Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İnaksessibl adası (ing. Inaccessible – "əlçatmaz") — son altı milyon il əvvəl aktiv olan sönmüş vulkan və yaranmış vulkanik ada. Adada 449 metr (1,473 ft)-ə çatan Keyrn zirvəsi yerləşir.Tristan-da-Kunyadan 31 km (19 mil) cənub-qərbdə, Cənubi Atlantik okeanından ucalan İnaksessibl adasının sahəsi 12,65 km2 (4,88 kv mil)-dir. Ada dik sıldırımlar ilə əhatə olun sa da, bir neçə qaya çimərliyinə yan alına bilər. Dənizçilərin nəsilləri isə çətin sahillərdən və yaşayış olmayan ərazilərdən ehtiyat edirdilər. Buna görə də, İnaksessibl adasının 1873-cü ildən bəri daimi sakini yoxdur.
| İnaksessibl | |
|---|---|
| Inaccessible Island | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi |
|
| Uzunluğu |
|
| Eni | 5 km |
| Hündür nöqtəsi | 0 m, 511 m |
| Əhalisi |
|
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| Arxipelaq | |
| | |
BTTSMB Kateqoriya Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu) | |
| Rəsmi adı | Gough and Inaccessible Islands |
| Tipi | Təbii |
| Kriteriya | (vii), (x) |
| Tarixi | 1995 (41-ci sessiya) |
| İstinad nöm. | 740 |
| Ölkə |  Birləşmiş Krallıq |
| Region | Afrika |
| Genişləndirilməsi | 2004 |
| Tarixi | 20 noyabr 2008 |
| İstinad nöm. | 1869 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnaksessibl adası, Birləşmiş Krallığın Müqəddəs Yelena, Yüksəliş və Tristan-da-Kunya adaları kimi tanınan xarici ərazilərinin bir hissəsi olan Tristan-da-Kunya arxipelaqına daxildir. Adanın özü yalnız Cənubi Afrika Respublikası, Keyptaundan yeddi günlük dəniz yolu ilə, il ərzində sahilin adaya yanaşmaya imkan verdiyi cəmi 60 gün müddətində əlçatandır.
Ada Qof adası ilə birlikdə vəhşi təbiət qoruğudur və ikisi birlikdə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. İnaksessibl adası ərazi üçün endemik və dünyanın hələ də yaşayan ən kiçik uçmayan quşu olan evidir.
Coğrafiya
Ada, Tristan-da-Kunya arxipelaqının əsas adasından təxminən 31 km (19 mil) cənub-qərbdə yerləşir. Adətən, yanlız və məskunlaşılmayan adanın şimal-qərb nöqtəsində Port-Devid adlı kiçik bir yan alma sahili var.
Tarix
İnaksessibl adası 1656-cı ilin yanvar ayında, Tristan-da-Kunyanın potuqal dənizçilər tərəfindən ilk dəfə görüldüyündən 146 il sonra, ’t Nachtglas ("gecə şüşəsi") adlı holland gəmisi ilə, Yan Yakobszunun rəhbərlik etdiyi səyahət zamanı kəşf edildi. Yakobszun adanı "Nachtglas" adlandırdı.
"İnaksessibl" (ing. Inaccessible – "əlçatmaz") adı üçün isə, iki izah mövcuddur. Bunlardan birinə görə, adaya yan alan Hollandiya ekipajı onun daxilinə çata bilmədiyi üçün yeni tapılan ada xəritələrdə "İnaksessibl" adlandırılmışdır. Digəri isə, Fransız kapitan d'Etşeverrinin 1778-ci ildə adaya yan ala bilmədikdən sonra onu belə adlandırdığının iddia edir. 1803-cü ildə Amasa Delananın başçılıq etdiyi ABŞ-lı suiti ovçuları adaya yan aldılar.
1871-ci ildə Almaniyadan adaya gələn Stoltenhoff qardaşları, bu ticarətin az olmasına baxmayaraq, canlı suiti ovu ilə məşğul olmaq və öz mallarını keçən səyahətçilərə satmaq məqədilə burada iki il yaşadı. Onlar, yemək qıtlığı səbəbindən, 1873-cü ildə ərazinin flora və faunasını araşdırmaq üçün buraya gələn HMS Challenger tərəfindən xilas edilmələrindən "məmnun qaldılar". Cənubi Afrikalı müəllif Erik Rosental, 1952-ci ildə Stoltenhoffların bu sərgüzəştini qələmə almışdır. Yaxınlıqdakı Stoltenhoff adası da qardaşların adını daşıyır.
