyasında olan dəyişikliklərlə bağlıdır. XX əsrin 50-ci illərində immiqrantlar Avropa və Kanadadan gəlirdilərdisə, 80-ci illərdə bu region və ölkənin payı 13 % olmuşdur. Dominantlıq edənlər isə Latın Amerikası (50 %) və Sakit okean sahili Asiya ölkələrindən gələnlər (35 %) idilər. Bu da 1965-ci ildə immiqrasiya kvotasının (1924-cü ildə qəbul edilmiş) götürülməsi ilə əlaqədardır.
İmmiqrasiyanın sosial-mədəni tərkibinin dəyişilməsi
Başqa bir xüsusiyyət immiqrasiyanın sosial-mədəni tərkibinin (strukturunun) dəyişilməsi ilə bağlıdır. Əvvəllər immiqrantlar orta və aşağı kvalifikasiyalı və təhsilli idilərdisə, daha sonra ABŞ-yə bilik axını kütləvi xarakter alır. XX əsrin 80-ci illərində ABŞ-yə 1,5 mln. yüksək təhsilli əhali axın etmişdir. Mühəndis və kompüter, eləcə də digər sahələrin yüksək ixtisaslı mütəxəssisləri ölkə iqtisadiyyatının, səhiyyəsinin, ədəbiyyatının, həmçinin incəsənətinin inkişafını sürətləndirmişdir. XX əsrin 90-cı illərində ABŞ-yə gələnlər Latın Amerikası (Meksika, Mərkəzi Amerika, Karib hövzəsi, Cənubi Amerika), Asiya (Filippin, Vyetnam, Çin, Hindistan), Avropa regionlarındandır. Hal-hazırda Avropa regionundan gələnlər 16 %, Latın Amerikası 51 %, Asiya 27 %, digər ərazilər isə 6 % təşkil edir.
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Immigration policy in the United States 2011-06-12 at the Wayback Machine
- Русско-Американский Бизнес-Альянс 2013-03-21 at the Wayback Machine
- - Бизнес иммиграция в США
- - Иммиграция в США для инвесторов
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin ABS de immiqrasiya ABS ni immiqrasiya olkesi adlandirirlar TarixiABS erazisinin suretle genislenmesi elece de erazinin meskunlasmasi ve menimsenilmesi kulli miqdarda ehali teleb edirdi Hemcinin dunyanin diger erazilerinde esasen de Avropada sosial iqtisadi serait aqrar dini milli veziyyet acliq siyasi teqib ehali ve emek ehtiyatlarini ABS ye celb etdi Okean boyunca qitelerarasi miqrasiyanin artmasi feodal mehdudiyyetlerinin legvine sebeb oldu ve ehali huquqi cehetden musteqillik qazandi Immiqrasiya deniz ve sonra hava neqliyyatinda olan proqresle bagli daha genis vuset aldi Immiqrantlarin sayinin qeydiyyati 1820 ci ilden aparilir ve 1820 ci ilden indiye qeder ABS ye 60 mln nefer ehali Avropa 67 Asiya 10 Amerika 21 diger regionlar 2 immiqrasiya etmisdir Asagidaki immiqrasiya dovrleri ayrilir Birinci dovr I dovr XVII esrin evvellerinden 1820 ci ile qeder davam etmisdir Immiqrantlar esasen Boyuk Britaniya adalarindandir ingilisler sotlandlar irlandlar Cenuba gelenler varli torpaq sahibleri oldugundan onlar ozleri ile plantasiyalarda islemek ucun kasib ehali getirmisler Lakin tedricen plantasiyalarda isleyenler catismir ve buraya qara derili qullar getirilir Hele ilk defe 1619 cu ilde Ceymstauna hollandlar qaraderililer getirmisler Daha sonra ingilis qul ticaretinucaq yaranir Liverpul Afrikanin Qvineya sahili ve Vest Hind Yamayka Neticede XVIII esrin evvellerinde ABS de Cenubda 10 min hemin esrin ortalarinda 100 min 1810 cu ilde 1 mln 1860 ci ilde ise 4 5 mln zenci vardi ve olke ehalisinin terkibinde yeni etnik element yaranir de ucb Ikinci dovr II dovr XIX esrin II yarisi ve XX esrin evvellerini ehate edir XIX esrin II yarisinda immiqrantlarin sayi ilde 1 3 mln nefer teskil edirdi Lakin XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde bu gosterici keskin suretde artir 1900 1914 cu illerde 13 4 mln nefer Bezi illerde hetta ehalinin umumi artiminin 20 40 i immiqrasiya hesabina olur Bu dovrde immiqrasiyanin cografi terkibinde stabil veziyyet hokm surmusdur Bele ki immiqrantlariln 80 85 i Avropani temsil etmisdir Lakin Avropa daxili subregionlarda ciddi ferqler olmusdur Kohne ve Yeni immiqrasiya dovrleri ayirirlar Kohne dovrde evvelce ingilisler sotlandlar sonra almanlar irlandlar daha sonra skandinavlar esasen isvecler immiqrantlari