Şeyx Əminəddin Cəbrayıl türbəsi (fars. آرامگاه سید امینالدین جبراییل) — İranın Ərdəbil şəhəri yaxınlığındakı Sulxordad kəndi ərazisində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi.
Şeyx Əminəddin Cəbrayıl türbəsi | |
---|---|
fars. آرامگاه سید امینالدین جبراییل | |
Ölkə | İran |
Yerləşir | Ərdəbil ostanı, Kəlxoran kəndi |
Tikilmə tarixi | XIV -XVI əsrlər |
Üslubu | Naxçıvan-Marağa memarlıq məktəbi |
Material | daş[d], kərpic, kaşı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
F. Zarre qeyd edir ki, türbə Şeyx Səfinin atası Şeyx Cəbrayılın məzarı üzərində inşa edilmişdir. XIX əsrdə türbənin iki yaxşı rəsmini nəşr etdirən fransız arxeoloq Jak De Morqan, rəsmlərdən birini “Seyid Danyalın mavzoleyi”, digərini isə “Seyid Cəbrayılın mavzoleyi” adlandırmışdır.
Sənətşünaslıqla bağlı ədəbiyyatlarda tikilinin əsas hissəsinin XIV əsrdə ucaldılması və ilkin olaraq qülləvari görünüşə malik olması haqqında fikir söylənmişdir.Ə. Salamzadə türbənin, Şeyx Cüneyd türbəsi ilə yaxın anologiyaya malik olması, xüsusilə baraban və günbəzin həll edilməsini əsas gətirərək Şeyx Cəbrayıl türbəsinin XVI əsr abidəsi olmasını bildirir. Tədqiqatçının fikrincə Səfəvilərin hakimiyyətə gəlməsindən sonra Şeyx Səfi kompleksində olduğu kimi, Şeyx Cəbrayıl türbəsində də genişləndirmə və yenidənqurma işləri aparılmışdır.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Xarici konturlarına əsasən türbə planda əsas fasaddan kənarları kəsilmiş və uzadılmış düzbucaqlı formasına malikdir. Əsas dəfn otağı günbəzlə örtülmüş səkkizguşəli zal formasındadır. Zalın künclərində kiçik otaqlar, əsas oxu boyunca isə dərin portal nişləri yerləşir. Tikilinin dəfn otağı hissəsi təkcə planına görə deyil, həm də həcm-məkan həllinə görə Azərbaycanın Qusar rayonunun Həzrə kəndində Səfəvi şeyxlərindən birinin şərəfinə inşa edilmiş Şeyx Cüneyd türbəsi ilə çoxlu ortaq xüsusiyyətlərə malikdir.
Şeyx Cüneyd türbəsindən fərqli olaraq Şeyx Cəbrayıl türbəsi yaxşı inkişaf etdirilmiş və tikiliyə sonradan əlavə edildiyi güman edilən dəbdəbəli giriş hissəsinə malikdir. Tikili daş kürsülük üzərində ucaldılmışdır. Divarlar kərpicdən hörülmüş və üzlənməmişdir. Tağ timpanları və filenləri kərpiclə üzlənmiş fiqurlu üzlüyə malikdir. Tikilinin günbəzi qırmızı kərpic və firuzəyi kaşılardan istifadə ilə üzlənmiş dairəvi baraban üzərində ucaldılmışdır.
İstinadlar
- https://iranarchpedia.ir/entry/13978.
- https://www.iranicaonline.org/articles/ardabil.
- Sarre, Fr. Ardebil. Berlin. 1925. 54.
- De Morgan, J. Mission scientifique en Pers, I cild. 1894. şəkil 12-13.
- Саламзаде, 1964. səh. 41
- Саламзаде, 1964. səh. 42
- Саламзаде, 1964. səh. 40
Ədəbiyyat
- Саламзаде, А. В. Архитектура Азербайдана XVI-XIX вв. Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР. 1964.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyx Emineddin Cebrayil turbesi fars آرامگاه سید امین الدین جبراییل Iranin Erdebil seheri yaxinligindaki Sulxordad kendi erazisinde yerlesen tarix memarliq abidesi Seyx Emineddin Cebrayil turbesifars آرامگاه سید امین الدین جبراییل 38 17 16 sm e 48 17 42 s u Olke IranYerlesir Erdebil ostani Kelxoran kendiTikilme tarixi XIV XVI esrlerUslubu Naxcivan Maraga memarliq mektebiMaterial das d kerpic kasiTurbenin plani Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiF Zarre qeyd edir ki turbe Seyx Sefinin atasi Seyx Cebrayilin mezari uzerinde insa edilmisdir XIX esrde turbenin iki yaxsi resmini nesr etdiren fransiz arxeoloq Jak De Morqan resmlerden birini Seyid Danyalin mavzoleyi digerini ise Seyid Cebrayilin mavzoleyi adlandirmisdir Senetsunasliqla bagli edebiyyatlarda tikilinin esas hissesinin XIV esrde ucaldilmasi ve ilkin olaraq qullevari gorunuse malik olmasi haqqinda fikir soylenmisdir E Salamzade turbenin Seyx Cuneyd turbesi ile yaxin anologiyaya malik olmasi xususile baraban ve gunbezin hell edilmesini esas getirerek Seyx Cebrayil turbesinin XVI esr abidesi olmasini bildirir Tedqiqatcinin fikrince Sefevilerin hakimiyyete gelmesinden sonra Seyx Sefi kompleksinde oldugu kimi Seyx Cebrayil turbesinde de genislendirme ve yenidenqurma isleri aparilmisdir Memarliq xususiyyetleriXarici konturlarina esasen turbe planda esas fasaddan kenarlari kesilmis ve uzadilmis duzbucaqli formasina malikdir Esas defn otagi gunbezle ortulmus sekkizguseli zal formasindadir Zalin kunclerinde kicik otaqlar esas oxu boyunca ise derin portal nisleri yerlesir Tikilinin defn otagi hissesi tekce planina gore deyil hem de hecm mekan helline gore Azerbaycanin Qusar rayonunun Hezre kendinde Sefevi seyxlerinden birinin serefine insa edilmis Seyx Cuneyd turbesi ile coxlu ortaq xususiyyetlere malikdir Seyx Cuneyd turbesinden ferqli olaraq Seyx Cebrayil turbesi yaxsi inkisaf etdirilmis ve tikiliye sonradan elave edildiyi guman edilen debdebeli giris hissesine malikdir Tikili das kursuluk uzerinde ucaldilmisdir Divarlar kerpicden horulmus ve uzlenmemisdir Tag timpanlari ve filenleri kerpicle uzlenmis fiqurlu uzluye malikdir Tikilinin gunbezi qirmizi kerpic ve firuzeyi kasilardan istifade ile uzlenmis dairevi baraban uzerinde ucaldilmisdir Istinadlarhttps iranarchpedia ir entry 13978 https www iranicaonline org articles ardabil Sarre Fr Ardebil Berlin 1925 54 De Morgan J Mission scientifique en Pers I cild 1894 sekil 12 13 Salamzade 1964 seh 41 Salamzade 1964 seh 42 Salamzade 1964 seh 40EdebiyyatSalamzade A V Arhitektura Azerbajdana XVI XIX vv Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR 1964 Hemcinin baxAzerbaycan memarligi