Çjao Szıyan (çin. 赵紫阳; 17 oktyabr 1919[…] – 17 yanvar 2005[…], Pekin) – Çin partiya və dövlət xadimi.
Çjao Szıyan | |
---|---|
çin. 赵紫阳 | |
Çin Kommunist Partiyasının baş katibi[d] | |
1 noyabr 1987 – 23 iyun 1989 | |
Əvvəlki | Hu Yaoban[d] |
Sonrakı | Tsyan Tsemin |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum adı | 趙修業 |
Doğum tarixi | 17 oktyabr 1919[…] |
Vəfat tarixi | 17 yanvar 2005[…](85 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | insult |
Partiya |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
O, aparıcı islahatçı idi, Çinə bazar iqtisadiyyatını təqdim etmiş, korrupsiya ilə mübarizə aparmışdır.
Həyatı və fəaliyyəti
17 oktyabr 1919-cu ildə Xenan əyaləti, Xuasyan qəzasında böyük bir torpaq sahibinin ailəsində anadan olmuşdur. Atası 1930-cu illərdə öldürülmüşdür.
1938-ci ildən Çin Kommunist Partiyasının üzvü olmuşdur. 1937–1945-ci illərdə yapon işğalçılarına qarşı aparılmış milli azadlıq müharibəsində və 1946–1949-cu illərdəki xalq azadlıq müharibəsində Xebey, Şandun və Xenan əyalətlərində rəhbər partiya vəzifələrində olmuşdur. 1951-ci ildə aqrar islahatın keçirilməsinə rəhbərlik etmək üçün Quandun əyalətinə göndərilmiş, əvvəlcə ÇKP MK cənub yarımbürosunun katib müavini, sonra isə ÇKP Quandun əyalət komitəsinin birinci katibi vəzifəsinə seçilmişdir.
1967-ci ilin aprel ayında bütün vəzifələrdən kənarlaşdırılmışdır. 1971-ci ildə bəraət almışdır.
Bundan sonra 1971–1972-ci illərdə ÇKP Daxili Monqolustan muxtar rayonu komitəsinin katibi, 1972–1975-ci illərdə ÇKP Quandun əyalət komitəsinin katibi və birinci katibi, 1975–1980-ci illərdə ÇKP Sıçuan əyalət komitəsinin birinci katibi, Çendu qoşunlarının birinci komissarı olmuşdur. 1978-ci ildən Çin Xalq Siyasi Məsləhət Şurası Ümumçin Komitəsi sədrinin müavini idi. 1979-cu ildən ÇKP MK Siyasi Bürosunun, 1980-ci ildən ÇKP MK Siyasi Bürosu Daimi Komitəsinin üzvü idi. 1980 ilin sentyabrında baş nazir vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1987-ci ilin yanvarında ÇKP MK-nın Baş katibi vəzifəsinə seçilmişdir.
Ev həbsi
1989-cu ilin iyun ayında keçirilən ÇKP MK-nın 4-cü plenumu Çjao Szıyanı ÇKP MK-nın baş katibi vəzifəsindən azad etmişdir. Belə ki, ÇKP MK-nın 1989-cu ilin 23–24 iyun tarixlərində keçirilmiş XIII çağırış 4-cü pleumu Li Penin "Antipartiya və antisosializm çıxışları və iğtişaşları zamanı yoldaş Çjao Szıyanın səhvləri haqqında" məruzəsini müzakirəyə çıxartmışdır. Müzakirə nəticəsində plenum Çjao Szıyanı ÇKP MK-nin baş katibi vəzifəsindən azad edərək, bu vəzifəyə ÇKP-nin Şanxay şəhər komitəsinin katibi Szyan Szemini seçmişdir. Bundan sonra Çjao Szıyan ömrünün sonunadək ev dustağı qalmışdır.
17 yanvar 2005-ci ildə Pekindəki xəstəxanaların birində vəfat etmişdir.
Ailəsi
Lyan Botsi ilə evli olmuşdur. Onbu evlilikdən 6 övladları - 5 oğlan və 1 qız övladları dünyaya gəlmişdir. Lyan Botsi 2013-cü ilin dekabr ayında Pekində vəfat etmişdir.
