Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstihsan (ərəb. مرجع تقليد) — islam hüququ termini.
Hərfi mənada “bir şeyi gözəl hesab etmək” mənasını verən istihsanın İslam şəriətində iki istifadəsi var. Bu istifadələrdən biri daha dar bir sahəni əhatə edərkən, digəri daha genişdir. Qiyası tərk edib ayə və hədislərə ən uyğun olanı götürmək deməkdir.
Dar baxımdan istihsan qiyasın bir hissəsidir. Buradakı sillogizmin səbəbi elədir ki, onu dərindən düşünüb tədqiq etdikdə başa düşmək olar. Bu növ istihsanın başqa adı hafi qiyasdır.
Bu baxımdan onun tərifi “qiyasdan daha güclü sillogizmə çevrilmək”dir ki, buna görə hər nur qiyas istihsandır, lakin hər istihsan hafi qiyas deyildir.
Digər və daha ümumi istihsan isə “müxalif olan və sillogistik qiyasla uyğun gələn dəlil” seçimidir. Bənzər bir təcrübə İmam Əbu Hənifə və onun ardıcılları (Əbu Yusif, və s.) tərəfindən tətbiq edilmişdir, baxmayaraq ki, bu prinsip onlardan əvvəl də mövcud olmuşdur.
İstixsan imamın nədənsə yersiz və ya zərərli olduğu ortaya çıxan qiyas əsasında verilən qərarları islah etmək üsulu kimi istifadəyə verilmişdir. Bu halda dini hökm verdiyi situasiyaya daha münasib olan üstünlük əsasında verilir. Qiyas kanonik mətnlə, İslam ilahiyyatçılarının yekdil qərarı (icma) və ya adət (urf) ilə ziddiyyət təşkil etdikdə də istixsan tətbiq edilir. İstixsan qərarı presedent deyil və bir dəfə tətbiq oluna bilər. İstixsan yalnız Hənəfi məzhəbində geniş istifadə edilmişdir. Əksər müsəlman ilahiyyatçıları istixsanı rədd etmiş, Maliki və Şafii məzhəblərində onun funksiyasını istislah (Məsalihul-mürsələ - “müstəqil faydalı hərəkətlər”) yerinə yetirir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Istihsan ereb مرجع تقليد islam huququ termini Herfi menada bir seyi gozel hesab etmek menasini veren istihsanin Islam serietinde iki istifadesi var Bu istifadelerden biri daha dar bir saheni ehate ederken digeri daha genisdir Qiyasi terk edib aye ve hedislere en uygun olani goturmek demekdir Dar baximdan istihsan qiyasin bir hissesidir Buradaki sillogizmin sebebi eledir ki onu derinden dusunub tedqiq etdikde basa dusmek olar Bu nov istihsanin basqa adi hafi qiyasdir Bu baximdan onun terifi qiyasdan daha guclu sillogizme cevrilmek dir ki buna gore her nur qiyas istihsandir lakin her istihsan hafi qiyas deyildir Diger ve daha umumi istihsan ise muxalif olan ve sillogistik qiyasla uygun gelen delil secimidir Benzer bir tecrube Imam Ebu Henife ve onun ardicillari Ebu Yusif ve s terefinden tetbiq edilmisdir baxmayaraq ki bu prinsip onlardan evvel de movcud olmusdur Istixsan imamin nedense yersiz ve ya zererli oldugu ortaya cixan qiyas esasinda verilen qerarlari islah etmek usulu kimi istifadeye verilmisdir Bu halda dini hokm verdiyi situasiyaya daha munasib olan ustunluk esasinda verilir Qiyas kanonik metnle Islam ilahiyyatcilarinin yekdil qerari icma ve ya adet urf ile ziddiyyet teskil etdikde de istixsan tetbiq edilir Istixsan qerari presedent deyil ve bir defe tetbiq oluna biler Istixsan yalniz Henefi mezhebinde genis istifade edilmisdir Ekser muselman ilahiyyatcilari istixsani redd etmis Maliki ve Safii mezheblerinde onun funksiyasini istislah Mesalihul mursele musteqil faydali hereketler yerine yetirir IstinadlarAli zade 2007 Islam ES 1991