Ağgöl (Ак-Гёль; qum. Ak-köӀ )— Rusiyada, Dağıstan Respublikasında göl. Göl Mahaçqala şəhərində, Xəzər dənizi sahilində yerləşir. Göl həm də Böyük Turalin adı ilə də tanınır. Ağgöldən bir az aralı Kişik Turalin gölü var.Göl haqqında ilk məlumatlar XVIII əsrə aiddir.
Ağgöl | |
---|---|
qum. Ak-köӀ | |
![]() | |
Ümumi məlumatlar | |
Tipi | laqun |
Mütləq hündürlüyü | -16 m |
Sahəsi | 1,8 km² |
Dərin yeri | 4 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
|
Coğrafi mövqeyi
Göl şəhərin cənub-şərqində, "Reduktornı qəsəbəsində", Xəzər dənizi sahilindən 1 km aralıda yerləşir.
Ümumi məlumat
Ağgöl laqun mənşəli olub dairəvi-kvadrat formasındadır. Maksimal dərinliyi 4 metrdir. Xəzər dənizindən ayrılan qum tirəsinin yuyulması nəticəsində formalaşmış. 1899-cü ildə Həştərxandan olan balıqçılıq üzrə mütəxəssis Vorobyev Ağgöldə balıq yetişdirməyi planlaşdırmış və ərazini 100 illik kirayəyə götürmüş. Ancaq bu plan sonda uğursuzluqla nəticələnmiş.
XX əsrin ortalarında Xəzər dənizinin səviyyəsinin düşməsi ilə əlaqədar gölün suyu qurumuş. Sonralar "Oktyabr İnqilabı" kanalı vasitəsi ilə gölün suyu yenidən bərpa edilmiş.
Ağgölün qərb hissəsi, 12 hektarlıq sahə yarım dairəvi bənd ilə əsas hissədən ayrılmış. Əsas akvatoriyanın sahəsi isə 1,028 km²-dir(2013). Göl əsasən qrunt suları ilə qidalanır (80 %). Qismən isə atmosfer yağıntıları qidalanmada rol oynayır (20 %).
Flora və faunası
XX əsrin ortalarında su hövzəsindən balıqçılıq təsərrüfatı üçün istifadə olunurdu. Göl bio kütləsinin 67 %-ni şirin su molyuskaları təşkil edir. Ağgöldə 48 mikroskopik yosun növü aşkar edilmişdir. Su hövzəsindən həmçinin çəki və karp balıqlarının yetişdirilməsi üçün istifadə olunmuş.
Problemləri
Ağgöl akvatoriyası güclü antropogen təsirə məruz qalır. Sahil boyu hündür mərtəbəli binaların tikintisi, sahil ərazilərinin quruması və tikinti materyalları tullantıları ilə suyun böyük ölçüdə çirklədilməsi ən böyük problemlərdən biridir. Suyun analizi nəticəsində məlum olmuşdur ki, azot və fosfat birləşmələrinin səviyyəsi artmışdır.
Elmi araşdırmalar
Ağgölün hidroqrafiyasını və əsas problemlərini Rusiya Elmlər Akademiyasının Dağıstan Federal Araşmırmalar Mərkəzi öyrənir.
Turizm
Ağgölün şimal sahilində eyni adlı «Ağ-Göl» parkı yerləşir. Park ərazisində böyük "Rus müəlliməsi" abidəsi ucalır. Heykəlin yerləşdiyi meydanın aşağısında isə Mahaçqala Tarixi Muzeyi fəaliyyət göstərir.
İstinadlar
- Аккёль (№ 0240935) / Реестр наименований географических объектов на территорию Республики Дагестан по состоянию на 31.7.2017 // Государственный каталог географических названий. rosreestr.ru.
- Инструкция по передаче на картах географических названий Дагестанской АССР М.: РИО ВТС, 1959. C. 42. 2019-10-28 at the Wayback Machine rosreestr.ru
- Лист карты K-38-48 — ФГУП «ГОСГИСЦЕНТР»
- ГВР|173865|Ак-Гёль
- "ОЗЕРО АК-ГЕЛЬ". 2019-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
- Физическая география Дагестана / Б. А. Акаев. — М: Школа, 1996. — С. 212. — 384 с. — ISBN 5-8288-1139-8.
