Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
“Strela-2” (QRAU indeksi 9K32, NATO kod adı ilə SA-7 “Grail”) – Sovetlərin daşınan zenit raket kompleksidir. Kompleks üzərində çalışmalar SSRİ-də 1960-cı ildə başlayıb. Hökumətin 1968-ci il 10 yanvar tarixli qərarı əsasında “Strela-2” DZRK silahlanmaya qəbul edildi, sentyabrın 2-də isə “Strela-2M” və “Strela-3” kompleksinin təkmilləşdirilmiş versiyalarının hazırlanmasına başlandı. “Strela-2M” 1970-ci ildə silahlanmaya qəbul edildi. 1970-ci illərin ortalarında 9M32 raketli “Strela-2” kompleksi “hava-hava” tipli raketlərlə Mi-2 helikopterlərində (hər birində 4 raket olmaqla) sınaqdan keçirildi. Komplekslərin seriyalı istehsalı 1980-ci illərin ilk yarısına qədər davam etdi. Bu kompleks müxtəlif vaxtlarda dünyanın 60 ölkəsinin ordularında uğurla istismar edildi.
Enerji mənbəyi olan atıcı konteynerdən, 9M32 zenit raketindən və atıcı qurğudan ibarət olan “Strela-2” hava hücumundan müdafiə kompleksinin aparıcı qurucusu olaraq SKB QKOT dizayn bürosu seçildi.
SKB QKOT dizayn bürosunun baş mühəndisi, İkinci dünya müharibəsi dövründə Qızıl Ordu tərəfindən istifadə edilən çoxsaylı minaatanların əksəriyyətinin yaradılmasını təmin edən B.İ. Şavirin idi. Müharibədən sonrakı illərdə Kolomnada yerləşən büro 406 mm-lik özüyeriyən “Oka” sisteminin də daxil olduğu müxtəlif hərbi qurğuların yaradılması işlərini davam etdirirdi. 1950-ci illərin ortalarından etibarən SKB, naqillə idarəolunan “Şmel” tank əleyhinə raketə malik özüyeriyən TƏİRK-in hazırlanmasına başladı və layihəni 1960-cı ildə uğurla başa çatdırdı.
1965-ci ildə Şavırin vəfatından sonra, S.P. Nepodimi baş konstruktor təyin edildi və 1966-cı ildə müəssisə Maşınqayırma Konstruktor (KBM) adlandırıldı. Daşınan HHM sisteminin inkişafı əvvəlcə mütəxəssislərə çox problemli görünürdü. “Strela-2” DZRK üçün texniki tələblərin hazırlanması Dövlət Artilleriya İdarəsinin 3-cü Elmi-Tədqiqat İnstitutunda dərin elmi tədqiqatların təşkili və sənaye sahəsində cəsarətli texniki ideyaların hazırlanması ilə qeyri-adi bir şəkildə aparılırdı. İlk Sovet DZRK-sının inşası tamhəcmli bir “beyin hücumu” ilə başlandı. Şavırin və mütəxəssis qrupu iki həftə ərzində təmamilə bütün işlərdən ayrıldılar və müzakirələrin sonunda gələcək kompleksə qarşı irəli sürülən tələbləri və onun görünüşünün elementlərinin layihəsini hazırlaya bildilər. Nəticədə “Strela-2” DZRK-nın taktiki və texniki tələblərini tərtib etmək üçün təkliflər hazırlamaq mümkün oldu.
Daha sonra xaricdən SSRİ-yə verilən ABŞ-nin “Red-Ay” daşınan zenit raket kompleksi, bu sistemlərin texniki təkliflərinin oxşar olduğunu təsdiqlədi və nəticədə onlar “Strela-2” DZRK-nın əsasını təşkil etdi. Hər iki ölkənin dizaynerləri müstəqil olaraq layihələrin texniki komponenti sahəsində ən məqsədəuyğun qərarların tətbiq edilməsinin zəruri olduğunu etiraf etdilər.
