Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vestminster statutu (İngilis dilində: The Statute of Westminster) Böyük Britaniya parlamenti tərəfindən yaradılan əsasnamə və onun dəyişdirilmiş variantları Avstraliya və Kanada qanunlarında mövcud olduğu halda; Yeni Zelandiya və digər dominionlarda Millətlər Birliyində artıq mövcud olmadığı üçün ləğv edilmişdi. 11 dekabr 1931-ci ildə qəbul edilmiş bu nizamnamə, ya dərhal sonra, ya da təsdiq olunana qədər Britaniya İmperiyası ilə özü-özünü idarə edən dominionlar arasındakı hüquqi münasibətləri tənzimləmişdir. Bundan əlavə, qərarların qəbul edilməsi üçün bir-birlərinin təsdiqlənməsi qaydası tərk edilmiş və monarx ləqəbləri və ya taxtdakı miras sistemi bu razılaşmaya bağlı edilmişdir. Buna görə 1926-cı il Balfur Bəyannaməsində deyildiyi kimi bərabərlik və kral tacına bağlılıq qanuni prinsiplərə çevrildi. Dominionların ayrı-ayrı dövlətlərə çevrilməsində vacib bir addımdır.
Vestminster Xartiyasının cari əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Millətlər Birliyi və Krallıq arasındakı davamlı əlaqələrin təməlini qoymuşdur.
Tətbiqləri
Vestminster Nizamnaməsi 1925 və 1926-cı illərdə İmperator konfranslarında qəbul edilmiş siyasi qərarların (xüsusilə 1926 Balfour Bəyannaməsi) icrasını təmin etdi. Bunun əsas nəticəsi İngiltərə hökumətinin Dominionlar adından qərar verməsi və tətbiq edilməsinə mane olmasıdır. Onlardan bəziləri 1865-ci il tarixli Müstəmləkə Qanunlarının Qüvvədə olma Qanununun (Colonial Laws Validity Act) ləğvini tələb etmişdir. Kral V George taxt mirasının bu tənzimləmə ilə əhatə olunmaması barədə fikrini bildirdi. Ancaq sonradan qərara alındı ki, kralın bu istəyi Balfour Bəyannaməsində qoyulmuş bərabərlik prinsipinə ziddir. Kanada və İrlandiya varislik qanununu özləri dəyişdirməyə çalışdılar və 2 (2) hissə (Dominiona qanunlara dəyişiklik və ya ləğv etmək üçün fövqəladə səlahiyyət vermək, məsələn, varislik qanunu Dominion hüququn bir hissəsi olduğu müddət ərzində qüvvədədir) Kanadanın təkidi ilə tənzimləməyə əlavə edilmişdir. Qanun qəbul edildikdən sonra İngiltərə parlamenti artıq Dominionlar üçün qanun qəbul edə bilmədi. Burada dominionların öz istəyi və razılığı və Britaniya parlamentinin qanunlar qəbul etməsi halı istisna olunur. Bu tənzimləmədən əvvəl dominionlar Böyük Britaniyanın özü-özünü idarə edən (self-governing) koloniyaları idi. Lakin tənzimləmə təsdiqləndikdən sonra, dominionlar suveren xalqlar (sovereign nations) halına gəldilər.
Qaydaların 4-cü Bölməsi:
Bu nizamnamədə göstərilməyibsə (Dominionun bir qanun iddiası və ya razılığı olmadıqda) İngiltərənin qanununun heç birinin müddəti Dominionlarda uzadıla bilməz və ya uzadılmış sayıla da bilməz.
Kanada, İrlandiya və Cənubi Afrika Birliyində, bütün qanun təsdiqinə ehtiyac olmadan həyata keçirildi; bu ölkələrin hökumətləri ölkələrinin qanunun icrası ilə bağlı qərarlarına razılıq verdilər. Əsasnamənin 10-cu hissəsinə görə, 2–6-cı hissələr digər dominionlar — Avstraliya, Yeni Zelandiya və Nyufaundlend üçün — yalnız həmin dominantlıq parlamenti qanunu qəbul etdikdən sonra qüvvədədir.
