İquana (lat. Iguana) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl iquanlar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
İquana | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstəüstü: Dəstə: Klad: Klad: Yarımdəstə: Klad: Fəsilə: Cins: İquana | ||||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
Tropik iqlimdə yaşayan eqzotik bir kərtənkələ növüdür. Ağaclarda yaşayan iquanaların ortalama yaşı 19-21 ildir.Bütünlüklə otyeyən canlı növüdür, meyvə və yarpağla bəslənirlər. Erkek iquanalar dişilərə görə daha təhlükəlidirlər. Erkək iquanaların özlərini qoruma üsulu quyruğu qamçı kimi yelləməkdir.
Anatomiya və fiziologiyası
İguanalar quyruqları da daxil olmaqla 1,5 ilə 1,8 metr (5 ilə 6 ft) arasında ola bilər. Iguana cinsinə aid iki növ kərtənkələ orta boyun və aşağı quyruqlarda uzanan bir boyunlu və bir sıra uzanan tərəzilərə malikdir. İguanaların bədənlərinin fərqli hissələrini əhatə edən müxtəlif pulcuqları vardır; məsələn, boyun yan hissəsində kiçik, üst-üstə düşən tərəzilər arasında səpələnmiş bəzi böyük yuvarlaq tüberkül tərəziləri var. Bədənin dorsal gövdəsindəki tərəzilər də ventral tərəfdəki ilə müqayisədə daha qalındır və daha sıx doludur. Bu tərəzilər müxtəlif rənglərdə ola bilər və həmişə yaxın məsafədən görünmür. Yanaqlarında alt timpanik qalxan kimi tanınan geniş yuvarlaq bir tərəzi var.
İguanalar kəskin bir görmə qabiliyyətinə malikdir və uzun məsafələrdə formaları, çalarları, rəngləri və hərəkəti görə bilir. Görmə kəskinliyi onlara sıx meşələrdə gəzməyə və yemək tapmağa imkan verir. Eyni növün digər üzvləri ilə ünsiyyət qurmaq üçün vizual siqnallardan istifadə edirlər.
Iguananın qulaq pərdəsi olan timpanum hər gözün arxasında alt timpanik qalxanın (və ya "qulaq qoruyucusu") üstündədir. Iguanaların ətraf mühitinə qarışmağa meylli olduqları və rəngləri daha böyük yırtıcılardan gizlənə bildikləri üçün onları tapmaq çox vaxt çətindir.
Əksər sürünənlər kimi, iguana da iki qulaqcıq, mədəcik və sistem qan dövranı olan iki aortalı üç kameralı bir ürəyə sahibdir. İguananın əzələləri sürətli qlikolitik əzələ liflərinin nisbətinin yüksək olması səbəbindən çox açıq rənglidir. Bu liflər çox vaskulyar və miyoglobin azdır və solğun görünüş verir. Bu yüksək sıxlıqlı sürətli qlikolitik əzələ lifləri iguanaların qısa müddət ərzində çox sürətlə hərəkət etməsinə imkan verir ki, bu da qısa hərəkət partlayışlarını asanlaşdırır, lakin sürətli qlikolitik əzələ liflərində hüceyrə tənəffüsü anaerobikdir, bu da uzun müddət hərəkət etmək üçün təsirsizdir.
Palaetal göz
İguana da daxil olmaqla bir çox kərtənkələ növü, başlarının arxasına doğru solğun bir palaetal gözü işarələyir. Bu orqan işıqlandırma dəyişikliklərinə həssasdır və epifiz bezinə gecə ilə gecə arasındakı dəyişikliyə işarə edən siqnallar göndərir. Parapinopsin kimi tanınan lampa çəmənlərində yayılmış bir fotopiqment, eyni zamanda iguanada da mövcuddur, UV işığına həssasdır və gecə ilə gecə arasında siqnal verməyə kömək edir.
