Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan türklərinin təşəkkülündə iştirak etmiş qədim türk tayfalarında biri də şamake tayfasıdır. Azərbaycanlıların mənşəyinə dair konsepsiyaya əsasən Şirvan və Şamaxı toponimləri də İranmənşəli və ya Qafqazmənşəli sayılırdı. Hətta Şamaxı adının ərəbmənşəli olduğunu yazanlar da olmuşdu. Halbuki, Şamaxının adı bir şəhər kimi Kemaxiya formasında II əsrdə Ptolomey tərəfindən çəkilmişdi. Son tədqiqatlardan sonra isə Şamaxı adının məhz şamake tayfasının adını yaşatdığı şübhə doğurmur. Bu tayfanın adı V–VII əsrlərə aid qədim ərmən mənbələrində "ijmak" kimi çəkilir. Lakin onun etnik mənsubiyyəti haqqında heç bir məlumat verilmir. Tayfanın türkmənşəli olmasını yalnız etnonimik və toponimik paralellər əsasında sübut etmək mümkündür.
İlk dəfə olaraq I əsr müəllifi Böyük Plini haradasa Şimali Qafqazda kamak adlı bir tayfanın yaşadığını qeyd edir.(Plini, VI,21). Yunan və latın dillərinə "ş" ilə başlanan sözlər "k" və ya "s" ilə verilirdi. Ona görə də Plininin qeyd etdiyi kamak etnonimi şamak kimi bərpa olunur. Müqayisə üçün deyək ki, Ptolomey də Qafqaz Albaniyasında Şamakiya toponimini Kemaxiya kimi yazmışdı. Plini yazır ki,(Plini, VI,50) kamaklar və saklar Orta Asiyada Yaksart (Sır-Dərya) çaynın arxasında da yaşayırlar. Həqiqətən də qazaxlarda mənşəcə saklarla bağlı olan şomakey,qaraqalpaqlarda,türkmənlərdə şamak,qırğızlarda şamake, şamaka adlı türkmənşəli tayfalar indi də var.Xarəzmdə və Türkmənistanda Şamaxqala adlı iki qala xarabalıqları vardır. Maraqlıdır ki,Orta Asiyada Şamaxqalalar Şirvanqalalarla yanaşıdır.
Şamak tayfasının Qafqaz Albaniyasındakı tarixi rolu məlum deyil. Biz yalnız onların Qafqaz Albaniyası ərazisində yaşadıqlarını bilirik. Hər halda II əsrdə Şamaxı adlı şəhər artıq vardırsa, onda bu tayfanın eramızdan əvvəl bu ərazidə yaşamasını güman etmək olar. Qeyd edilməlidir ki, erkən orta əsrlərdə Şimaki adlı yaşayış məntəqəsi Güney Azərbaycanda, Şamak adlı kənd isə Tatarıstanda məlum idi.
Mənbələr
- Q. Qeybullayev-Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixndən, Bakı,1994
- S. P. Tolstov-Po sledam drevnexorezmiyskoy çivilizaçii, Moskva,1948
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan turklerinin tesekkulunde istirak etmis qedim turk tayfalarinda biri de samake tayfasidir Azerbaycanlilarin menseyine dair konsepsiyaya esasen Sirvan ve Samaxi toponimleri de Iranmenseli ve ya Qafqazmenseli sayilirdi Hetta Samaxi adinin erebmenseli oldugunu yazanlar da olmusdu Halbuki Samaxinin adi bir seher kimi Kemaxiya formasinda II esrde Ptolomey terefinden cekilmisdi Son tedqiqatlardan sonra ise Samaxi adinin mehz samake tayfasinin adini yasatdigi subhe dogurmur Bu tayfanin adi V VII esrlere aid qedim ermen menbelerinde ijmak kimi cekilir Lakin onun etnik mensubiyyeti haqqinda hec bir melumat verilmir Tayfanin turkmenseli olmasini yalniz etnonimik ve toponimik paraleller esasinda subut etmek mumkundur Ilk defe olaraq I esr muellifi Boyuk Plini haradasa Simali Qafqazda kamak adli bir tayfanin yasadigini qeyd edir Plini VI 21 Yunan ve latin dillerine s ile baslanan sozler k ve ya s ile verilirdi Ona gore de Plininin qeyd etdiyi kamak etnonimi samak kimi berpa olunur Muqayise ucun deyek ki Ptolomey de Qafqaz Albaniyasinda Samakiya toponimini Kemaxiya kimi yazmisdi Plini yazir ki Plini VI 50 kamaklar ve saklar Orta Asiyada Yaksart Sir Derya caynin arxasinda da yasayirlar Heqiqeten de qazaxlarda mensece saklarla bagli olan somakey qaraqalpaqlarda turkmenlerde samak qirgizlarda samake samaka adli turkmenseli tayfalar indi de var Xarezmde ve Turkmenistanda Samaxqala adli iki qala xarabaliqlari vardir Maraqlidir ki Orta Asiyada Samaxqalalar Sirvanqalalarla yanasidir Samak tayfasinin Qafqaz Albaniyasindaki tarixi rolu melum deyil Biz yalniz onlarin Qafqaz Albaniyasi erazisinde yasadiqlarini bilirik Her halda II esrde Samaxi adli seher artiq vardirsa onda bu tayfanin eramizdan evvel bu erazide yasamasini guman etmek olar Qeyd edilmelidir ki erken orta esrlerde Simaki adli yasayis menteqesi Guney Azerbaycanda Samak adli kend ise Tataristanda melum idi MenbelerQ Qeybullayev Azerbaycan turklerinin tesekkulu tarixnden Baki 1994 S P Tolstov Po sledam drevnexorezmiyskoy civilizacii Moskva 1948Hemcinin baxQafqaz Albaniyasi Samaxi