- "Махачкале строительство многоэтажек вредит уникальному озеру Ак-Гель". 2019-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-28.
- "Цунами на Ак-Геле". 2022-05-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-29.
- . 2017-08-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aggol Ak Gyol qum Ak koӀ Rusiyada Dagistan Respublikasinda gol Gol Mahacqala seherinde Xezer denizi sahilinde yerlesir Gol hem de Boyuk Turalin adi ile de taninir Aggolden bir az arali Kisik Turalin golu var Gol haqqinda ilk melumatlar XVIII esre aiddir Aggolqum Ak koӀUmumi melumatlarTipi laqunMutleq hundurluyu 16 mSahesi 1 8 km Derin yeri 4 mYerlesmesi42 57 38 sm e 47 32 29 s u Olke RusiyaAggolBu adin diger istifade formalari ucun bax Aggol Cografi movqeyiGol seherin cenub serqinde Reduktorni qesebesinde Xezer denizi sahilinden 1 km aralida yerlesir Umumi melumatAggol laqun menseli olub dairevi kvadrat formasindadir Maksimal derinliyi 4 metrdir Xezer denizinden ayrilan qum tiresinin yuyulmasi neticesinde formalasmis 1899 cu ilde Hesterxandan olan baliqciliq uzre mutexessis Vorobyev Aggolde baliq yetisdirmeyi planlasdirmis ve erazini 100 illik kirayeye goturmus Ancaq bu plan sonda ugursuzluqla neticelenmis XX esrin ortalarinda Xezer denizinin seviyyesinin dusmesi ile elaqedar golun suyu qurumus Sonralar Oktyabr Inqilabi kanali vasitesi ile golun suyu yeniden berpa edilmis Aggolun qerb hissesi 12 hektarliq sahe yarim dairevi bend ile esas hisseden ayrilmis Esas akvatoriyanin sahesi ise 1 028 km dir 2013 Gol esasen qrunt sulari ile qidalanir 80 Qismen ise atmosfer yagintilari qidalanmada rol oynayir 20 Flora ve faunasiXX esrin ortalarinda su hovzesinden baliqciliq teserrufati ucun istifade olunurdu Gol bio kutlesinin 67 ni sirin su molyuskalari teskil edir Aggolde 48 mikroskopik yosun novu askar edilmisdir Su hovzesinden hemcinin ceki ve karp baliqlarinin yetisdirilmesi ucun istifade olunmus ProblemleriAggol akvatoriyasi guclu antropogen tesire meruz qalir Sahil boyu hundur mertebeli binalarin tikintisi sahil erazilerinin qurumasi ve tikinti materyallari tullantilari ile suyun boyuk olcude cirkledilmesi en boyuk problemlerden biridir Suyun analizi neticesinde melum olmusdur ki azot ve fosfat birlesmelerinin seviyyesi artmisdir Elmi arasdirmalarAggolun hidroqrafiyasini ve esas problemlerini Rusiya Elmler Akademiyasinin Dagistan Federal Arasmirmalar Merkezi oyrenir TurizmAggolun simal sahilinde eyni adli Ag Gol parki yerlesir Park erazisinde boyuk Rus muellimesi abidesi ucalir Heykelin yerlesdiyi meydanin asagisinda ise Mahacqala Tarixi Muzeyi fealiyyet gosterir IstinadlarAkkyol 0240935 Reestr naimenovanij geograficheskih obektov na territoriyu Respubliki Dagestan po sostoyaniyu na 31 7 2017 Gosudarstvennyj katalog geograficheskih nazvanij rosreestr ru Instrukciya po peredache na kartah geograficheskih nazvanij Dagestanskoj ASSR M RIO VTS 1959 C 42 2019 10 28 at the Wayback Machine rosreestr ru List karty K 38 48 FGUP GOSGISCENTR GVR 173865 Ak Gyol OZERO AK GEL 2019 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 29 Fizicheskaya geografiya Dagestana B A Akaev M Shkola 1996 S 212 384 s ISBN 5 8288 1139 8 Mahachkale stroitelstvo mnogoetazhek vredit unikalnomu ozeru Ak Gel 2019 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 28 Cunami na Ak Gele 2022 05 15 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 29 2017 08 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 28