İstinadlar
- 趙紫陽, (not translated to zh-hant), 鮑彤, 馬若德 改革歷程 (çin.): 完整錄音 還原歷史. / red. (not translated to zh-hant), tər. (not translated to zh-hant) 1 新世紀出版社, 2009. S. 311. 384 s.
- (not translated to en-gb) Obituary: Zhao Ziyang (brit. ing.). The Guardian, 2005.
- 趙紫陽, (not translated to zh-hant), 鮑彤, 馬若德 改革歷程 (çin.): 完整錄音 還原歷史. / red. (not translated to zh-hant), tər. (not translated to zh-hant) 1 新世紀出版社, 2009. S. 316. 384 s.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 120. ISBN .
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 121. ISBN .
- Çin // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 46. ISBN .
- "Опальный лидер КПК скончался в Пекине" (rus). Русская служба Би-би-си (BBC Russian.com). 2021-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-30.
Xarici keçidlər
- Video of Zhao's 19 May speech to Tiananmen protesters
- Zhao Ziyang. . Trans & Ed. Bao Pu, Renee Chiang, and Adi Ignatius. New York: Simon and Schuster. 2009. ISBN .
- Pre-publication interview on Prisoner of the State with Bao Pu and excerpts from Zhao tapes (Radio France Internationale in English)
- (profile by the democracy movement alliance; in Chinese)
- News collections about Zhao Ziyang ()
- 赵紫阳同志逝世, Zhao Ziyang died at 85 (official Chinese news agency, )
- China's Purged Chinese leader dies ()
- Obituary: Zhao Ziyang (BBC)
- Chinese media muted on Zhao death (BBC)
- Online tributes to Zhao Ziyang (BBC)
- The Prisoner of Conscience: Zhao Ziyang, 1919–2005 2008-07-26 at the Wayback Machine (TIME)
- Chinese Leader Purged for Supporting Tiananmen Protesters Dies at 85 (The New York Times)
- China Gives Zhao's Death Scant Notice (The New York Times)
- Purged Chinese Leader Zhao Ziyang Dies at 85 (The Washington Post)
- Zhao's Death Puts China in Quandary (The Washington Post)
- The man who came too late (The Economist)
- Media Barred from Covering Death of Former Communist Leader 2006-01-12 at the Wayback Machine ()
- Zhao Ziyang: The Times obituary (The Times)
- (The Epoch Times)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cjao Sziyan cin 赵紫阳 17 oktyabr 1919 17 yanvar 2005 Pekin Cin partiya ve dovlet xadimi Cjao Sziyancin 赵紫阳Cin Kommunist Partiyasinin bas katibi d 1 noyabr 1987 23 iyun 1989EvvelkiHu Yaoban d SonrakiTsyan TseminSexsi melumatlarDogum adi 趙修業Dogum tarixi 17 oktyabr 1919 1919 10 17 Vefat tarixi 17 yanvar 2005 2005 01 17 85 yasinda Vefat yeri Pekin CinVefat sebebi insultPartiya Cin Kommunist Partiyasi 1938 Fealiyyeti siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllar O aparici islahatci idi Cine bazar iqtisadiyyatini teqdim etmis korrupsiya ile mubarize aparmisdir Heyati ve fealiyyeti17 oktyabr 1919 cu ilde Xenan eyaleti Xuasyan qezasinda boyuk bir torpaq sahibinin ailesinde anadan olmusdur Atasi 1930 cu illerde oldurulmusdur 1938 ci ilden Cin Kommunist Partiyasinin uzvu olmusdur 1937 1945 ci illerde yapon isgalcilarina qarsi aparilmis milli azadliq muharibesinde ve 1946 1949 cu illerdeki xalq azadliq muharibesinde Xebey Sandun ve Xenan eyaletlerinde rehber partiya vezifelerinde olmusdur 1951 ci ilde aqrar islahatin kecirilmesine rehberlik etmek ucun Quandun eyaletine gonderilmis evvelce CKP MK cenub yarimburosunun katib muavini sonra ise CKP Quandun eyalet komitesinin birinci katibi vezifesine secilmisdir 1967 ci ilin aprel ayinda butun vezifelerden kenarlasdirilmisdir 1971 ci ilde beraet almisdir Bundan sonra 1971 1972 ci illerde CKP Daxili Monqolustan muxtar rayonu komitesinin katibi 1972 1975 ci illerde CKP