Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
DANA – (çexcə “dělo automobilní nabíjené automaticky” – avtomatik yükləyicili silahlı yük maşını) 1970-ci illərdə Çexoslovakiya Sosialist Respublikasında 8х8 təkər formullu “Tatra 813” yük maşınının üzərində istehsal edilmiş 152 mm-lik “SpGH Dana” haubitsası bu günədək dünya bazarında sifariş sayı ilə diqqət çəkir. İndiyədək 800-ə yaxın “Dana” istehsal edilərək Çexiya, Slovakiya, Gürcüstan, Azərbaycan, Polşa, Liviya silahlı qüvvələrində xidmətə göndərilmişdir.
| 152mm Sph DANA | |
|---|---|
 152 mm Sph DANA | |
| Tipi | Haubitsa |
| Ölkə | |
| İstismar tarixçəsi | |
| İstismar illəri | 1981-ci ildən hal-hazırkı dövrə qədər |
| İstismara başlanması | 1981 |
| İstismar edənlər | Çexiya, Slovakiya, Gürcüstan, Azərbaycan, Polşa, Liviya |
| İstifadə edilən döyüşlər | 2008-ci ildə baş vermiş olan Rusiya-Gürcüstan müharibəsi, 2001-2014-cü illərdə baş vermiş olan Əfqanıstan müharibəsi, 2020-ci ildə baş vermiş II Qarabağ müharibəsi |
| İstehsal tarixçəsi | |
| Konstruktor | Konštrukta Trenčín |
| İstehsalçı | ZTS Dubnica nad Váhom |
| İstehsal illəri | 1977 |
| Variantları | Versiyaları |
| Xüsusiyyətləri | |
| Ağırlığı | 29.250 t (32.243 qısa ton) |
| Uzunluğu | 11.156 m (36 ft 7,2 inç) |
| Eni | 3 m (9 ft 10 inç) |
| Hündürlüyü | 3.63 m (11 ft 11 inç) |
| Ekipaj | 5 və ya 4 nəfər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
“Dana” 8×8 konfiqurasiyalı “Tatra 813” şassisi üzərində yerləşir.
Artilleriya kompleksinin maksimum sürəti 80 km/saat, gediş ehtiyatı 600 km, atış uzaqlığı 28 km, heyəti 4, yaxud 5 nəfərdir. Maşının əsas silahı 5580 mm uzunluğunda 152 mm 37 kalibr top, yardımçı silahı 12.7 mm çaplı pulemyotdur. Top -4°-dən +70°-dək bucaq altında hündürlüyə, ± 220° çarpaz atəş açmaq qabiliyyətinə sahibdir. Topun atış tempi dəqiqədə yarıavtomat rejimdə 4, əllə doldurulduqda 2 mərmidir.
1970-ci illərin ortalarında Dubnitsa şəhərinin maşınqayırma zavodunda 152 mm ShKH vz77 tipli özüyeriyən artilleriya qurğusu istehsal olundu və 1979-cu ildə seriyalı istehsalına başlanan bu qurğu “Dana” adı aldı. Daşınma bazası üçün ciddi modernizə olunan, 8x8 təkər formullu, iki qabaq istiqamətverici və hərəkətdə olarkən hava ilə doldurula bilən təkərləri olan TATRA 815 yüksəkkecidli avtomobil qəbul edildi. Əsas silahlanma 152 mm-lik haubitsa-topdur ki, bu da fırlanan iki yarım qülləsi olan platformada qurulub. Qüllə iki zirehlənmiş yarım qüllədən ibarətdir, onlardan birində doldurucu və tuşlayıcı, ikincisində isə mexanik doldurulma dəzgahı qurulub. Bundan əlavə, doldurucunun qarşı hissəsində 12,7 çaplı pulemyot da nəzərdə tutulub..
Təcrübə göstərir ki, belə qüllələr intensiv atəş zamanı barıt qazlarının qurğu heyətinə təsirini maksimum dərəcədə azaldır. Atəşdən sonra atılan gilizlər xüsusi transpartlayıcı vasitəsi ilə xaric olunur. Əsasən istehsalçı qurğunu yaradarkən qarşısında bu məqsədləri qoydu ki, ÖAQ tez bir zamanda mövqeyə çatmalı, verilən istiqamət üzrə atəş açmalı, bundan sonra yenə də tez bir zamanda yığışaraq atəş mövqeyini dəyişməlidir. Əks halda düşmənin artilleriya əleyhinə vasitələri onu məhv edə bilər..
