Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İstihsan (ərəb. مرجع تقليد) — islam hüququ termini.
Hərfi mənada "istislah" bir şeyi yaxşı görmək, bir şeyin yaxşı olmasını istəmək deməkdir.
İslam şəriətində nəsihət növlərindən biri olan Məsləh-i mürsələ göndərilən nəsihət adlandırmaq olar. Mesalih-i mürsələ, "əsas dəlil" (Quran, Sünnə, icma və qiyas) lehinə və ya əleyhinə heç bir dəlili olmayan məsələlərə verilən addır. İstislah Malik ibn Ənəs (713–795) tərəfindən işlənib tətbiq edilmiş və Maliki məzhəbinin əsas fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biridir. Bütün əsas məzhəblər tərəfindən bu və ya digər dərəcədə istifadə olunur. Hənəfi məzhəbində müstəqil hüquqi kateqoriya deyil. Şafiilər istislahı istihsanın bir hissəsi hesab edirlər. Bu üsuldan hənbəli məzhəbinin banisi Əhməd ibn Hənbəl tərəfindən də istifadə edildiyi məlumdur. Məhəmməd peyğəmbərin səhabələri müstəsna hallarda istihsandan istifadə edirdilər.
İstihsanın növü hesab olunur ki, qiyasla hökmü islah etmək üsuludur və ondan kənarda tətbiq oluna bilməz. İstihsandan fərqli olaraq istislah Quran və Sünnədən tamamilə müstəqildir.
İstislah anlayışı müsəlmanların dinini və həyatını qorumaq, onların qayğısına qalmaq, nəsil artırmağı təmin etmək və mallarını qorumaq ideyasına əsaslanır. "İstislah tərəfdarları hesab edirlər ki, Quranda, sünnədə və ya əshabların yekdil rəylərində dəqiq cavablar olmadığı halda, yuxarıda qeyd olunan maraqlar nəzərə alınmaqla məsələlər həll edilməlidir. Üstəlik, sonuncular toqquşduqda, üstün olanlara üstünlük verilir və möminlərin ümumi mənafeləri ayrı-ayrılıqdan öndə olur".
İstislah yalnız bir neçə şərt yerinə yetirildikdə etibarlıdır:
- Qərar yalnız müsəlmanların münasibətinə aid olmalı və iman məsələlərinə aid edilməməlidir;
- Qərar nə ruha, nə də imanın hərfinə zidd olmamalıdır;
- Qərar şəriətin daha məqbul üsullarından irəli gələn fiqhin heç bir müddəasına zidd olmamalıdır;
- Qərar əsaslandırma dəlillərinə zidd olmamalıdır;
- İstislah edilən qərarın faydası aşkar, zəruri və əhəmiyyətli olmalıdır.
İstislah nümunəsi: Müharibə elan olunduğu halda müdafiə üçün lazım olan vəsaitin yığılması yalnız zənginlərdən edilməlidir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Istihsan ereb مرجع تقليد islam huququ termini Herfi menada istislah bir seyi yaxsi gormek bir seyin yaxsi olmasini istemek demekdir Islam serietinde nesihet novlerinden biri olan Mesleh i mursele gonderilen nesihet adlandirmaq olar Mesalih i mursele esas delil Quran Sunne icma ve qiyas lehine ve ya eleyhine hec bir delili olmayan meselelere verilen addir Istislah Malik ibn Enes 713 795 terefinden islenib tetbiq edilmis ve Maliki mezhebinin esas ferqlendirici xususiyyetlerinden biridir Butun esas mezhebler terefinden bu ve ya diger derecede istifade olunur Henefi mezhebinde musteqil huquqi kateqoriya deyil Safiiler istislahi istihsanin bir hissesi hesab edirler Bu usuldan henbeli mezhebinin banisi Ehmed ibn Henbel terefinden de istifade edildiyi melumdur Mehemmed peygemberin sehabeleri mustesna hallarda istihsandan istifade edirdiler Istihsanin novu hesab olunur ki qiyasla hokmu islah etmek usuludur ve ondan kenarda tetbiq oluna bilmez Istihsandan ferqli olaraq istislah Quran ve Sunneden tamamile musteqildir Istislah anlayisi muselmanlarin dinini ve heyatini qorumaq onlarin qaygisina qalmaq nesil artirmagi temin etmek ve mallarini qorumaq ideyasina esaslanir Istislah terefdarlari hesab edirler ki Quranda sunnede ve ya eshablarin yekdil reylerinde deqiq cavablar olmadigi halda yuxarida qeyd olunan maraqlar nezere alinmaqla meseleler hell edilmelidir Ustelik sonuncular toqqusduqda ustun olanlara ustunluk verilir ve mominlerin umumi menafeleri ayri ayriliqdan onde olur Istislah yalniz bir nece sert yerine yetirildikde etibarlidir Qerar yalniz muselmanlarin munasibetine aid olmali ve iman meselelerine aid edilmemelidir Qerar ne ruha ne de imanin herfine zidd olmamalidir Qerar serietin daha meqbul usullarindan ireli gelen fiqhin hec bir muddeasina zidd olmamalidir Qerar esaslandirma delillerine zidd olmamalidir Istislah edilen qerarin faydasi askar zeruri ve ehemiyyetli olmalidir Istislah numunesi Muharibe elan olundugu halda mudafie ucun lazim olan vesaitin yigilmasi yalniz zenginlerden edilmelidir IstinadlarAli zade 2007 Gogiberidze 2009 Islam ES 1991