Kəllə morfologiyası və pəhriz
Iguanalar, bitki örtüyü və bitkilər üzərində qida axtararaq otçul bir həyat tərzi inkişaf etdirmişdir. Bitki maddələrini əldə etmək, emal etmək və həzm etmək üçün otyeyən kərtənkələlər, etobur və ya omnivor sürünənlərə nisbətən ölçülərinə görə daha yüksək bir dişləmə gücünə sahib olmalıdırlar. Bir araşdırmaya görə, Iguananın kəlləsində dəyişikliklər baş verib və nəticədə güclü dişləmə qüvvəsi və bitki örtüyünün səmərəli işlənməsi baş verib.
Buna biyomekanik olaraq nail olmaq üçün otyeyən kərtənkələlər (iguana kimi) daha uzun və daha geniş kəllə sümüklərinə, daha qısa sümüklərə və bədənlərə etobur və ya omnivor sürünənlərdən daha böyükdür. Kəllə gücünün artırılması əzələlərin artmasına imkan verir və kəllə daha güclü qüvvələrə tab gətirmə qabiliyyətini artırır.
Üstəlik, iquananın dişləri akrodontaldır, yəni dişləri çənə sümüyünün səthində oturur və yuxarıya doğru uzanır. Dişlər kiçik və dişlidir - yeməyi tutmaq və kəsmək üçün nəzərdə tutulmuşdur
Bəslənmə
İquanaların bəslənməsi 20% tərəvəz 80% meyvə şəklində olmalıdır. İquanaların bəslənməsində əsasən kahı,xiyar,pomidor kimi tərəvəzlər istifadə olunur ancaq bunlarda az protein olduğu üçün iquananın inkişafına fayda verməz. Yetərincə bəslənəməyən iquanalarda xəstəliklər yaranır. Gündəlik olaraq 6-8 növ tərəvəz və meyvə verilməsi lazımdır. yemlərə əlavə olaraq kalsium/D3 toz və vitamin toz əlavə edilə bilər. Bəslənmədə heç vaxt brokoli, gül kələm, kök, qarğıdalı verilməməlidir. İquanaların kahı sevdiyi söylənir ancaq tək kahı qətiyyən yetərli deyil.
Qaysı, çiyələk, banan, kivi, yaşıl bibər, noxud, şüyüd, roka, kahıl, tərə, radika, armud, tut yarpağı, gül çiçəyi, gül yarpağı, şəftəli, gilas, yonca, əməküməc, turp otu, armud, karalyok, ərik, yemiş və s. verilə bilər. Daha çox isti bölgələrdə yaşayırlar.
Yaşadığı yerlər
Yaşadığı yerlər ən az 1m² ya da 2m² olmalıdır. Tel qəfəslər iquanalar üçün uyğundur ancaq nəm , istilik kimi amillərin düzgün tətbiq edilməməsi üzündən terasyumlar (şüşə qəfəslər) tövsiyə edilir. Yaşadığı yerlərə təbii qqayalar, budaqlar, süni bitgilər və s. qoyula bilər. Təbiətdən alınan bu cür şeylər yaxşıca yuyulub təmizlənmiş olmalıdır.Mərtəbə üçün istifadə olunan yonqar üsulu doğru deyil. İquanaların, mərtəbəyə istifadə olunan yonqardan qalxan toz üzündən xəstələndiklərinə rast gəlinir. Mərtəbə üçün əsasən quru otlar istifadə olunur ancaq yaxşı dezinfeksiya etmək lazımdır. Ətrafdakı istilik tropikal iqaunalarda 27-38 dərəcə,mülayim iquanalarda 20-35 dərəcə olmalıdır.Yaşadığı yerin tez-tez təmizlənməsi lazımdır.
Cinsiyyətin müəyyənləşdirilməsi
İquanaların penisi 7-8 sm-ə yaxındır və dişilərin balaları isə payız fəslində doğulurlar. İquananın cinsiyyətinin baytar həkim tərəfindən dezinfeksiya olunmuş vəziyyətdə müəyyən olunması vacibdir.