“Dana” əsasən səkkiztəkərlilər sinfində ən manevrli qurğu sayılır. Hətta mütəxəssislərin gəldiyi nəticəyə görə, “Dana” BTR-80-dən də manevrlidir. Əgər BTR-80 bir bucaqda fırlanma həyata keçirib hansısa dar bir maneəni keçmək üçün 2 cəhd edirsə, bu zaman “Dana” bunu 1 cəhdlə yerinə yetirə bilir. Bundan əlavə, atəş zamanı stabilləşmə də nəzərdə tutulub ki, bu zaman qurğunun arxa hissəsindən 1, yan tərəflərdən 2 hidravlik stabilləşdirici yerə sancılaraq atəş zamanı maşının sapmasının və təpmənin yarada biləcəyi fəsadların qarşısını alır. Standart olaraq qurğuda 152 mm-lik mərmilər istifadə edilir ki, mərmilərin çəkisi 43,5 kq olaraq atəş uzaqlığı 18,7 km-dir. Həmçinin xüsusi olaraq özündə 47 ədəd tank əleyhinə və piyada əleyhinə elementləri olan mərmilər də nəzərdə tutulub ki, bu mərmilərin atəş məsafəsi 28,23 km civarındadır. İxrac variantı olaraq “Dana” NATO tipli 155mm-lik haubitsa ilə də təmin oluna bilir..
- Heyət - 5 nəfər
- Ümumi çəki – 25,1 ton
- Maksimal sürəti – 80 (km/saat)
- Gediş ehtiyatı - 740 km
“Dana” M1M
Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə təslim olunan “Dana” tipli ÖAQ-lar bu qurğuların təkmilləşdirilmiş variantı olan “Dana” M1M modelidir ki, o isə öz sələflərindən bir sıra üstünlüklərilə seçilir. İlk dəfə olaraq qurğu Azərbaycan Respublikası Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin təsdiqlədiyi plana əsasən 18 sentyabr 2017-ci ildə keçirilən irimiqyaslı ordu təlimlərində nümayiş olundu..
Azərbaycan SQ-nin də silahlanmasında olan “Dana” ÖAQ-larının modernizə olunan variantları bu üstünlüklərə malikdir:.
- Yeni atəşin idarəedilməsi sistemi - bu anlayış sistemin yeni innovasiyalar üzərində qurulmuş texnologiyasıdır ki, bir sıra aşağıda göstərilən üstünlüklərə malikdir;
- Topun maksimal olaraq müstəqilliyi;
- Atəş sahəsinə girib atəş açmaq və atəşdən sonra sahəni tərk etmək üçün vaxt;
- Atəşin yüksək dəqiqliyi;
- Atəşin korreksiyası üçün sadələşdirilmiş rejim;
- Atəş tapşırıqlarının yazılması;
- Döyüş effektivliyinin yüksəkliyi;
- Qurğunun C41 sisteminə inteqrasiyası;
- Daxil olan məlumatın analizetmə və başqa qurğu heyətlərinə catdırılma vasitəsi.
Sistemin arxitekturası:.
- İnersial-naviqasiya topoqrafik qurğu;
- Artilleriyacının ballistik kompüteri;
- Artilleriyacının intelektual uzaqlıq ölçmə cihazı;
- Kommunikasıya vasitəsi.
Bu tip müasir texnikanın əldə olunması artilleriya qoşunlarına bir daha yenilik, atəş təhlükəsizliyi, hədəflərin dəqiq məhvi, atəşin tez bir zamanda və təhlükəsiz açılması, yüksək manevrlilik və bundan əlavə bir sıra üstünlüklər verdi. Təlimlər zamanı artilleriyaçılarımız açdıqları atəşin dəqiq hədəflərə dəyməsi, qurğuların istismarı və istifadəsi ilə yaxından tanış olduqlarını nümayiş etdirdilər..
Qurğuların Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə daxil olması vaxtilə Ermənistanda böyük ajiotaj yaratmışdı. Əsasən erməni ekspertləri “Dana”ların Qarabağ savaşında nə qədər vacib element olduğunu nəzərdən qaçırmadılar. Çünki əsasən öz sələfləri arasında sürətə, manevrə malik olan, çətin relyeflərdə sərbəst hərəkət edən, bilavasitə tez bir zamanda atəş açaraq, atəş mövqeyini dəyişən bu qurğular Ermənistanın silahlanmasında olan ÖAQ-lardan çox müasir və cəlddir. Bu batareyaların cəbhənin müxtəlif istiqamətində peyda olaraq uzaq məsafəyə dəqiq atəş aça biləcək və böyük itgilərə məruz qoyacağı haqda fikirlər düşmən hərbçilərinin gözündən yayına bilməzdi. Əsasən də Qarabağ relyefində, ağır, yöndəmsiz, gec hərəkət edən qurğuların fonunda Azərbaycanın bu texnikası ilə barışmaq qeyri-mümkündür..