teskil etmisler Irlandiyadan immiqrasiya kartof acligi Almaniyadan ise siyasi iqtisadi veziyyetle bagli olmusdur Yeni dovrde Cenubi ve Serqi Avropa olkeleri Italiya Avstriya Macaristan Rusiya ustunluk elde etdiler 1891 1920 ci illerde Cenubi ve Serqi Avropadan ABS ye Kohne immiqrasiya olkelerinden 3 defe cox ehali getmisdir esasen Italiyadan olanlar ferqlenmisdir Rusiyadan immiqrantlar 1900 1910 cu illerde coxluq teskil etmisdir esasen polyaklar yehudiler litovlar Avropadan sonra immiqrantlar esasen Kanada ve Meksikadan idiler Asiya olkelerinden gelenler ise cuzi gostericilere malik olmuslar Ucuncu dovr III dovr Birinci ve Ikinci dunya muharibeleri arasini ehate edir Bu merhelede immiqrasiya axini azalmisdir bu da dunya iqtisadiyyati elece de ABS nin teserrufati hemcinin 1924 cu ilden bu olkede immiqrasiya kvotasinin tetbiqi ile bagli olmusdur Immiqrasiya kvotasi nisbeten kasib Serqi ve Cenubi Avropa olkelerinden ehali axininin qabagini almisdir Bu dovrde ABS ye emek immiqrasiyasi ile yanasi siyasi axin da bas vermisdir Bele ki 1917 ci ilden sonra Rusiyadan Car familiyalilar yuksek zadeganlar Car ordusunun herbi qulluqculari ile yanasi elmi texniki bilik kadr axini yaradici mutexessisler ABS ye immiqrasiya etmisler Hemcinin oz olkelerine qayitmaq istemeyen muharibe esirleri elece de Stalin repressiyasindan qorxanlar hem de Kuba ve Vyetnamdan olan ehali ABS ye uz tutmuslar Dorduncu dovr IV dovr XX esrin II yarisindan baslayib indiyene qeder davam edir Bu dovrde immiqrasiyanin seviyyesi durmadan artir Bele ki XX esrin 70 ci illerinde ABS ye 4 5 80 ci illerinde ise 6 mln nefer leqal ehali gelmisdir Hemcinin XX esrin 60 ci illerinde ehalinin umumi artiminda miqrasiyanin payi 11 idise bu gosterici 70 ci illerde 33 80 ci illerde ise 39 teskil etmisdir Elece de ABS ye qeyri leqal gelenlerin sayi artmisdir 1960 1980 ci illerde 200 500 min qeyri leqal ehali Meksikadan gelmisdir 1986 ci ilde ABS konqresi qeyri leqal immiqrasiyanin aradan qaldirilmasi ile bagli xususi qanun qebul etmisdir Qanuna gore bu proses vetendas ve cinayet huquq tedbirleri ile nizamlanmalidir Qeyri leqal immiqrantlara emek fealiyyeti veren is teklif eden sexsler kulli miqdarda pul cerimelerinden tutmus hebsxana rejimine qeder cezalana bilerler Hemcinin ABS de serhed muhafizesi guclenmisdir Neticede ise qeyri leqal ehali axini azalir Bu dovrun diger bir xususiyyeti miqrasiya axinlarinin cografiyasinda olan deyisikliklerle baglidir XX esrin 50 ci illerinde immiqrantlar Avropa ve Kanadadan gelirdilerdise 80 ci illerde bu region ve olkenin payi 13 olmusdur Dominantliq edenler ise Latin Amerikasi 50 ve Sakit okean sahili Asiya olkelerinden gelenler 35 idiler Bu da 1965 ci ilde immiqrasiya kvotasinin 1924 cu ilde qebul edilmis goturulmesi ile elaqedardir Immiqrasiyanin sosial medeni terkibinin deyisilmesiBasqa bir xususiyyet immiqrasiyanin sosial medeni terkibinin strukturunun deyisilmesi ile baglidir Evveller immiqrantlar orta ve asagi kvalifikasiyali ve tehsilli idilerdise daha sonra ABS ye bilik axini kutlevi xarakter alir XX esrin 80 ci illerinde ABS ye 1 5 mln yuksek tehsilli ehali axin etmisdir Muhendis ve komputer elece de diger sahelerin yuksek ixtisasli mutexessisleri olke iqtisadiyyatinin sehiyyesinin edebiyyatinin hemcinin incesenetinin inkisafini suretlendirmisdir XX esrin 90 ci illerinde ABS ye gelenler Latin Amerikasi Meksika Merkezi Amerika Karib hovzesi Cenubi Amerika Asiya Filippin Vyetnam Cin Hindistan Avropa regionlarindandir Hal hazirda Avropa regionundan gelenler 16 Latin Amerikasi 51 Asiya 27 diger eraziler ise 6 teskil edir IstinadlarHemcinin baxXarici kecidlerImmigration policy in the United States 2011 06 12 at the Wayback Machine Russko Amerikanskij Biznes Alyans 2013 03 21 at the Wayback Machine Biznes immigraciya v SShA Immigraciya v SShA dlya investorov