DZRK-nın idarəolunan zenit raketinin ən vacib elementi olan istilik tuşlama başlığının hazırlanması Leninqrad Xalq Təssərüfatının OKB-357 müəssisəsinə (gələcəkdə Leninqrad Optik Mexanika Birliyinin (LOMO-nun) bir hissəsi oldu) həvalə edildi.
Yeni kompleksin kiçik ölçülü idarəolunan zenit raketi, hava hədəfinə yalnız birbaşa zərbə ilə əhəmiyyətli zərər verə biləcək 1.17 kq çəkidə yüngül bir döyüş başlığı ilə təchiz edilirdi. Az həssaslıqlı istilik axtaran başlıqdan istifadə edən kompleksin raketi hədəfə “yaxalama” rejimində yönəldilirdi.
Raketlərin hədəflə sürətlə toqquşması nəticəsində partlayış baş verirdi. Belə olan şəraitdə raket tərəfindən hava hədəfinin uğurlu və effektiv şəkildə məhv edilməsi üçün, ilk dəfə partlayıcı qurğuda yarımkeçirici gücləndiricilərdən və həssas impulslu maqnit-elektrikli generatordan istifadə edildi.
“Strela-2” DZRK-nın döyüş istifadəsi onun effektivliyinin aşağı olmasını göstərdi. Raket kompleksi tərəfindən zədələnən təyyarələrin çoxu öz aerodromlarına qayıda bilirdilər, burada qısa təmirdən sonra yenidən uçuşlarını bərpa etdirirdilər. Bu zenit raketlərinin təyyarələrin uçuşunun davam etdirilməsi üçün az əhəmiyyətə malik olan quyruq hissəsinə tuş gəlməsi və raket başlığı gücünün hava hədəfini məhv etməsi və ya daha böyük dağıntıya səbəb olması üçün yetərli olmaması ilə əlaqəli idi.
1968-ci il sentyabrın 2-də SSRİ hökumətinin qərarı ilə “Strela-2” kompleksinin modernləşdirilməsi işinə başlandı. Yeni daşınan kompleks “Strela-2M” (GRAU 9K32M indeksi) təyinatını aldı. Kompleks, “yaxalma” və “qarşı” kurslarda vizual görünüş sahəsində aşağı yüksəklikdə uçan hədəfləri vurmaq üçün nəzərdə tutulurdu. DZRK sabit və manevr edən hava hədəflərinə qarşı da raketlərin buraxılmasına imkan verirdi. Raket əsasən 950 km/saata qədər sürətlə uçan bütün tip helikopter və təyyarələrə təqib kurslarında atəş açmaq üçün nəzərdə tutulur. Qarşı kurslarda isə raketlərdən yalnız 550 km/saata qədər sürətlə uçan hava vasitələrinə qarşı atəş açmaq tövsiyə olunur.
“Strela-2M” DZRK-nın təkmilləşdirilən versiyası 1969-cu ilin oktyabrından 1970-ci ilin fevralına qədər Donquz poliqonu ərazisində sınaqlardan keçirildi. Sınaqları tamamlandıqdan sonra, fevralın 16-da Kolomnadakı KBM-də hazırlanan kompleks rəsmi olaraq silahlanmaya qəbul edildi. 1970-ci ildə Deqtyarev adına Kovrovsk zavodunda onun üçün idarəolunan zenit raketlərin, İjevsk mexaniki zavodunda isə atıcı qurğuların istehsalına başlandı. Kompleksin xüsusiyyətlərindən biri qarşı kurslarda uçan hədəfləri məhvetmə imkanının yaxşılaşdırılmasından (məhv edilə biləcək hədəflərin sürəti 100 m/s-dən 150 m/s-ə qədər artırıldı) ibarət oldu.
“Strela-2M” DZRK-nın tərkibi aşağıdakılardan ibarət idi:
- Atıcı konteynerdə yerləşən 9M32M özütuşlanan zenit raketi;
- Birdəfəlik enerji mənbəyi;
- Yenidən istifadə edilə bilən atıcı qurğu.
İdarəolunan zenit raketini buraxılışa hazırlamaq üçün ilk növbədə enerji mənbəyini açmaq lazımdır. Bu zaman özütuşlanan başlıq enerji ilə qidalanmağa başlayır. Beş saniyə ərzində avtopilotun giroskopundakı rotor fırlanır, bundan sonra isə DZRK tam döyüşə hazır vəziyyətə gəlir.