1931-ci ildən bəri, on ikidən çox Millətlər Birliyi bölgəsi yaradıldı, indi hamısı Birləşmiş Krallıq, Avstraliya, Kanada və Yeni Zelandiya ilə monarxiyanı dəyişdirmək üçün Westminsyer Xartiyasına sahib olmadıqlarına baxmayaraq hamısı eyni gücə sahibdirlər. İrlandiya və Cənubi Afrika hal hazırda respublikalardır və Nyufaundlend Kanada əyalətidir.
Avstraliya
Avstraliya Westminster Nizamnaməsinin Qəbul Qanunu (1942), həmçinin Westminster Nizamnaməsinin 2 və 6-cı qisimlərinə qədərki bölümü qəbul etmişdi. İkinci Dünya Müharibəsi ilə əlaqədar Avstraliya qanunlarının qanuniliyini izah etmək üçün qəbul tarixi 3 sentyabr 1939, müharibənin başlama tarixi olaraq təyin edilmişdi.
Əsasnamənin 2-ci hissəsində deyilir ki, parlament Britaniya qanunlarına zidd bir qanun qəbul edə bilər. 3-cü bölmə toxunulmazlıq hüququnun olduğunu təsdiqləyir. 4-cü hissədə isə bildirilir ki, ingilislər Avstraliya qanunlarını yalnız tam şəkildə və Avstraliyanın tələbi və razılığı qədər dəyişə bilər.
Buna baxmayaraq, 9-cu bölmə, Böyük Britaniyanın Avstraliya əyalətlərinin qanunlarına tamamilə və ya ayrıca, dövlətin razılığı olmadan düzəliş edə biləcəyini təsdiqləyir. Bu, yalnız nizamnamə başlamazdan əvvəl qəbul edilən Britaniya qanunlarına aiddir. Lakin əslində bu hüquq heç vaxt Böyük Britaniya tərəfindən tətbiq olunmamışdır.
İngiltərənin Avstraliya üzərində qanunverici hakimiyyətinin hamısı Avstraliya Aktı (1986) ilə sona çatmışdır. Britaniya tərəfinin fikrincə, bu tənzimləmə Avstraliya parlamentinin öz istəyi və razılığı ilə qəbul edildi və bunun üçün də Avstraliyanın öz əyalətləri arasında ardıcıllıq tələb olunmuşdur.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vestminster statutu Ingilis dilinde The Statute of Westminster Boyuk Britaniya parlamenti terefinden yaradilan esasname ve onun deyisdirilmis variantlari Avstraliya ve Kanada qanunlarinda movcud oldugu halda Yeni Zelandiya ve diger dominionlarda Milletler Birliyinde artiq movcud olmadigi ucun legv edilmisdi 11 dekabr 1931 ci ilde qebul edilmis bu nizamname ya derhal sonra ya da tesdiq olunana qeder Britaniya Imperiyasi ile ozu ozunu idare eden dominionlar arasindaki huquqi munasibetleri tenzimlemisdir Bundan elave qerarlarin qebul edilmesi ucun bir birlerinin tesdiqlenmesi qaydasi terk edilmis ve monarx leqebleri ve ya taxtdaki miras sistemi bu razilasmaya bagli edilmisdir Buna gore 1926 ci il Balfur Beyannamesinde deyildiyi kimi beraberlik ve kral tacina bagliliq qanuni prinsiplere cevrildi Dominionlarin ayri ayri dovletlere cevrilmesinde vacib bir addimdir Vestminster Xartiyasinin cari ehemiyyeti ondan ibaretdir ki Milletler Birliyi ve Kralliq arasindaki davamli elaqelerin temelini qoymusdur TetbiqleriVestminster Nizamnamesi 1925 ve 1926 ci illerde Imperator konfranslarinda qebul edilmis siyasi qerarlarin xususile 1926 Balfour Beyannamesi icrasini temin etdi Bunun esas neticesi Ingiltere hokumetinin Dominionlar adindan qerar vermesi ve tetbiq edilmesine mane olmasidir Onlardan bezileri 1865 ci il tarixli Mustemleke Qanunlarinin Quvvede olma Qanununun Colonial Laws Validity Act legvini teleb etmisdir