Versiyaları
“SpGH Dana” əsasında son 10 ildə Çexiya və Slovakiya şirkətləri tərəfindən bir neçə modernləşdirilmiş haubitsa hazırlanıb.
- Slovak şirkəti tərəfindən yaradılmış 152 mm “ShKH Modan” artırılmış dəqiqliyi və atəş gücü ilə fərqlənir. Haubitsanın heyəti 5 nəfərdən 4 nəfərə endirilib. Maşında yeni nəzarət-idarəetmə sistemi qurulub.
- Çexiyanın “Excalibur Army” şirkəti tərəfindən 2011-ci ildə ilk nümunəsi təqdim edilmiş 152 mm “ShKH DANA-M1 CZ” haubitsası yeni atəş-nəzarət və naviqasiya sistemləri ilə təchiz olunub. Maşının manevr imkanları T3-930 mühərriki ilə daha da gücləndirilib.
- “Konstrukta Defence” şirkəti tərəfindən “Dana”nın bazasında hazırlanmış 155 mm/45 kalibir “ShKH M2000 Zuzana” 1998-ci ildə Slovakiya Ordusunun silahlanmasına (16 ədəd) daxil olub. “Tatra 815” şassisi üzərində yerləşən “Zuzana”nın 12 maşından ibarət partiyası Kiprə ixrac olunub.
- Şirkət 2009-cu ildə 8x8 “Tatra” şassisində “Zuzana”nın təkmilləşdirilmiş modifikasiyası olan 155 mm/52 kalibr “ShKH Zuzana 2” özüyeriyən haubitsasını bazara təqdim edib. Heyəti 4 nəfərdən ibarət olan haubitsanın atış mənzili reaktiv mərmilərlə 41 km, atış tempi avtomat rejimdə dəqiqədə 6 mərmidir. Döyüş çəkisi 32 ton təşkil edən haubitsanın sürəti 80 km/saat təşkil edir. Kompleks inersial naviqasiya avadanlığı, lülənin ağızında sürət hesablayıcı, termal nişangah, rəqəmsal xəritə ilə təchiz olunub.
- “ShKH Zuzana”nın yeni modifikasiyası olan 155 mm “ShKH A40 Himalaya” özüyeriyən haubitsası isə T-72 şassisi üzərində təklif olunur.
İstinadlar
- "Qarabağda ağır, yöndəmsiz, gec hərəkət edən qurğuların fonunda Danalar döyüşə tələsir". 2020-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-11-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
DANA cexce delo automobilni nabijene automaticky avtomatik yukleyicili silahli yuk masini 1970 ci illerde Cexoslovakiya Sosialist Respublikasinda 8h8 teker formullu Tatra 813 yuk masininin uzerinde istehsal edilmis 152 mm lik SpGH Dana haubitsasi bu gunedek dunya bazarinda sifaris sayi ile diqqet cekir Indiyedek 800 e yaxin Dana istehsal edilerek Cexiya Slovakiya Gurcustan Azerbaycan Polsa Liviya silahli quvvelerinde xidmete gonderilmisdir 152mm Sph DANA152 mm Sph DANATipi HaubitsaOlke CexoslovakiyaIstismar tarixcesiIstismar illeri 1981 ci ilden hal hazirki dovre qederIstismara baslanmasi 1981Istismar edenler Cexiya Slovakiya Gurcustan Azerbaycan Polsa LiviyaIstifade edilen doyusler 2008 ci ilde bas vermis olan Rusiya Gurcustan muharibesi 2001 2014 cu illerde bas vermis olan Efqanistan muharibesi 2020 ci ilde bas vermis II Qarabag muharibesiIstehsal tarixcesiKonstruktor Konstrukta TrencinIstehsalci ZTS Dubnica nad VahomIstehsal illeri 1977Variantlari VersiyalariXususiyyetleriAgirligi 29 250 t 32 243 qisa ton Uzunlugu 11 156 m 36 ft 7 2 inc Eni 3 m 9 ft 10 inc Hundurluyu 3 63 m 11 ft 11 inc Ekipaj 5 ve ya 4 nefer Vikianbarda elaqeli mediafayllar Dana 8 8 konfiqurasiyali Tatra 813 sassisi uzerinde yerlesir Artilleriya kompleksinin maksimum sureti 80 km saat gedis ehtiyati 600 km atis uzaqligi 28 km heyeti 4 yaxud 5 neferdir Masinin esas silahi 5580 mm uzunlugunda 152 mm 37 kalibr top yardimci silahi 12 7 mm capli pulemyotdur Top 4 den 70 dek bucaq altinda hundurluye 220 carpaz ates acmaq