Operator uyğun anda atıcı qurğunu hava hədəfinə doğru yönəldir və tətiyi çəkir. Hava hədəfinin istilik şüaları özütuşlanan başlığın görüntü sahəsinə daxil olan kimi operator bu barədə qurğudan gələn səs siqnalı ilə xəbərdar edilir.
Raket başlığının avtomatik izləmə rejiminə keçdiyi anda operator bir işıq siqnalı görür. 0,8 saniyədən sonra gecikmə blokuna və barıt təzyiqinin akkumulyatorunun elektrik alışqanına gərginlik verilir. Bundan 0.6 saniyə sonra isə akummlyatorlar işçi rejimə keçir və marş mühərrikinin elektrik alışqanına gərginlik ötürülür. İşıq siqnalı görünəndən təxminən 1.5 saniyə sonra raket buraxılır.
Raketin başlığı konteynerdən çıxdıqdan sonra, yayların hərəkəti nəticəsində idarəetmə rulları açılır. Bundan sonra sabitləşdiricilər geri atılır və operatordan 5-6 metr məsafədə raketin marş mühərriki işə düşür.
Raketin marş mühərrikinin çalışmasının başlanğıcında ətalət qüvvələrin təsiri ilə xüsusi bir partlayıcı qurğunu hazırlamağa cavabdeh olan qoruyucunu aktivləşdirilir. Operatordan 80-250 metr məsafədə, qoruyucunun ikinci mərhələsi aktivləşir - pirotexniki qoruyucular tam yanıb qurtarır, partlayıcı qurğunun hazırlığı tam başa çatır.
Uçuşda özütuşlanan başlığın optik oxları daim hava hədəfinə yönəldilir: zenit raketinin oxunun istiqamətindən asılı olmayaraq, başlıq davamlı olaraq obyekti izləyir və hədəfə çatana qədər raketin uçuşunu nizamlayır. Raket hədəfdən yayındığı halda, buraxılandan 14-17 saniyə sonra “özünü məhv edən” sensor işə düşür və raket sıradan çıxarılır.
“Strela-2” DZRK ilə müqayisədə təkmilləşdirilən “Strela-2M” kompleksi taktiki və texniki xüsusiyyətlərini yaxşılaşdıra bildi:
- Hava hədəflərinin özütuşlanan başlıq ilə ələ keçirilməsi, raketin “yaxalama” rejimində buraxılması prosesi avtomatlaşdırıldı. Bu isə xüsusilə hərəkət edən obyektlərə atəş zamanı operatorun vəzifələrini yerinə yetirməsini asanlaşdırdı;
- Hərəkətli hədəflərin seçimi stasionar təbii maneələr fonunda həyata keçirilə bilir;
- “Təqib” kurslarında 260 m/s sürətlə (əvvəl 220 m/s idi) uçan hava hədəflərini məhv etmək mümkün oldu;
- “Qarşı” kurslarda 150 m/s (əvvəllər 100 m/s) sürətlə uçan hava hədəflərinə atəş açmaq mümkün oldu;
- Raket buraxılma zonasının yaxın sərhədinin müəyyən edilməsində operator səhvinin istisna edilməsi təmin olundu;
- “Yaxalama” kurslarında reaktiv təyyarələrin məhvetmə zonası həm hündürlük, həm də məsafə baxımından genişləndi.
Modernləşmə zamanı buludlu bir havada işləyərkən daşınan “Strela-2M” kompleksinin istilik axtaran başlığının maneələrə qarşı davamlılığı da artırıldı.
Konstruktorların səyləri sayəsində, hava hədəflərini davamlı (lay), yüngül (dağınıq) və topa buludların 3 ballıq fonunda aşkar edilərək atəşin təmin edilməsi mümkün oldu. Eyni zamanda, üç baldan çox günəşlə işıqlandırılan bulud topaları şəraitində, xüsusilə bahar-yaz dövründə, DZRK-ların fəaliyyəti əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşırdı.