Kral V George taxt mirasinin bu tenzimleme ile ehate olunmamasi barede fikrini bildirdi Ancaq sonradan qerara alindi ki kralin bu isteyi Balfour Beyannamesinde qoyulmus beraberlik prinsipine ziddir Kanada ve Irlandiya varislik qanununu ozleri deyisdirmeye calisdilar ve 2 2 hisse Dominiona qanunlara deyisiklik ve ya legv etmek ucun fovqelade selahiyyet vermek meselen varislik qanunu Dominion huququn bir hissesi oldugu muddet erzinde quvvededir Kanadanin tekidi ile tenzimlemeye elave edilmisdir Qanun qebul edildikden sonra Ingiltere parlamenti artiq Dominionlar ucun qanun qebul ede bilmedi Burada dominionlarin oz isteyi ve raziligi ve Britaniya parlamentinin qanunlar qebul etmesi hali istisna olunur Bu tenzimlemeden evvel dominionlar Boyuk Britaniyanin ozu ozunu idare eden self governing koloniyalari idi Lakin tenzimleme tesdiqlendikden sonra dominionlar suveren xalqlar sovereign nations halina geldiler Qaydalarin 4 cu Bolmesi Bu nizamnamede gosterilmeyibse Dominionun bir qanun iddiasi ve ya raziligi olmadiqda Ingilterenin qanununun hec birinin muddeti Dominionlarda uzadila bilmez ve ya uzadilmis sayila da bilmez Kanada Irlandiya ve Cenubi Afrika Birliyinde butun qanun tesdiqine ehtiyac olmadan heyata kecirildi bu olkelerin hokumetleri olkelerinin qanunun icrasi ile bagli qerarlarina raziliq verdiler Esasnamenin 10 cu hissesine gore 2 6 ci hisseler diger dominionlar Avstraliya Yeni Zelandiya ve Nyufaundlend ucun yalniz hemin dominantliq parlamenti qanunu qebul etdikden sonra quvvededir 1931 ci ilden beri on ikiden cox Milletler Birliyi bolgesi yaradildi indi hamisi Birlesmis Kralliq Avstraliya Kanada ve Yeni Zelandiya ile monarxiyani deyisdirmek ucun Westminsyer Xartiyasina sahib olmadiqlarina baxmayaraq hamisi eyni guce sahibdirler Irlandiya ve Cenubi Afrika hal hazirda respublikalardir ve Nyufaundlend Kanada eyaletidir AvstraliyaAvstraliya Westminster Nizamnamesinin Qebul Qanunu 1942 hemcinin Westminster Nizamnamesinin 2 ve 6 ci qisimlerine qederki bolumu qebul etmisdi Ikinci Dunya Muharibesi ile elaqedar Avstraliya qanunlarinin qanuniliyini izah etmek ucun qebul tarixi 3 sentyabr 1939 muharibenin baslama tarixi olaraq teyin edilmisdi Esasnamenin 2 ci hissesinde deyilir ki parlament Britaniya qanunlarina zidd bir qanun qebul ede biler 3 cu bolme toxunulmazliq huququnun oldugunu tesdiqleyir 4 cu hissede ise bildirilir ki ingilisler Avstraliya qanunlarini yalniz tam sekilde ve Avstraliyanin telebi ve raziligi qeder deyise biler Buna baxmayaraq 9 cu bolme Boyuk Britaniyanin Avstraliya eyaletlerinin qanunlarina tamamile ve ya ayrica dovletin raziligi olmadan duzelis ede bileceyini tesdiqleyir Bu yalniz nizamname baslamazdan evvel qebul edilen Britaniya qanunlarina aiddir Lakin eslinde bu huquq hec vaxt Boyuk Britaniya terefinden tetbiq olunmamisdir Ingilterenin Avstraliya uzerinde qanunverici hakimiyyetinin hamisi Avstraliya Akti 1986 ile sona catmisdir Britaniya terefinin fikrince bu tenzimleme Avstraliya parlamentinin oz isteyi ve raziligi ile qebul edildi ve bunun ucun de Avstraliyanin oz eyaletleri arasinda ardicilliq teleb olunmusdur