Cütləşmə
İquanalar quru mövsümdə təsadüfi və ya çoxarvadlı cütləşmə tərzini izləməyə meyllidirlər. Quru mövsümdə cütləşmək, balalarının qidaların daha çox olacağı yağışlı mövsümdə balalarını təmin edir. Dişilər bir neçə yuva qurduqları geniş sahələrə nəzarət edirlər. Erkəklər bir bölgədəki dişilər üçün bir-biri ilə yarışır və qazandıqları bölgələri arxa ayaqlarının dorsal tərəfindəki femur məsamələrindən salgılanan bir feromonla qeyd edirlər. Cinsi rəqabət zamanı erkək davranışı, dişilərin boynunu sallamaq, uzatmaq və geri çəkmək, dişilərin boyunlarını dişləmək və bəzən rənglərini dəyişdirməkdir. Dişi bir erkəyi seçəndə dişi üzərində oturacaq və yerində tutmaq üçün çiynindən dişləyəcək, bu da bəzən dişilərdə iz qoyacaq. Cütləşdikdən sonra yumurta bir neçə yuvaya qoyulur və inkübe edilir. Balalarına etdiyi bu aşağı səviyyəli müdaxilə iguanaların strategiyasının çoxalmasına nümunə edir.
Çoxalma
Erkək iguanaların, Squamatanın digər erkək nümunələri kimi, iki hemipeni var. Cütləşmə zamanı dişinin kloakal deşiyinə bir hemipen qoyulacaqdır. Dişilər yenidən yumurtlamağa hazır olduqları zaman ərazilərində heç bir erkək tapa bilmədikləri təqdirdə, yumurtalarını dölləməyə davam etmək üçün əvvəlki erkəkdən alınan sperma bir neçə il saxlaya bilər.
Növləri
Resim | Bilimsel ad | Yaygın isim | Dağıtım |
---|---|---|---|
Iguana şarküteri | Küçük Antil İguana | Küçük Antiller üzerine Aziz Barth , Anguilla , Sint Eustatius , Guadeloupe , Dominika ve Martinique | |
İguana iguanası | Yeşil iguana | Çoğu Güney Amerika'dan gelen, Kolombiya doğuya Fransız Guyanası ve güney kuzey için Arjantin . Ayrıca Karayipler'in bazı bölgelerine tanıtıldı . Eskiden düşünülen diğer türler ise conspecific dahildir, güney için kuzeye aralıkları Meksika ve güney Karayipler; özellikle Grenada , Aruba , Curaçao , Trinidad ve Tobago , St. Lucia , St. Vincent ve Útila . | |
Iguana insularis | Güney Antille boynuzlu iguana | St. Lucia , Saint Vincent ve Grenadinler , Grenada , yakın zamana kadar I. iguana ile uyumlu kabul edildi . | |
İguana melanoderması | Saban siyah iguana | Saba , Montserrat ve eski adıyla Redonda , ama aynı zamanda muhtemelen kıyı Venezuela , Virgin Adaları ve Porto Riko (bu aralığın en azından bir kısmı (ön) tarihi tanıtımlardan kaynaklanıyor olabilir). | |
İguana rhinolopha | Orta Amerika iguana | Yakın zamana kadar genellikle I. iguana ile uyumlu olduğu düşünülen Güney Meksika'dan kuzey Panama'ya . Karayiplerin yanı sıra Florida'nın bazı bölgelerine tanıtıldı . |
Mərkəzi Amerika iguana (I. rhinolopha və ya I. iguana rinolopha) əvvəllər buynuzların olması mütləq yeni bir növ və ya alt növ göstərmədiyi üçün I. iguana ilə sinonim hesab olunurdu. Təsvir edilmiş iki alt növ (I insularis) (Lucia iguana boynuzlu (I i. Sanctaluciae) və Grenadines) əvvəlcə buynuzlu iquananın alt növü kimi təsvir edilmişdir (I i. növlər edə bilməz. Bununla birlikdə, son araşdırmalar I. rinolopha və I'yi xilas etdi. insularis, genetikaya əsaslanan fərqli növlər. Curaçao yaşıl iguana populyasiyası əsasən genetik fərqlilik göstərir və eyni zamanda naməlum bir növü təmsil edə bilər.