Başlığın hava hədəflərini izləməsi günəşin minimum 22-43° bucaqları arasında mümkün idi. Üfüq xətti də günəşli bir gündə istifadə üçün bir məhdudiyyət yaradır, kompleksin özünün əhatə dairəsi 2° yüksəklik bucağına qədər məhdudlaşırdı. Digər şərtlərdə üfüq atəşə təsir etmirdi. Eyni zamanda kompleks saxta istilik maneələrindən (helikopter və təyyarələr tərəfindən atılan istilik “tələləri”) də qoruna bilmirdi.
Hava hədəfinə qarşı raketi ayaq üstü və ya diz üstü vəziyyətdə çiyindən atmaq mümkündür. DZRK-nı səngərdən, binaların damından, su hövzəsindən, bataqlıqdan, qısa müddətli dayanacaqlardan və hətta 20 km/saatdan çox olmayan sürətlə hərəkət edən zirehli nəqliyyat vasitələrindən atmağa icazə verilir. “Strela-2M” fərdi kimyəvi mühafizə vasitələrdən istifadə edən operator tərəfindən də buraxıla bilər. Səfər vəziyyətində kompleks operator tərəfindən xüsusi bir çiyin kəməri vasitəsilə kürəkdə daşınır.
“Strela-2” (9K32) DZRK-nın taktiki və texniki xüsusiyyətləri
Hədəflərin məhv edilmə məsafəsi - 3400 m
Hədəflərin məhv edilmə hündürlüyü - 50–1500 m
Raketin maksimal sürəti - 430 m/s
Hədəflərin maksimum sürəti: “yaxalama” rejimində - 220 m/s, “qarşı” rejimdə - 100 m/s
Raket - 9M32
Raketin kalibri - 72 mm
Raketin uzunluğu - 1443 mm
Raketin çəkisi - 9.15 kq
Döyüş başlığının kütləsi - 1.17 kq
Döyüş vəziyyətində olan kompleksin kütləsi - 14,5 kq
Raketin atəşə hazırlıq müddəti - 10 saniyə
Versiyaları
Anza MKI və Ayn as Saqr
Yenə, Pakistanda Anza MKI və Misirdə Ayn as Saqr adları ilə lisenziya altında istehsal edilən döyüş raketi.
HN-5A
Çin, bu sistemi lisenziyasız olaraq HN-5A adı altında kopyalayıb, infraqırmızı əks-tədbir sistemlərini təkmilləşdirmiş və daha ağır döyüş başlıqlarından istifadə etmişdir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Strela 2 QRAU indeksi 9K32 NATO kod adi ile SA 7 Grail Sovetlerin dasinan zenit raket kompleksidir Kompleks uzerinde calismalar SSRI de 1960 ci ilde baslayib Hokumetin 1968 ci il 10 yanvar tarixli qerari esasinda Strela 2 DZRK silahlanmaya qebul edildi sentyabrin 2 de ise Strela 2M ve Strela 3 kompleksinin tekmillesdirilmis versiyalarinin hazirlanmasina baslandi Strela 2M 1970 ci ilde silahlanmaya qebul edildi 1970 ci illerin ortalarinda 9M32 raketli Strela 2 kompleksi hava hava tipli raketlerle Mi 2 helikopterlerinde her birinde 4 raket olmaqla sinaqdan kecirildi Komplekslerin seriyali istehsali 1980 ci illerin ilk yarisina qeder davam etdi Bu kompleks muxtelif vaxtlarda dunyanin 60 olkesinin ordularinda ugurla istismar edildi Strela 2M DZRK 9M32M raketi ile Enerji menbeyi olan atici konteynerden 9M32 zenit raketinden ve atici qurgudan ibaret olan Strela 2 hava hucumundan mudafie kompleksinin aparici qurucusu olaraq SKB QKOT dizayn burosu secildi 9K32M Strela 2M SA 7b raketinin parcalari SKB QKOT dizayn burosunun bas muhendisi Ikinci dunya muharibesi dovrunde Qizil Ordu terefinden istifade edilen coxsayli minaatanlarin ekseriyyetinin yaradilmasini temin eden B I Savirin idi Muharibeden sonraki illerde Kolomnada yerlesen buro 406 mm lik ozuyeriyen Oka sisteminin de daxil oldugu muxtelif herbi qurgularin yaradilmasi