1922-ci ildə, Şeklton ekspedisiyasına aid olan Quest adlı gəmi, qısa müddət üçün İnaksessibl adasına yan aldı və təbiətşünas Hubert Uilkins, adada, sonralar Nesospiza wilkinsi adlandırılacaq bir quş aşkarladı. 1938-ci ildə Norveç Elmi Ekspedisiyası adada üç həftə keçirdi və bu müddət ərzində platoya çıxmağı və geniş kataloqu olan bitkilər, quşlar və süxurları əldə etməyi bacardı. Adanın xəritələşdirilməsində başqa bir cəhd, Kral Cəmiyyətinin 1962-ci ildə Tristan-da-Kunya ekspedisiyası zamanı adaya gələn alimlər tərəfindən edildi. Onlardan əvvəlki bir çox tədqiqatçı kimi, alimlər də adanın daxili hissəsinə çata bilmədilər.
İnaksessibl adası, 1976-cı il Tristan-da-Kunya Qoruma Sərəncamı ilə təbiət qoruğu elan edilmişdir. Bununla belə, ada sakinlərinə hələ də adadan dəniz yosunu yığmağa icazə verilir. 1982-ci il ekspedisiyasında (16 oktyabr 1982–10 fevral 1983) İngiltərədəki Denston kollecinin tələbələri və müəllim heyəti adanın ətraflı xəritələrini hazırlamış, flora, faunası və geologiyasını tədqiq etmiş və 3000-dən çox quş üzərində qeyd proqramı həyata keçirmişdir.
1997-ci ildə adanın 22 kilometr (14 mil)-ə qədər sahil suları 1976-cı il Tristan-da-Kunya Qoruma Sərəncamına əsasən təbiət qoruğu elan edildi. Hal-hazırda, adaya yalnız Tristandan gələn bələdçilərin gəmilərinin ziyarətinə icazə verilir. 2004-cü ildə İnaksessibl adası, UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısında Qof adasına əlavə edildi.
Flora və fauna
1816-cı ildə Kapral Uilyam Qlass və ailəsi, Tristan-da-Kunyanın ilk sakinləri oldular və onlarla birlikdə keçi və donuzlar da qida mənbəyi olaraq İnaksessibl adasına gətirildi. Bəzi ev heyvanları ən azı 57 il daha adada qalaraq Stoltenhoff qardaşlarının ekspedisiyası zamanı onların həyatda qalmasına kömək etsə də, indi məhv olmuşlar. Mal-qara, qoyun və itlər də ada tarixinin müxtəlif nöqtələrində adaya gətirilmiş, lakin heç biri sağ qalmamışdır.
Adada quru məməliləri, sürünənlər, amfibiyalar, kəpənəklər və ilbizlər tapılmamışdır. Adada 64 yerli bitki növü, o cümlədən 20 növ çiçəkli bitki və 17 növ qıjı mövcuddur. Bundan əlavə, adada 48 onurğasız növü mövcuddur və onlardan 10-u adaya sonradan gətirilmişdir. Adada artan sayda subtropik dəniz pişiyi və cənub dəniz fili də görülmüşdür və ətraf sularda balinakimilər, xüsusən də, Cənub balinası və populyasiyası yaşayır.
Quşlar
İnaksessibl, dünyanın yaşayan ən kiçik uçmayan quşu olan ilə məşhurdur. Ada, BirdLife İnternational tərəfindən sahil quşları və endemik qurbağaların böyümə yeri olaraq Əhəmiyyətli Quş Sahəsi (ing. Important Bird Area (IBA)) təyin edilmişdir. IBA üçün əhəmiyyətli olan quşlara şimal kəkilli pinqvini (27 minə qədər cüt), (2–3 cüt), tüklü albatros(200 cüt), (1 100 cüt), enlidimdik balinaquşu (500 000 cütə qədər), Pterodroma mollis (50 000 cütə qədər), conspicillata, böyük xallı fırtınaquşu (2 milyon cütə qədər), (50 000 cütə qədər), (50 000 cütə qədər), (50 000 cütə qədər), Antarktik susüpürəni, (5 000 cütə qədər), və daxildir.