İstinadlar
- Pyron R. A., Burbrink F. T., Wiens J. J. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes (ing.). // BMC Evol. Biol. BMC, Springer Science+Business Media, 2013. Vol. 13, Iss. 1. P. 93. ISSN 1471-2148 doi:10.1186/1471-2148-13-93 PMID:23627680
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iquana lat Iguana heyvanlar aleminin xordalilar tipinin surunenler sinfinin pulcuqlular destesinin esl iquanlar fesilesine aid heyvan cinsi IquanaElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Klad Sinif SurunenlerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Desteustu Deste PulcuqlularKlad Klad Yarimdeste IquankimilerKlad Fesile Esl iquanlarCins IquanaBeynelxalq elmi adiIguana Josephus Nicolaus Laurenti 1768Sekil axtarisiITIS 173929NCBI 8516EOL 30431FW 37867 Tropik iqlimde yasayan eqzotik bir kertenkele novudur Agaclarda yasayan iquanalarin ortalama yasi 19 21 ildir Butunlukle otyeyen canli novudur meyve ve yarpagla beslenirler Erkek iquanalar disilere gore daha tehlukelidirler Erkek iquanalarin ozlerini qoruma usulu quyrugu qamci kimi yellemekdir Anatomiya ve fiziologiyasiIguanalar quyruqlari da daxil olmaqla 1 5 ile 1 8 metr 5 ile 6 ft arasinda ola biler Iguana cinsine aid iki nov kertenkele orta boyun ve asagi quyruqlarda uzanan bir boyunlu ve bir sira uzanan terezilere malikdir Iguanalarin bedenlerinin ferqli hisselerini ehate eden muxtelif pulcuqlari vardir meselen boyun yan hissesinde kicik ust uste dusen tereziler arasinda sepelenmis bezi boyuk yuvarlaq tuberkul terezileri var Bedenin dorsal govdesindeki tereziler de ventral terefdeki ile muqayisede daha qalindir ve daha six doludur Bu tereziler muxtelif renglerde ola biler ve hemise yaxin mesafeden gorunmur Yanaqlarinda alt timpanik qalxan kimi taninan genis yuvarlaq bir terezi var Iguanalar keskin bir gorme qabiliyyetine malikdir ve uzun mesafelerde formalari calarlari rengleri ve hereketi gore bilir Gorme keskinliyi onlara six meselerde gezmeye ve yemek tapmaga imkan verir Eyni novun diger uzvleri ile unsiyyet qurmaq ucun vizual siqnallardan istifade edirler Iguananin qulaq perdesi olan timpanum her gozun arxasinda alt timpanik qalxanin ve ya qulaq qoruyucusu ustundedir Iguanalarin etraf muhitine qarismaga meylli olduqlari ve rengleri daha boyuk yirticilardan gizlene bildikleri ucun onlari tapmaq cox vaxt cetindir Ekser surunenler kimi iguana da iki qulaqciq medecik ve sistem qan dovrani olan iki aortali uc kamerali bir ureye sahibdir Iguananin ezeleleri suretli qlikolitik ezele liflerinin nisbetinin yuksek olmasi sebebinden cox aciq renglidir Bu lifler cox vaskulyar ve miyoglobin azdir ve solgun gorunus verir Bu yuksek sixliqli suretli qlikolitik ezele lifleri iguanalarin qisa muddet erzinde cox suretle hereket etmesine imkan verir ki bu da qisa hereket partlayislarini asanlasdirir lakin suretli qlikolitik ezele liflerinde huceyre teneffusu anaerobikdir bu da uzun muddet hereket etmek ucun tesirsizdir Palaetal gozIguana da daxil olmaqla bir cox kertenkele novu baslarinin arxasina dogru solgun bir palaetal gozu isareleyir Bu orqan isiqlandirma deyisikliklerine