islerini davam etdirirdi 1950 ci illerin ortalarindan etibaren SKB naqille idareolunan Smel tank eleyhine rakete malik ozuyeriyen TEIRK in hazirlanmasina basladi ve layiheni 1960 ci ilde ugurla basa catdirdi 1965 ci ilde Savirin vefatindan sonra S P Nepodimi bas konstruktor teyin edildi ve 1966 ci ilde muessise Masinqayirma Konstruktor KBM adlandirildi Dasinan HHM sisteminin inkisafi evvelce mutexessislere cox problemli gorunurdu Strela 2 DZRK ucun texniki teleblerin hazirlanmasi Dovlet Artilleriya Idaresinin 3 cu Elmi Tedqiqat Institutunda derin elmi tedqiqatlarin teskili ve senaye sahesinde cesaretli texniki ideyalarin hazirlanmasi ile qeyri adi bir sekilde aparilirdi Ilk Sovet DZRK sinin insasi tamhecmli bir beyin hucumu ile baslandi Savirin ve mutexessis qrupu iki hefte erzinde temamile butun islerden ayrildilar ve muzakirelerin sonunda gelecek komplekse qarsi ireli surulen telebleri ve onun gorunusunun elementlerinin layihesini hazirlaya bildiler Neticede Strela 2 DZRK nin taktiki ve texniki teleblerini tertib etmek ucun teklifler hazirlamaq mumkun oldu 9K32 Strela 2 raketi ile Sovet esgeri Daha sonra xaricden SSRI ye verilen ABS nin Red Ay dasinan zenit raket kompleksi bu sistemlerin texniki tekliflerinin oxsar oldugunu tesdiqledi ve neticede onlar Strela 2 DZRK nin esasini teskil etdi Her iki olkenin dizaynerleri musteqil olaraq layihelerin texniki komponenti sahesinde en meqsedeuygun qerarlarin tetbiq edilmesinin zeruri oldugunu etiraf etdiler 9K32 Strela 2 ile nisanalma zamani Nisanalma sisteminin obyektivi aciqca gorunur DZRK nin idareolunan zenit raketinin en vacib elementi olan istilik tuslama basliginin hazirlanmasi Leninqrad Xalq Tesserufatinin OKB 357 muessisesine gelecekde Leninqrad Optik Mexanika Birliyinin LOMO nun bir hissesi oldu hevale edildi 9K32 Strela 2 ates acdiqdan derhal sonra Qanadlarinin acilmasindan ve muherrikinin ise dusmesinden evvel Yeni kompleksin kicik olculu idareolunan zenit raketi hava hedefine yalniz birbasa zerbe ile ehemiyyetli zerer vere bilecek 1 17 kq cekide yungul bir doyus basligi ile techiz edilirdi Az hessasliqli istilik axtaran basliqdan istifade eden kompleksin raketi hedefe yaxalama rejiminde yoneldilirdi Raketlerin hedefle suretle toqqusmasi neticesinde partlayis bas verirdi Bele olan seraitde raket terefinden hava hedefinin ugurlu ve effektiv sekilde mehv edilmesi ucun ilk defe partlayici qurguda yarimkecirici guclendiricilerden ve hessas impulslu maqnit elektrikli generatordan istifade edildi 9K32 Strela 2 ile silahlanis efqan mucahidi Strela 2 DZRK nin doyus istifadesi onun effektivliyinin asagi olmasini gosterdi Raket kompleksi terefinden zedelenen teyyarelerin coxu oz aerodromlarina qayida bilirdiler burada qisa temirden sonra yeniden ucuslarini berpa etdirirdiler Bu zenit raketlerinin teyyarelerin ucusunun davam etdirilmesi ucun az ehemiyyete malik olan quyruq hissesine tus gelmesi ve raket basligi gucunun hava hedefini mehv etmesi ve ya daha boyuk dagintiya sebeb olmasi ucun yeterli olmamasi ile elaqeli idi 1968 ci il sentyabrin 2 de SSRI hokumetinin qerari ile Strela 2 kompleksinin