İqtisadiyyat
İnaksessibl adası Tristan-da-Kunya adaları tərəfindən bir neçə iqtisadi məqsədlə istifadə edilmişdir. Adada quano çöküntüləri və yumurtalar var. Lakin, səyahətçilər adaya səyahət etməkdə çətinlik çəkdiklərinə görə, əsasən yaxınlıqdakı Naytinqeyl adasına getməyi seçirlər.
İstinadlar
- "Inaccessible Island". Sites Information Service. 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 25 aprel 2018.
- Key Biodiversity Areas (ing.).
- "Inaccessible Island". Tristandc.com. 2012-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-08-06.
- R. K. Headland. Chronological List of Antarctic Expeditions and Related Historical Events. Cambridge University Press. 1989. ISBN . 2022-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-05.
- "History of Inaccessible Island, South Atlantic Ocean". archive.is. Archived from the original on 2012-06-29. İstifadə tarixi: 2014-07-24.
- Édouard Ducéré, Histoire maritime de Bayonne: Les corsaires sous la̓ncien régime (Bayonne, 1895:307–24) reproduces the sieur d'Etcheverry's manuscript narrative of his voyage to Moluccas in 1770 in the Etoile du Matin and mentions a second voyage in 1772.
- A Naturalist on the Challenger. . London: Macmillan and Co. 1879. səh. 116. 3 iyun 2009 tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url).
- Rosenthal, Eric (1952) Shelter from the Spray, Cape Town, South Africa: Howard Timmins
- Denstone Expedition to Inaccessible Island: Denstonian Supplement (Payız, 1983), səh.2.
- "Inaccessible Island - Wildlife and Plantlife". University of Central Lancashire. 2002. 2007-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-12-21.
- Stervander, Martin; Ryan, Peter G.; Melo, Martim; Hansson, Bengt. "The origin of the world's smallest flightless bird, the Inaccessible Island Rail Atlantisia rogersi (Aves: Rallidae)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 130. 2019-01-01: 92–98. doi:10.1016/j.ympev.2018.10.007. PMID 30321695.
- "Birds Ringed on Inaccessible Island". University of Central Lancashire. 2002. 2007-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-12-21.
- Laskow, Sarah. "How Did the World's Smallest Flightless Bird Get to Inaccessible Island? The first scientists to describe the animal thought it might have walked". Atlas Obscura. Pocket worthy Stories to fuel your mind. 2 noyabr, 2018. 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 14 iyun, 2020.
On this one tiny island, there is a thriving population of thousands of what we’ll now call Laterallus rogersi, but they are considered vulnerable to extinction.
- "Inaccessible Island". Important Bird Areas factsheet. BirdLife International. 2012. 2021-11-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-10-26.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Inaksessibl adasi ing Inaccessible elcatmaz son alti milyon il evvel aktiv olan sonmus vulkan ve yaranmis vulkanik ada Adada 449 metr 1 473 ft e catan Keyrn zirvesi yerlesir Tristan da Kunyadan 31 km 19 mil cenub qerbde Cenubi Atlantik okeanindan ucalan Inaksessibl adasinin sahesi 12 65 km2 4 88 kv mil dir Ada dik sildirimlar ile ehate olun sa da bir nece qaya cimerliyine yan alina biler Denizcilerin nesilleri ise cetin sahillerden ve yasayis olmayan erazilerden ehtiyat edirdiler Buna gore de Inaksessibl adasinin 1873 cu ilden beri daimi sakini yoxdur InaksessiblInaccessible IslandUmumi melumatlarSahesi 14 km Uzunlugu 6 kmEni 5 kmHundur noqtesi 0 m 511 mEhalisi 0 nef 2023 Yerlesmesi37 18 09 c e 12 40 28 q u Olke Birlesmis KralliqArxipelaq Tristan da KunyaInaksessiblBTTSMB Kateqoriya Ia Ciddi Tebiet Qorugu UNESCO Umumdunya IrsiResmi adiGough and Inaccessible IslandsTipiTebiiKriteriya vii x Tarixi1995 41 ci sessiya Istinad nom 740OlkeBirlesmis KralliqRegionAfrikaGenislendirilmesi2004RAMSAR yeriTarixi20 noyabr 2008Istinad