qabiliyyetine sahibdir Topun atis tempi deqiqede yariavtomat rejimde 4 elle doldurulduqda 2 mermidir Efqanistanda NATO qosunlarinin terkibinde ABS Polsa ve Efqanistan quvvelerini destekleyen Polsa Silahli Quvvelerine mexsus olan DANA haubitsasi 1970 ci illerin ortalarinda Dubnitsa seherinin masinqayirma zavodunda 152 mm ShKH vz77 tipli ozuyeriyen artilleriya qurgusu istehsal olundu ve 1979 cu ilde seriyali istehsalina baslanan bu qurgu Dana adi aldi Dasinma bazasi ucun ciddi modernize olunan 8x8 teker formullu iki qabaq istiqametverici ve hereketde olarken hava ile doldurula bilen tekerleri olan TATRA 815 yuksekkecidli avtomobil qebul edildi Esas silahlanma 152 mm lik haubitsa topdur ki bu da firlanan iki yarim qullesi olan platformada qurulub Qulle iki zirehlenmis yarim qulleden ibaretdir onlardan birinde doldurucu ve tuslayici ikincisinde ise mexanik doldurulma dezgahi qurulub Bundan elave doldurucunun qarsi hissesinde 12 7 capli pulemyot da nezerde tutulub Tecrube gosterir ki bele qulleler intensiv ates zamani barit qazlarinin qurgu heyetine tesirini maksimum derecede azaldir Atesden sonra atilan gilizler xususi transpartlayici vasitesi ile xaric olunur Esasen istehsalci qurgunu yaradarken qarsisinda bu meqsedleri qoydu ki OAQ tez bir zamanda movqeye catmali verilen istiqamet uzre ates acmali bundan sonra yene de tez bir zamanda yigisaraq ates movqeyini deyismelidir Eks halda dusmenin artilleriya eleyhine vasiteleri onu mehv ede biler Dana esasen sekkiztekerliler sinfinde en manevrli qurgu sayilir Hetta mutexessislerin geldiyi neticeye gore Dana BTR 80 den de manevrlidir Eger BTR 80 bir bucaqda firlanma heyata kecirib hansisa dar bir maneeni kecmek ucun 2 cehd edirse bu zaman Dana bunu 1 cehdle yerine yetire bilir Bundan elave ates zamani stabillesme de nezerde tutulub ki bu zaman qurgunun arxa hissesinden 1 yan tereflerden 2 hidravlik stabillesdirici yere sancilaraq ates zamani masinin sapmasinin ve tepmenin yarada bileceyi fesadlarin qarsisini alir Standart olaraq qurguda 152 mm lik mermiler istifade edilir ki mermilerin cekisi 43 5 kq olaraq ates uzaqligi 18 7 km dir Hemcinin xususi olaraq ozunde 47 eded tank eleyhine ve piyada eleyhine elementleri olan mermiler de nezerde tutulub ki bu mermilerin ates mesafesi 28 23 km civarindadir Ixrac varianti olaraq Dana NATO tipli 155mm lik haubitsa ile de temin oluna bilir Heyet 5 nefer Umumi ceki 25 1 ton Maksimal sureti 80 km saat Gedis ehtiyati 740 km Dana M1MAzerbaycan Silahli Quvvelerine teslim olunan Dana tipli OAQ lar bu qurgularin tekmillesdirilmis varianti olan Dana M1M modelidir ki o ise oz seleflerinden bir sira ustunluklerile secilir Ilk defe olaraq qurgu Azerbaycan Respublikasi Prezidenti Ali Bas Komandan Ilham Eliyevin tesdiqlediyi plana esasen 18 sentyabr 2017 ci ilde kecirilen irimiqyasli ordu telimlerinde numayis olundu Azerbaycan SQ nin de silahlanmasinda olan Dana OAQ larinin modernize olunan variantlari bu ustunluklere malikdir Yeni atesin idareedilmesi sistemi bu anlayis sistemin yeni innovasiyalar uzerinde qurulmus texnologiyasidir ki bir sira asagida gosterilen ustunluklere malikdir Topun maksimal olaraq musteqilliyi Ates sahesine girib ates acmaq ve atesden sonra saheni terk etmek ucun vaxt Atesin yuksek deqiqliyi Atesin