Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhmədxan Sultan (rus. Амет-хан Султан; 20 oktyabr 1920, Alupka – 1 fevral 1971, Moskva vilayəti) — Krım tatarı əsilli sovet hərbi pilotu. İkinci dünya müharibəsi zamanı göstərdiyi xidmətlərə görə iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı və Stalin mükafatına layiq görülmüşdür. Əhmədxan Sultan müharibə dövründə 150-dən çox hava hücumunda iştirak edərək fərdi şəkildə 30, qrup uçuşlarında isə 19 düşmən təyyarəsini vurmuşdur.
| Əhmədxan Sultan | |
|---|---|
| rus. Амет-хан Султан | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 20 oktyabr 1920 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 fevral 1971(50 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | təyyarə qəzası[d] |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Krım tatarı |
| Qoşun növü | Sovet Hava Qüvvələri |
| Hərbi hissə | IX Mühafizə Alayı |
| Rütbəsi | polkovnik-leytenant |
| Vəzifəsi | Pilot |
| Döyüşlər | İkinci dünya müharibəsi |
| Təltifləri |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Atası etnik lak, anası etnik krım tatarı olan Əhməd Xan 1920-ci ilin 25 oktyabr tarixində Krımda yerləşən Tavrida Quberniyasına bağlı Alupka adlı sahil qəsəbəsində anadan olmuşdur. Əhmədxanın şəxsi səyləri nəticəsində ailəsinin bir çox fərdi Krım tatarlarının deportasiyasından xilas olmağı bacarsa da, qardaşı QULAQ düşərgələrinə göndərilmiş və bir müddətdən sonra burada vəfat etmişdir.
İkinci dünya müharibəsinə qırıcı təyyarə pilotu kimi qatılan Əhmədxan qısa zamanda özünü müsbət tərəfdən göstərməyi bacarır. Müharibə dövründə ümumilikdə 150-dən çox hava hücumundan iştirak edərək, fərdi şəkildə 30, qrup şəklində isə 19 alman qırıcı təyyarəsini zərərsizləşdirmişdir. Müharibədən sonrakı illərdə test pilotu olaraq peşəsinə davam etmişdir.
Əhmədxan 1971-ci ilin 1 fevral tarixində növbəti test uçuşunu gercəkləşdirdiyi zaman baş verən qəza nəticəsində həlak olmuşdur. Həyatı boyunca 100-dən çox test uçuşu gercəkləşdirmişdir. İkinci dünya müharibəsi dövründə göstərdiyi xidmətlərə görə SSRİ hökuməti tərəfindən bir çox ali mükafat və ordenlərə layiq görülmüşdür.
Bunlardan; iki dəfə verilmiş Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, üç dəfə verilmiş Lenin ordenini, Aleksandr Nevski ordeni, Vətən Müharibəsi Ordeni, və kimi mükafatları göstərmək olar. Əhmədxan Sultan Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüş yeddi krım tatarından biridir. 2013-cü ildə çəkilmiş Haytarma adlı filmdə Krım tatarlarının deportasiyası və Əhmədxan Sultanın həyatı ekranlaşdırılmışdır. Dağıstanın Mahaçqala şəhərində onun adına prospekt: pr. Amet-xan Sultan var.
Mükafatları
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanı - (2 dəfə)
- Lenin ordeni - (3 dəfə)
- Qırmızı Bayraq ordeni - (5 dəfə)
- Aleksandr Nevski ordeni
- Vətən Müharibəsi Ordeni
- Qırmızı Bayraq ordeni
İstinadlar
- Sultan Amet-Khan // TracesOfWar.
- Amet-khan Sultan at the site 'Heroes of the country' 2021-03-25 at the Wayback Machine (in Russian)
- "Production news: Haytarma". Ukraine Film Office. 2012-10-05. 2013-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-19.