nom 1869 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Inaksessibl adasi Birlesmis Kralligin Muqeddes Yelena Yukselis ve Tristan da Kunya adalari kimi taninan xarici erazilerinin bir hissesi olan Tristan da Kunya arxipelaqina daxildir Adanin ozu yalniz Cenubi Afrika Respublikasi Keyptaundan yeddi gunluk deniz yolu ile il erzinde sahilin adaya yanasmaya imkan verdiyi cemi 60 gun muddetinde elcatandir Ada Qof adasi ile birlikde vehsi tebiet qorugudur ve ikisi birlikde UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Inaksessibl adasi erazi ucun endemik ve dunyanin hele de yasayan en kicik ucmayan qusu olan evidir CografiyaAda Tristan da Kunya arxipelaqinin esas adasindan texminen 31 km 19 mil cenub qerbde yerlesir Adeten yanliz ve meskunlasilmayan adanin simal qerb noqtesinde Port Devid adli kicik bir yan alma sahili var TarixInaksessibl adasi 1656 ci ilin yanvar ayinda Tristan da Kunyanin potuqal denizciler terefinden ilk defe gorulduyunden 146 il sonra t Nachtglas gece susesi adli holland gemisi ile Yan Yakobszunun rehberlik etdiyi seyahet zamani kesf edildi Yakobszun adani Nachtglas adlandirdi Inaksessibl ing Inaccessible elcatmaz adi ucun ise iki izah movcuddur Bunlardan birine gore adaya yan alan Hollandiya ekipaji onun daxiline cata bilmediyi ucun yeni tapilan ada xeritelerde Inaksessibl adlandirilmisdir Digeri ise Fransiz kapitan d Etseverrinin 1778 ci ilde adaya yan ala bilmedikden sonra onu bele adlandirdiginin iddia edir 1803 cu ilde Amasa Delananin basciliq etdiyi ABS li suiti ovculari adaya yan aldilar 1871 ci ilde Almaniyadan adaya gelen Stoltenhoff qardaslari bu ticaretin az olmasina baxmayaraq canli suiti ovu ile mesgul olmaq ve oz mallarini kecen seyahetcilere satmaq meqedile burada iki il yasadi Onlar yemek qitligi sebebinden 1873 cu ilde erazinin flora ve faunasini arasdirmaq ucun buraya gelen HMS Challenger terefinden xilas edilmelerinden memnun qaldilar Cenubi Afrikali muellif Erik Rosental 1952 ci ilde Stoltenhofflarin bu serguzestini qeleme almisdir Yaxinliqdaki Stoltenhoff adasi da qardaslarin adini dasiyir 1922 ci ilde Seklton ekspedisiyasina aid olan Quest adli gemi qisa muddet ucun Inaksessibl adasina yan aldi ve tebietsunas Hubert Uilkins adada sonralar Nesospiza wilkinsi adlandirilacaq bir qus askarladi 1938 ci ilde Norvec Elmi Ekspedisiyasi adada uc hefte kecirdi ve bu muddet erzinde platoya cixmagi ve genis kataloqu olan bitkiler quslar ve suxurlari elde etmeyi bacardi Adanin xeritelesdirilmesinde basqa bir cehd Kral Cemiyyetinin 1962 ci ilde Tristan da Kunya ekspedisiyasi zamani adaya gelen alimler terefinden edildi Onlardan evvelki bir cox tedqiqatci kimi alimler de adanin daxili hissesine cata bilmediler Inaksessibl adasi 1976 ci il Tristan da Kunya Qoruma Serencami ile tebiet qorugu elan edilmisdir Bununla bele ada sakinlerine hele de adadan deniz yosunu yigmaga icaze verilir 1982 ci il ekspedisiyasinda 16 oktyabr 1982 10 fevral 1983 Ingilteredeki Denston kollecinin telebeleri ve muellim heyeti adanin etrafli xeritelerini hazirlamis flora faunasi ve geologiyasini tedqiq etmis ve 3000 den cox qus uzerinde qeyd proqrami heyata kecirmisdir 1997 ci ilde adanin 22 kilometr 14 mil e qeder sahil sulari 1976 ci il Tristan da Kunya Qoruma Serencamina esasen tebiet qorugu elan edildi Hal hazirda adaya yalniz Tristandan gelen beledcilerin gemilerinin ziyaretine icaze verilir 2004 cu ilde Inaksessibl adasi UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisinda Qof adasina elave edildi Flora ve fauna1816 ci ilde Kapral Uilyam Qlass ve ailesi Tristan da Kunyanin ilk sakinleri oldular ve onlarla birlikde keci ve donuzlar da qida menbeyi olaraq Inaksessibl adasina getirildi Bezi ev heyvanlari en azi 57 il daha adada qalaraq Stoltenhoff qardaslarinin ekspedisiyasi zamani onlarin heyatda qalmasina komek etse