korreksiyasi ucun sadelesdirilmis rejim Ates tapsiriqlarinin yazilmasi Doyus effektivliyinin yuksekliyi Qurgunun C41 sistemine inteqrasiyasi Daxil olan melumatin analizetme ve basqa qurgu heyetlerine catdirilma vasitesi Sistemin arxitekturasi Inersial naviqasiya topoqrafik qurgu Artilleriyacinin ballistik komputeri Artilleriyacinin intelektual uzaqliq olcme cihazi Kommunikasiya vasitesi Bu tip muasir texnikanin elde olunmasi artilleriya qosunlarina bir daha yenilik ates tehlukesizliyi hedeflerin deqiq mehvi atesin tez bir zamanda ve tehlukesiz acilmasi yuksek manevrlilik ve bundan elave bir sira ustunlukler verdi Telimler zamani artilleriyacilarimiz acdiqlari atesin deqiq hedeflere deymesi qurgularin istismari ve istifadesi ile yaxindan tanis olduqlarini numayis etdirdiler Qurgularin Azerbaycan Silahli Quvvelerine daxil olmasi vaxtile Ermenistanda boyuk ajiotaj yaratmisdi Esasen ermeni ekspertleri Dana larin Qarabag savasinda ne qeder vacib element oldugunu nezerden qacirmadilar Cunki esasen oz selefleri arasinda surete manevre malik olan cetin relyeflerde serbest hereket eden bilavasite tez bir zamanda ates acaraq ates movqeyini deyisen bu qurgular Ermenistanin silahlanmasinda olan OAQ lardan cox muasir ve celddir Bu batareyalarin cebhenin muxtelif istiqametinde peyda olaraq uzaq mesafeye deqiq ates aca bilecek ve boyuk itgilere meruz qoyacagi haqda fikirler dusmen herbcilerinin gozunden yayina bilmezdi Esasen de Qarabag relyefinde agir yondemsiz gec hereket eden qurgularin fonunda Azerbaycanin bu texnikasi ile barismaq qeyri mumkundur Versiyalari SpGH Dana esasinda son 10 ilde Cexiya ve Slovakiya sirketleri terefinden bir nece modernlesdirilmis haubitsa hazirlanib Slovak sirketi terefinden yaradilmis 152 mm ShKH Modan artirilmis deqiqliyi ve ates gucu ile ferqlenir Haubitsanin heyeti 5 neferden 4 nefere endirilib Masinda yeni nezaret idareetme sistemi qurulub Cexiyanin Excalibur Army sirketi terefinden 2011 ci ilde ilk numunesi teqdim edilmis 152 mm ShKH DANA M1 CZ haubitsasi yeni ates nezaret ve naviqasiya sistemleri ile techiz olunub Masinin manevr imkanlari T3 930 muherriki ile daha da guclendirilib Konstrukta Defence sirketi terefinden Dana nin bazasinda hazirlanmis 155 mm 45 kalibir ShKH M2000 Zuzana 1998 ci ilde Slovakiya Ordusunun silahlanmasina 16 eded daxil olub Tatra 815 sassisi uzerinde yerlesen Zuzana nin 12 masindan ibaret partiyasi Kipre ixrac olunub 152 mm ShKH Ondava layihesi Zuzana layihesinin atasi olubSirket 2009 cu ilde 8x8 Tatra sassisinde Zuzana nin tekmillesdirilmis modifikasiyasi olan 155 mm 52 kalibr ShKH Zuzana 2 ozuyeriyen haubitsasini bazara teqdim edib Heyeti 4 neferden ibaret olan haubitsanin atis menzili reaktiv mermilerle 41 km atis tempi avtomat rejimde deqiqede 6 mermidir Doyus cekisi 32 ton teskil eden haubitsanin sureti 80 km saat teskil edir Kompleks inersial naviqasiya avadanligi lulenin agizinda suret hesablayici termal nisangah reqemsal xerite ile techiz olunub ShKH Zuzana nin yeni modifikasiyasi olan 155 mm ShKH A40 Himalaya ozuyeriyen haubitsasi ise T 72 sassisi uzerinde teklif olunur Istinadlar Qarabagda agir yondemsiz gec hereket eden qurgularin fonunda Danalar doyuse telesir 2020 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2020 11 25