Quandun eyalet komitesinin katibi ve birinci katibi 1975 1980 ci illerde CKP Sicuan eyalet komitesinin birinci katibi Cendu qosunlarinin birinci komissari olmusdur 1978 ci ilden Cin Xalq Siyasi Meslehet Surasi Umumcin Komitesi sedrinin muavini idi 1979 cu ilden CKP MK Siyasi Burosunun 1980 ci ilden CKP MK Siyasi Burosu Daimi Komitesinin uzvu idi 1980 ilin sentyabrinda bas nazir vezifesine teyin edilmisdir 1987 ci ilin yanvarinda CKP MK nin Bas katibi vezifesine secilmisdir Ev hebsi1989 cu ilin iyun ayinda kecirilen CKP MK nin 4 cu plenumu Cjao Sziyani CKP MK nin bas katibi vezifesinden azad etmisdir Bele ki CKP MK nin 1989 cu ilin 23 24 iyun tarixlerinde kecirilmis XIII cagiris 4 cu pleumu Li Penin Antipartiya ve antisosializm cixislari ve igtisaslari zamani yoldas Cjao Sziyanin sehvleri haqqinda meruzesini muzakireye cixartmisdir Muzakire neticesinde plenum Cjao Sziyani CKP MK nin bas katibi vezifesinden azad ederek bu vezifeye CKP nin Sanxay seher komitesinin katibi Szyan Szemini secmisdir Bundan sonra Cjao Sziyan omrunun sonunadek ev dustagi qalmisdir 17 yanvar 2005 ci ilde Pekindeki xestexanalarin birinde vefat etmisdir AilesiLyan Botsi ile evli olmusdur Onbu evlilikden 6 ovladlari 5 oglan ve 1 qiz ovladlari dunyaya gelmisdir Lyan Botsi 2013 cu ilin dekabr ayinda Pekinde vefat etmisdir Istinadlar趙紫陽 not translated to zh hant 鮑彤 馬若德 改革歷程 cin 完整錄音 還原歷史 red not translated to zh hant ter not translated to zh hant 1 新世紀出版社 2009 S 311 384 s ISBN 978 988 17202 7 6 not translated to en gb Obituary Zhao Ziyang brit ing The Guardian 2005 趙紫陽 not translated to zh hant 鮑彤 馬若德 改革歷程 cin 完整錄音 還原歷史 red not translated to zh hant ter not translated to zh hant 1 新世紀出版社 2009 S 316 384 s ISBN 978 988 17202 7 6 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 6 ci cild Cin Derk 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2015 seh 120 ISBN 978 9952 441 11 6 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 6 ci cild Cin Derk 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2015 seh 121 ISBN 978 9952 441 11 6 Cin Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 6 ci cild Cin Derk 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2015 seh 46 ISBN 978 9952 441 11 6 Opalnyj lider KPK skonchalsya v Pekine rus Russkaya sluzhba Bi bi si BBC Russian com 2021 09 23 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 30 Xarici kecidlerVideo of Zhao s 19 May speech to Tiananmen protesters Zhao Ziyang Trans amp Ed Bao Pu Renee Chiang and Adi Ignatius New York Simon and Schuster 2009 ISBN 1 4391 4938 0 Pre publication interview on Prisoner of the State with Bao Pu and excerpts from Zhao tapes Radio France Internationale in English profile by the democracy movement alliance in Chinese News collections about Zhao Ziyang 赵紫阳同志逝世 Zhao Ziyang died at 85 official Chinese news agency China s Purged Chinese leader dies Obituary Zhao Ziyang BBC Chinese media muted on Zhao death BBC Online tributes to Zhao Ziyang BBC The Prisoner of Conscience Zhao Ziyang 1919 2005 2008 07 26 at the Wayback Machine TIME Chinese Leader Purged for Supporting Tiananmen Protesters Dies at 85 The New York Times China Gives Zhao s Death Scant Notice The New York Times Purged Chinese Leader Zhao Ziyang Dies at 85 The Washington Post Zhao s Death Puts China in Quandary The Washington Post The man who came too late The Economist Media Barred from Covering Death of Former Communist Leader 2006 01 12 at the Wayback Machine Zhao Ziyang The Times obituary The Times The Epoch Times