modernlesdirilmesi isine baslandi Yeni dasinan kompleks Strela 2M GRAU 9K32M indeksi teyinatini aldi Kompleks yaxalma ve qarsi kurslarda vizual gorunus sahesinde asagi yukseklikde ucan hedefleri vurmaq ucun nezerde tutulurdu DZRK sabit ve manevr eden hava hedeflerine qarsi da raketlerin buraxilmasina imkan verirdi Raket esasen 950 km saata qeder suretle ucan butun tip helikopter ve teyyarelere teqib kurslarinda ates acmaq ucun nezerde tutulur Qarsi kurslarda ise raketlerden yalniz 550 km saata qeder suretle ucan hava vasitelerine qarsi ates acmaq tovsiye olunur Strela 2M DZRK nin tekmillesdirilen versiyasi 1969 cu ilin oktyabrindan 1970 ci ilin fevralina qeder Donquz poliqonu erazisinde sinaqlardan kecirildi Sinaqlari tamamlandiqdan sonra fevralin 16 da Kolomnadaki KBM de hazirlanan kompleks resmi olaraq silahlanmaya qebul edildi 1970 ci ilde Deqtyarev adina Kovrovsk zavodunda onun ucun idareolunan zenit raketlerin Ijevsk mexaniki zavodunda ise atici qurgularin istehsalina baslandi Kompleksin xususiyyetlerinden biri qarsi kurslarda ucan hedefleri mehvetme imkaninin yaxsilasdirilmasindan mehv edile bilecek hedeflerin sureti 100 m s den 150 m s e qeder artirildi ibaret oldu Strela 2M DZRK nin terkibi asagidakilardan ibaret idi Atici konteynerde yerlesen 9M32M ozutuslanan zenit raketi Birdefelik enerji menbeyi Yeniden istifade edile bilen atici qurgu Idareolunan zenit raketini buraxilisa hazirlamaq ucun ilk novbede enerji menbeyini acmaq lazimdir Bu zaman ozutuslanan basliq enerji ile qidalanmaga baslayir Bes saniye erzinde avtopilotun giroskopundaki rotor firlanir bundan sonra ise DZRK tam doyuse hazir veziyyete gelir Operator uygun anda atici qurgunu hava hedefine dogru yoneldir ve tetiyi cekir Hava hedefinin istilik sualari ozutuslanan basligin goruntu sahesine daxil olan kimi operator bu barede qurgudan gelen ses siqnali ile xeberdar edilir Raket basliginin avtomatik izleme rejimine kecdiyi anda operator bir isiq siqnali gorur 0 8 saniyeden sonra gecikme blokuna ve barit tezyiqinin akkumulyatorunun elektrik alisqanina gerginlik verilir Bundan 0 6 saniye sonra ise akummlyatorlar isci rejime kecir ve mars muherrikinin elektrik alisqanina gerginlik oturulur Isiq siqnali gorunenden texminen 1 5 saniye sonra raket buraxilir Raketin basligi konteynerden cixdiqdan sonra yaylarin hereketi neticesinde idareetme rullari acilir Bundan sonra sabitlesdiriciler geri atilir ve operatordan 5 6 metr mesafede raketin mars muherriki ise dusur Raketin mars muherrikinin calismasinin baslangicinda etalet quvvelerin tesiri ile xususi bir partlayici qurgunu hazirlamaga cavabdeh olan qoruyucunu aktivlesdirilir Operatordan 80 250 metr mesafede qoruyucunun ikinci merhelesi aktivlesir pirotexniki qoruyucular tam yanib qurtarir partlayici qurgunun hazirligi tam basa catir Ucusda ozutuslanan basligin optik oxlari daim hava hedefine yoneldilir zenit raketinin oxunun istiqametinden asili olmayaraq basliq davamli olaraq obyekti izleyir ve hedefe catana qeder raketin ucusunu nizamlayir Raket hedefden yayindigi halda buraxilandan 14 17 saniye sonra ozunu mehv eden sensor ise dusur ve