Şandor Vöröş (mac. Sándor Weöres; 22 iyun 1913, Sombatxey — 22 yanvar 1989, Budapeşt) — macar şair, tərcüməçi, yazıçı.
Şandor Vöröş | |
---|---|
mac. Sándor Weöres | |
Doğum tarixi | 22 iyun 1913[…] |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 22 yanvar 1989[…](75 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | şair, tərcüməçi, uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, yazıçı |
Fəaliyyət illəri | 1932-ci ildən |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Sombatxeydə anadan olan Vöröş Çönqe qəsəbəsində böyümüşdür. Hələ 14 yaşında ikən ilk şeirlərini yazıb; həmin şeirlər nüfuzlu "Nyuqat" ("Qərb") jurnalının redaktoru, şair Mihay Babiçin qəbul etməsi ilə jurnalda nəşr olunub. Peç Universitetinə qəbul olan Vöröş ilk öncə hüquq, daha sonra coğrafiya və tarix ixtisası üzrə təhsilini başa vurur. Nəticədə o, fəlsəfə və estetika üzrə doktorluq dərəcəsi alır. Onun doktorluq dissertasiyası olan "Şeirin doğuşu" 1939-cu ildə nəşr olunmuşdur. 1937-ci ildə o, xaricə ilk səyahətlərini edir; ilk növbədə Manilaya gedərək iştirak edir, daha sonra isə Vyetnam və Hindistana səfər edir. İkinci Dünya müharibəsi dövründə Vöröş məcburi əməyə hazırlansa da, cəbhəyə göndərilmədi. Müharibə başa çatdıqdan sonra Çönqeyə qayıtdı və fermer kimi yaşamağa başladı.
1948-ci ildə yenidən xaricə səyahət edən Vöröş 1949-cu ilə qədər İtaliyada məskunlaşdı. 1951-ci ildən ölənə qədər isə Budapeştdə yaşadı. 1948-ci ildən sonra Macarıstanda stalinizmin tətbiq edilməsi Vöröşü susdurdu və 1964-cü ilə qədər onun əsərləri mətbuatda çox az dərc olundu.
Fəaliyyəti
Vöröşün macar dilinə tərcümələri olduqca geniş və çoxşaxəlidir. Belə əsərlərə Ukraynanın milli şairi Taras Şevçenko, gürcü şair Şota Rustaveli, Sloveniyalı şairlər və yaradıcılığı daxildir. O, hind şairi Cai devin "Gita Govinda" şeirini Sanskrit dilindən tərcümə etmişdir. Vöröş həmçinin Uilyam Şekspirin "Venera və Adonis" və "VIII Henri", Tomas Eliotun "Bəhərsiz torpaq" əsərlərini, və Luis Kerrollun absurd şeirlərini, Stefan Malarmenin isə bütün şeirlərini macar dilinə çevirmişdir. Onun Tao Te Çinq tərcüməsi isə hazırda da Macarıstanda geniş kütlə tərəfindən oxunmağa davam edir.
İrsi
Vöröşün bir çox şeirlərinə musiqi bəstələnmişdir. Macar bəstəkar Zoltan Koday 14 yaşlı şairin "Öregek" (Yaşlı insanlar) şeirinə xor bəstələmişdir. Şairin dostu Síppal, dobbal, nádihegedüvel kompozisiyasında Rongyszőnyeg və digər kitablarından olan şeirlərə musiqi yazmışdır. Bəstəkar Vöröşün Néma zene ("Sakit musiqi") şeiri əsasında ikihissəli Atlantis və Ima adlı əsərləri ərsəyə gətirmiş, 2013-cü ildə isə Vöröşün şeirləri əsasında Speaking Drums musiqisini bəstələmişdir.
Əsərləri
Şeirləri
- Hideg van, 1934
- A kő és az ember, 1935
- A teremtés dicsérete, 1938
- Meduza, 1944
- A szerelem ábécéje, 1946
- Elysium, 1946
- Gyümölcskosár, 1946
- A fogok tornáca, 1947
- Bóbita, 1955
- A hallgatás tornya, 1956
- Tarka forgó, 1958
- Tűzkút, 1964
- Gyermekjátékok, 1965
- Merülő Saturnus, 1968
- Zimzizim, 1969
- Psyche, 1972
- Télország, 1972
- Priapos, 1950-ci ildə yazılmış, 2001-ci ildə ölümündən sonra nəşr olunmuşdur.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Sandor Weores // Encyclopædia Britannica (ing.).