Xarici keçidlər
- Təyyarələrlə Əhmədxan Sultanın fotoşəkilləri
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmedxan Sultan rus Amet han Sultan 20 oktyabr 1920 Alupka 1 fevral 1971 Moskva vilayeti Krim tatari esilli sovet herbi pilotu Ikinci dunya muharibesi zamani gosterdiyi xidmetlere gore iki defe Sovet Ittifaqi Qehremani ve Stalin mukafatina layiq gorulmusdur Ehmedxan Sultan muharibe dovrunde 150 den cox hava hucumunda istirak ederek ferdi sekilde 30 qrup ucuslarinda ise 19 dusmen teyyaresini vurmusdur Ehmedxan Sultanrus Amet han SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 20 oktyabr 1920 1920 10 20 Dogum yeri AlupkaVefat tarixi 1 fevral 1971 1971 02 01 50 yasinda Vefat yeri Moskva vilayeti RSFSR SSRIVefat sebebi teyyare qezasi d Defn yeri Novodevicye qebiristanligiVetendasligi SSRITehsili Qaqarin adina Herbi Hava Quvveleri Akademiyasi d 1945 1946 Herbi fealiyyetiMensubiyyeti Krim tatariQosun novu Sovet Hava QuvveleriHerbi hisse IX Muhafize AlayiRutbesi polkovnik leytenantVezifesi PilotDoyusler Ikinci dunya muharibesiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAtasi etnik lak anasi etnik krim tatari olan Ehmed Xan 1920 ci ilin 25 oktyabr tarixinde Krimda yerlesen Tavrida Quberniyasina bagli Alupka adli sahil qesebesinde anadan olmusdur Ehmedxanin sexsi seyleri neticesinde ailesinin bir cox ferdi Krim tatarlarinin deportasiyasindan xilas olmagi bacarsa da qardasi QULAQ dusergelerine gonderilmis ve bir muddetden sonra burada vefat etmisdir Ikinci dunya muharibesine qirici teyyare pilotu kimi qatilan Ehmedxan qisa zamanda ozunu musbet terefden gostermeyi bacarir Muharibe dovrunde umumilikde 150 den cox hava hucumundan istirak ederek ferdi sekilde 30 qrup seklinde ise 19 alman qirici teyyaresini zerersizlesdirmisdir Muharibeden sonraki illerde test pilotu olaraq pesesine davam etmisdir Ehmedxan 1971 ci ilin 1 fevral tarixinde novbeti test ucusunu gerceklesdirdiyi zaman bas veren qeza neticesinde helak olmusdur Heyati boyunca 100 den cox test ucusu gerceklesdirmisdir Ikinci dunya muharibesi dovrunde gosterdiyi xidmetlere gore SSRI hokumeti terefinden bir cox ali mukafat ve ordenlere layiq gorulmusdur Bunlardan iki defe verilmis Sovet Ittifaqi Qehremani uc defe verilmis Lenin ordenini Aleksandr Nevski ordeni Veten Muharibesi Ordeni Qirmizi Ulduz ordeni ve Seref nisani ordeni kimi mukafatlari gostermek olar Ehmedxan Sultan Sovet Ittifaqi Qehremani adina layiq gorulmus yeddi krim tatarindan biridir 2013 cu ilde cekilmis Haytarma adli filmde Krim tatarlarinin deportasiyasi ve Ehmedxan Sultanin heyati ekranlasdirilmisdir Dagistanin Mahacqala seherinde onun adina prospekt pr Amet xan Sultan var MukafatlariSovet Ittifaqi Qehremani 2 defe Lenin ordeni 3 defe Qirmizi Bayraq ordeni 5 defe Aleksandr Nevski ordeni Veten Muharibesi Ordeni Seref nisani ordeni Qirmizi Ulduz ordeni Qirmizi Bayraq ordeni Stalinqradin mudafiesine gore medali 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde Almaniya uzerinde qelebeye gore medali 1941 1945 ci iller Boyuk Veten muharibesinde qelebenin 20 illiyi yubiley medaliIstinadlarSultan Amet Khan TracesOfWar Amet khan Sultan at the site Heroes of the country 2021 03 25 at the Wayback Machine in Russian Production news Haytarma Ukraine Film Office 2012 10 05 2013 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 19 Xarici kecidlerTeyyarelerle Ehmedxan Sultanin fotosekilleri