raket siradan cixarilir Strela 2 DZRK ile muqayisede tekmillesdirilen Strela 2M kompleksi taktiki ve texniki xususiyyetlerini yaxsilasdira bildi Hava hedeflerinin ozutuslanan basliq ile ele kecirilmesi raketin yaxalama rejiminde buraxilmasi prosesi avtomatlasdirildi Bu ise xususile hereket eden obyektlere ates zamani operatorun vezifelerini yerine yetirmesini asanlasdirdi Hereketli hedeflerin secimi stasionar tebii maneeler fonunda heyata kecirile bilir Teqib kurslarinda 260 m s suretle evvel 220 m s idi ucan hava hedeflerini mehv etmek mumkun oldu Qarsi kurslarda 150 m s evveller 100 m s suretle ucan hava hedeflerine ates acmaq mumkun oldu Raket buraxilma zonasinin yaxin serhedinin mueyyen edilmesinde operator sehvinin istisna edilmesi temin olundu Yaxalama kurslarinda reaktiv teyyarelerin mehvetme zonasi hem hundurluk hem de mesafe baximindan genislendi Modernlesme zamani buludlu bir havada isleyerken dasinan Strela 2M kompleksinin istilik axtaran basliginin maneelere qarsi davamliligi da artirildi Konstruktorlarin seyleri sayesinde hava hedeflerini davamli lay yungul daginiq ve topa buludlarin 3 balliq fonunda askar edilerek atesin temin edilmesi mumkun oldu Eyni zamanda uc baldan cox gunesle isiqlandirilan bulud topalari seraitinde xususile bahar yaz dovrunde DZRK larin fealiyyeti ehemiyyetli derecede mehdudlasirdi Basligin hava hedeflerini izlemesi gunesin minimum 22 43 bucaqlari arasinda mumkun idi Ufuq xetti de gunesli bir gunde istifade ucun bir mehdudiyyet yaradir kompleksin ozunun ehate dairesi 2 yukseklik bucagina qeder mehdudlasirdi Diger sertlerde ufuq atese tesir etmirdi Eyni zamanda kompleks saxta istilik maneelerinden helikopter ve teyyareler terefinden atilan istilik teleleri de qoruna bilmirdi Hava hedefine qarsi raketi ayaq ustu ve ya diz ustu veziyyetde ciyinden atmaq mumkundur DZRK ni sengerden binalarin damindan su hovzesinden bataqliqdan qisa muddetli dayanacaqlardan ve hetta 20 km saatdan cox olmayan suretle hereket eden zirehli neqliyyat vasitelerinden atmaga icaze verilir Strela 2M ferdi kimyevi muhafize vasitelerden istifade eden operator terefinden de buraxila biler Sefer veziyyetinde kompleks operator terefinden xususi bir ciyin kemeri vasitesile kurekde dasinir Strela 2 9K32 DZRK nin taktiki ve texniki xususiyyetleriHedeflerin mehv edilme mesafesi 3400 m Hedeflerin mehv edilme hundurluyu 50 1500 m Raketin maksimal sureti 430 m s Hedeflerin maksimum sureti yaxalama rejiminde 220 m s qarsi rejimde 100 m s Raket 9M32 Raketin kalibri 72 mm Raketin uzunlugu 1443 mm Raketin cekisi 9 15 kq Doyus basliginin kutlesi 1 17 kq Doyus veziyyetinde olan kompleksin kutlesi 14 5 kq Raketin atese hazirliq muddeti 10 saniyeVersiyalariRusiya 9K32 Strela 2 9KM32 Strela 2M Cin HN 5 Hongying 5 Pakistan Anza MK 1 Anza MK 2 Anza MK 3 Misir Ayn as SaqrAnza MKI ve Ayn as SaqrYene Pakistanda Anza MKI ve Misirde Ayn as Saqr adlari ile lisenziya altinda istehsal edilen doyus raketi HN 5ACin bu sistemi lisenziyasiz olaraq HN 5A adi altinda kopyalayib infraqirmizi eks tedbir sistemlerini tekmillesdirmis ve daha agir doyus basliqlarindan istifade etmisdir