- https://jubileum.pte.hu/hirek/weores_sandor_pte_oregdiakja.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #119048736 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sandor Voros mac Sandor Weores 22 iyun 1913 Sombatxey 22 yanvar 1989 Budapest macar sair tercumeci yazici Sandor Vorosmac Sandor WeoresDogum tarixi 22 iyun 1913 1913 06 22 Dogum yeri Sombatxey Vas d Macaristan kralligi Avstriya MacaristanVefat tarixi 22 yanvar 1989 1989 01 22 75 yasinda Vefat yeri Budapest Macaristan Xalq RespublikasiDefn yeri Farkasreti mezarligiTehsili Pec Universiteti 1939 Fealiyyeti sair tercumeci usaq edebiyyati yazicisi yaziciFealiyyet illeri 1932 ci ilden Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSandor Voros ve heyat yoldasi Karolyi Amyinin Budapestdeki mezari Farkasreti Qebiristanligi 9 1 1 182 184 Gyorgi Holdasin heykelterasliq isleri 1989 Sombatxeyde anadan olan Voros Conqe qesebesinde boyumusdur Hele 14 yasinda iken ilk seirlerini yazib hemin seirler nufuzlu Nyuqat Qerb jurnalinin redaktoru sair Mihay Babicin qebul etmesi ile jurnalda nesr olunub Pec Universitetine qebul olan Voros ilk once huquq daha sonra cografiya ve tarix ixtisasi uzre tehsilini basa vurur Neticede o felsefe ve estetika uzre doktorluq derecesi alir Onun doktorluq dissertasiyasi olan Seirin dogusu 1939 cu ilde nesr olunmusdur 1937 ci ilde o xarice ilk seyahetlerini edir ilk novbede Manilaya gederek istirak edir daha sonra ise Vyetnam ve Hindistana sefer edir Ikinci Dunya muharibesi dovrunde Voros mecburi emeye hazirlansa da cebheye gonderilmedi Muharibe basa catdiqdan sonra Conqeye qayitdi ve fermer kimi yasamaga basladi 1948 ci ilde yeniden xarice seyahet eden Voros 1949 cu ile qeder Italiyada meskunlasdi 1951 ci ilden olene qeder ise Budapestde yasadi 1948 ci ilden sonra Macaristanda stalinizmin tetbiq edilmesi Vorosu susdurdu ve 1964 cu ile qeder onun eserleri metbuatda cox az derc olundu FealiyyetiVorosun macar diline tercumeleri olduqca genis ve coxsaxelidir Bele eserlere Ukraynanin milli sairi Taras Sevcenko gurcu sair Sota Rustaveli Sloveniyali sairler ve yaradiciligi daxildir O hind sairi Cai devin Gita Govinda seirini Sanskrit dilinden tercume etmisdir Voros hemcinin Uilyam Sekspirin Venera ve Adonis ve VIII Henri Tomas Eliotun Behersiz torpaq eserlerini ve Luis Kerrollun absurd seirlerini Stefan Malarmenin ise butun seirlerini macar diline cevirmisdir Onun Tao Te Cinq tercumesi ise hazirda da Macaristanda genis kutle terefinden oxunmaga davam edir IrsiVorosun bir cox seirlerine musiqi bestelenmisdir Macar bestekar Zoltan Koday 14 yasli sairin Oregek Yasli insanlar seirine xor bestelemisdir Sairin dostu Sippal dobbal nadihegeduvel kompozisiyasinda Rongyszonyeg ve diger kitablarindan olan seirlere musiqi yazmisdir Bestekar Vorosun Nema zene Sakit musiqi seiri esasinda ikihisseli Atlantis ve Ima adli eserleri erseye getirmis 2013 cu ilde ise Vorosun seirleri esasinda Speaking Drums musiqisini bestelemisdir EserleriSeirleri Hideg van 1934 A ko es az ember 1935 A teremtes dicserete 1938 Meduza 1944 A szerelem abeceje 1946 Elysium 1946 Gyumolcskosar 1946 A fogok tornaca 1947 Bobita 1955 A hallgatas tornya 1956 Tarka forgo 1958 Tuzkut 1964 Gyermekjatekok 1965 Merulo Saturnus 1968 Zimzizim 1969 Psyche 1972 Telorszag 1972 Priapos 1950 ci ilde yazilmis 2001 ci ilde olumunden sonra nesr olunmusdur IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Sandor Weores Encyclopaedia Britannica ing https jubileum pte hu hirek weores sandor pte oregdiakja Deutsche Nationalbibliothek Record 119048736 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016