de indi mehv olmuslar Mal qara qoyun ve itler de ada tarixinin muxtelif noqtelerinde adaya getirilmis lakin hec biri sag qalmamisdir Adada quru memelileri surunenler amfibiyalar kepenekler ve ilbizler tapilmamisdir Adada 64 yerli bitki novu o cumleden 20 nov cicekli bitki ve 17 nov qiji movcuddur Bundan elave adada 48 onurgasiz novu movcuddur ve onlardan 10 u adaya sonradan getirilmisdir Adada artan sayda subtropik deniz pisiyi ve cenub deniz fili de gorulmusdur ve etraf sularda balinakimiler xususen de Cenub balinasi ve populyasiyasi yasayir Quslar Inaksessibl dunyanin yasayan en kicik ucmayan qusu olan ile meshurdur Ada BirdLife International terefinden sahil quslari ve endemik qurbagalarin boyume yeri olaraq Ehemiyyetli Qus Sahesi ing Important Bird Area IBA teyin edilmisdir IBA ucun ehemiyyetli olan quslara simal kekilli pinqvini 27 mine qeder cut 2 3 cut tuklu albatros 200 cut 1 100 cut enlidimdik balinaqusu 500 000 cute qeder Pterodroma mollis 50 000 cute qeder conspicillata boyuk xalli firtinaqusu 2 milyon cute qeder 50 000 cute qeder 50 000 cute qeder 50 000 cute qeder Antarktik susupureni 5 000 cute qeder ve daxildir IqtisadiyyatInaksessibl adasi Tristan da Kunya adalari terefinden bir nece iqtisadi meqsedle istifade edilmisdir Adada quano cokuntuleri ve yumurtalar var Lakin seyahetciler adaya seyahet etmekde cetinlik cekdiklerine gore esasen yaxinliqdaki Naytinqeyl adasina getmeyi secirler View of Nightingale and Inaccessible Islands from the sea Left to right Nightingale Island Middle Island Stoltenhoff Island Inaccessible Island Istinadlar Inaccessible Island Sites Information Service 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 25 aprel 2018 Key Biodiversity Areas ing Inaccessible Island Tristandc com 2012 09 18 tarixinde Istifade tarixi 2013 08 06 R K Headland Chronological List of Antarctic Expeditions and Related Historical Events Cambridge University Press 1989 ISBN 978 0 521 30903 5 2022 08 06 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 05 History of Inaccessible Island South Atlantic Ocean archive is Archived from the original on 2012 06 29 Istifade tarixi 2014 07 24 Edouard Ducere Histoire maritime de Bayonne Les corsaires sous la ncien regime Bayonne 1895 307 24 reproduces the sieur d Etcheverry s manuscript narrative of his voyage to Moluccas in 1770 in the Etoile du Matin and mentions a second voyage in 1772 A Naturalist on the Challenger London Macmillan and Co 1879 seh 116 3 iyun 2009 tarixinde arxivlesdirilib archive missing url Rosenthal Eric 1952 Shelter from the Spray Cape Town South Africa Howard Timmins Denstone Expedition to Inaccessible Island Denstonian Supplement Payiz 1983 seh 2 Inaccessible Island Wildlife and Plantlife University of Central Lancashire 2002 2007 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2007 12 21 Stervander Martin Ryan Peter G Melo Martim Hansson Bengt The origin of the world s smallest flightless bird the Inaccessible Island Rail Atlantisia rogersi Aves Rallidae Molecular Phylogenetics and Evolution 130 2019 01 01 92 98 doi 10 1016 j ympev 2018 10 007 PMID 30321695 Birds Ringed on Inaccessible Island University of Central Lancashire 2002 2007 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2007 12 21 Laskow Sarah How Did the World s Smallest Flightless Bird Get to Inaccessible Island The first scientists to describe the animal thought it might have walked Atlas Obscura Pocket worthy Stories to fuel your mind 2 noyabr 2018 2021 10 21 tarixinde Istifade tarixi 14 iyun 2020 On this one tiny island there is a thriving population of thousands of what we ll now call Laterallus rogersi but they are considered vulnerable to extinction Inaccessible Island Important Bird Areas factsheet BirdLife International 2012 2021 11 05 tarixinde Istifade tarixi 2012 10 26