hessasdir ve epifiz bezine gece ile gece arasindaki deyisikliye isare eden siqnallar gonderir Parapinopsin kimi taninan lampa cemenlerinde yayilmis bir fotopiqment eyni zamanda iguanada da movcuddur UV isigina hessasdir ve gece ile gece arasinda siqnal vermeye komek edir Kelle morfologiyasi ve pehrizIguanalar bitki ortuyu ve bitkiler uzerinde qida axtararaq otcul bir heyat terzi inkisaf etdirmisdir Bitki maddelerini elde etmek emal etmek ve hezm etmek ucun otyeyen kertenkeleler etobur ve ya omnivor surunenlere nisbeten olculerine gore daha yuksek bir disleme gucune sahib olmalidirlar Bir arasdirmaya gore Iguananin kellesinde deyisiklikler bas verib ve neticede guclu disleme quvvesi ve bitki ortuyunun semereli islenmesi bas verib Buna biyomekanik olaraq nail olmaq ucun otyeyen kertenkeleler iguana kimi daha uzun ve daha genis kelle sumuklerine daha qisa sumuklere ve bedenlere etobur ve ya omnivor surunenlerden daha boyukdur Kelle gucunun artirilmasi ezelelerin artmasina imkan verir ve kelle daha guclu quvvelere tab getirme qabiliyyetini artirir Ustelik iquananin disleri akrodontaldir yeni disleri cene sumuyunun sethinde oturur ve yuxariya dogru uzanir Disler kicik ve dislidir yemeyi tutmaq ve kesmek ucun nezerde tutulmusdurBeslenmeIquanalarin beslenmesi 20 terevez 80 meyve seklinde olmalidir Iquanalarin beslenmesinde esasen kahi xiyar pomidor kimi terevezler istifade olunur ancaq bunlarda az protein oldugu ucun iquananin inkisafina fayda vermez Yeterince beslenemeyen iquanalarda xestelikler yaranir Gundelik olaraq 6 8 nov terevez ve meyve verilmesi lazimdir yemlere elave olaraq kalsium D3 toz ve vitamin toz elave edile biler Beslenmede hec vaxt brokoli gul kelem kok qargidali verilmemelidir Iquanalarin kahi sevdiyi soylenir ancaq tek kahi qetiyyen yeterli deyil Qaysi ciyelek banan kivi yasil biber noxud suyud roka kahil tere radika armud tut yarpagi gul ciceyi gul yarpagi sefteli gilas yonca emekumec turp otu armud karalyok erik yemis ve s verile biler Daha cox isti bolgelerde yasayirlar Yasadigi yerlerYasadigi yerler en az 1m ya da 2m olmalidir Tel qefesler iquanalar ucun uygundur ancaq nem istilik kimi amillerin duzgun tetbiq edilmemesi uzunden terasyumlar suse qefesler tovsiye edilir Yasadigi yerlere tebii qqayalar budaqlar suni bitgiler ve s qoyula biler Tebietden alinan bu cur seyler yaxsica yuyulub temizlenmis olmalidir Mertebe ucun istifade olunan yonqar usulu dogru deyil Iquanalarin mertebeye istifade olunan yonqardan qalxan toz uzunden xestelendiklerine rast gelinir Mertebe ucun esasen quru otlar istifade olunur ancaq yaxsi dezinfeksiya etmek lazimdir Etrafdaki istilik tropikal iqaunalarda 27 38 derece mulayim iquanalarda 20 35 derece olmalidir Yasadigi yerin tez tez temizlenmesi lazimdir Cinsiyyetin mueyyenlesdirilmesiIquanalarin penisi 7 8 sm e yaxindir ve disilerin balalari ise payiz feslinde dogulurlar Iquananin cinsiyyetinin baytar hekim terefinden dezinfeksiya olunmus veziyyetde mueyyen olunmasi vacibdir CutlesmeIquanalar quru movsumde tesadufi ve ya coxarvadli cutlesme terzini izlemeye meyllidirler Quru movsumde cutlesmek balalarinin qidalarin daha cox olacagi yagisli movsumde balalarini temin edir Disiler bir nece yuva qurduqlari genis sahelere nezaret edirler Erkekler bir bolgedeki disiler ucun bir biri ile yarisir ve qazandiqlari bolgeleri arxa ayaqlarinin dorsal terefindeki femur mesamelerinden salgilanan bir feromonla qeyd edirler Cinsi reqabet zamani erkek davranisi disilerin boynunu sallamaq uzatmaq ve geri cekmek disilerin boyunlarini dislemek ve bezen renglerini deyisdirmekdir Disi bir erkeyi secende disi uzerinde oturacaq ve yerinde tutmaq ucun ciyninden disleyecek bu da bezen disilerde iz qoyacaq Cutlesdikden sonra yumurta bir nece yuvaya qoyulur ve inkube edilir Balalarina etdiyi bu asagi seviyyeli mudaxile iguanalarin strategiyasinin coxalmasina numune edir CoxalmaErkek iguanalarin Squamatanin diger erkek numuneleri kimi iki hemipeni var Cutlesme zamani disinin kloakal desiyine bir hemipen qoyulacaqdir Disiler yeniden yumurtlamaga hazir olduqlari zaman erazilerinde hec bir erkek tapa bilmedikleri teqdirde yumurtalarini dollemeye davam etmek ucun evvelki erkekden alinan sperma bir nece il saxlaya biler NovleriResim Bilimsel ad Yaygin isim DagitimIguana sarkuteri Kucuk Antil Iguana Kucuk Antiller uzerine Aziz Barth Anguilla Sint Eustatius Guadeloupe Dominika ve MartiniqueIguana iguanasi Yesil iguana Cogu Guney Amerika dan gelen Kolombiya doguya Fransiz Guyanasi ve guney kuzey icin Arjantin Ayrica Karayipler in bazi bolgelerine tanitildi Eskiden dusunulen diger turler ise conspecific dahildir guney icin kuzeye araliklari Meksika ve guney Karayipler ozellikle Grenada Aruba Curacao Trinidad ve Tobago St Lucia St Vincent ve Utila Iguana insularis Guney Antille boynuzlu iguana St Lucia Saint Vincent ve Grenadinler Grenada yakin zamana kadar I iguana ile uyumlu kabul edildi Iguana melanodermasi Saban siyah iguana Saba Montserrat ve eski adiyla Redonda ama ayni zamanda muhtemelen kiyi Venezuela Virgin Adalari ve Porto Riko bu araligin en azindan bir kismi on tarihi tanitimlardan kaynaklaniyor olabilir Iguana rhinolopha Orta Amerika iguana Yakin zamana kadar genellikle I iguana ile uyumlu oldugu dusunulen Guney Meksika dan kuzey Panama ya Karayiplerin yani sira Florida nin bazi bolgelerine tanitildi Merkezi Amerika iguana I rhinolopha ve ya I iguana rinolopha evveller buynuzlarin olmasi mutleq yeni bir nov ve ya alt nov gostermediyi ucun I iguana ile sinonim hesab olunurdu Tesvir edilmis iki alt nov I insularis Lucia iguana boynuzlu I i Sanctaluciae ve Grenadines evvelce buynuzlu iquananin alt novu kimi tesvir edilmisdir I i novler ede bilmez Bununla birlikde son arasdirmalar I rinolopha ve I yi xilas etdi insularis genetikaya esaslanan ferqli novler Curacao yasil iguana populyasiyasi esasen genetik ferqlilik gosterir ve eyni zamanda namelum bir novu temsil ede biler IstinadlarPyron R A Burbrink F T Wiens J J A phylogeny and revised classification of Squamata including 4161 species of lizards and snakes ing BMC Evol Biol BMC Springer Science Business Media 2013 Vol 13 Iss 1 P 93 ISSN 1471 2148 doi 10 1186 1471 2148 13 93 PMID 23627680Hemcinin bax