Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çin-Hindistan sərhəd müharibəsi — Çin Xalq Respublikası ilə Hindistan arasında 1962-ci ilin payızında yüksək dağlıq ərazidə yerləşən sərhəd zonasında baş vermiş sərhəd müharibəsi.
Səbəbləri
Keçmiş Britaniya Hindistanı ilə Tibet arasında sərhəd xətlərinin müəyyənləşdirilməsi sahəsində mübahisəli ərazilər qalmaqda idi. Bu ərazilərdən biri Kəşmirin şimal-şərq hissəsində yerləşən, Aksay-Çin adı ilə tanınan 518 km²-lik bir ərazi idi .. İkinci mübahisəli rayon isə müasir Arunaçal-Pradeş ştatının şimalında yerləşən 700 km uzunluğuna malik sərhəd xətti boyunca uzanan 82,88 min km²-lik ərazi idi.
Çinlə Hindistan arasında mühasibətlərin kəskinləşməsinin əsas səbəblərindən biri də daxili vəziyyətin gərginləşdiyi Tibetlə münasibətləri yaxşılaşdırmaq məqsədilə Çin tərəfindən Aksay-Çin vasitəsilə aparılan yol tikintisinin Hindistan tərəfindən aşkar edilməsi olmuşdur. 1960-cı ildə Çin Xalq Respublikası Hindistana qərbdə fəaliyyət azadlığı müqabilində şərqdəki mübahisəli ərazini ona güzəştə getməsini təklif etdi .. Digər bir mülahizəyə görə Tibet çinlilər tərəfindən işğal olunduqdan sonra on dördüncü Dalay-lamaya Hindistanın siyasi sığınacaq verməsi idi .
Müharibənin gedişi
Hələ 1960-cı ilin iyulunda şərqdəki mübahisəli ərazidə tərəflər arasında ilk silahlı toqquşmalar, elə həmin ilin oktyabrında isə mübahisəli qərb ərazisində də qarşılıqlı hərbi əməliyyatlar baş verdi.
20 oktyabr 1962-ci ildə hərbi əməliyyatlar daha da kəskinləşdi. Çinlilər Dxola və Kxinzemana yaxınlığındakı Hindistan qoşunlarının mövqelərinə ağır zərbələr endirdilər, sonralar isə Dxoladan geri çəkilən Hindistan ordusunu təqib edərək iki cinahdan - şimaldan və cənubdan Tavanq şəhərinə hücum etdilər.
14 noyabrda hərbi əməliyyatlar daha da genişlənərək şərqdə Valonq və şimalda Ladakxe bölgələrini də əhatə etdi, burada Çuşul və Rezenq La şəhərləri çinlilər tərəfindən mühasirəyə alındı.
20 noyabrda çinlilər Hindistanın 4-cü piyada diviziyasını, demək olar ki, tamamilə darmadağın etdi. Valanq bölgəsi və xüsusilə, Rezenq La gərgin lokal döyüşlərin baş verdiyi əsas ərazilər idi.
Mao Tsedun Sovet İttifaqının köməyinə ümid etsə də, SSRİ Çin Xalq Respublikasını müdafiə etmədi və bitərəf mövqe tutdu. İngiltərə və ABŞ tərəfindən Hindistana silah göndərilməsindən Çin dövləti narahat oldu və 21 noyabrda Pekin radiosu birtərəfli qaydada atəşkəs elan etdi.
Xarici keçid
- «WAR IN THE HIMALAYAS: 1962 INDO-SINO CONFLICT», History Division, Ministry of Defence, Government of India 2009-04-09 at the Wayback Machine
İstinadlar
- Maxwell N. India’s China War. Р. 38.
- Resistance and Reform in Tibet. P. 45.
- . 2007-09-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cin Hindistan serhed muharibesi Cin Xalq Respublikasi ile Hindistan arasinda 1962 ci ilin payizinda yuksek dagliq erazide yerlesen serhed zonasinda bas vermis serhed muharibesi SebebleriKecmis Britaniya Hindistani ile Tibet arasinda serhed xetlerinin mueyyenlesdirilmesi sahesinde mubahiseli eraziler qalmaqda idi Bu erazilerden biri Kesmirin simal serq hissesinde yerlesen Aksay Cin adi ile taninan 518 km lik bir erazi idi Ikinci mubahiseli rayon ise muasir Arunacal Prades statinin simalinda yerlesen 700 km uzunluguna malik serhed xetti boyunca uzanan 82 88 min km lik erazi idi Cinle Hindistan arasinda muhasibetlerin keskinlesmesinin esas sebeblerinden biri de daxili veziyyetin gerginlesdiyi Tibetle munasibetleri yaxsilasdirmaq meqsedile Cin terefinden Aksay Cin vasitesile aparilan yol tikintisinin Hindistan terefinden askar edilmesi olmusdur 1960 ci ilde Cin Xalq Respublikasi Hindistana qerbde fealiyyet azadligi muqabilinde serqdeki mubahiseli erazini ona guzeste getmesini teklif etdi Diger bir mulahizeye gore Tibet cinliler terefinden isgal olunduqdan sonra on dorduncu Dalay lamaya Hindistanin siyasi siginacaq vermesi idi Muharibenin gedisiHele 1960 ci ilin iyulunda serqdeki mubahiseli erazide terefler arasinda ilk silahli toqqusmalar ele hemin ilin oktyabrinda ise mubahiseli qerb erazisinde de qarsiliqli herbi emeliyyatlar bas verdi 20 oktyabr 1962 ci ilde herbi emeliyyatlar daha da keskinlesdi Cinliler Dxola ve Kxinzemana yaxinligindaki Hindistan qosunlarinin movqelerine agir zerbeler endirdiler sonralar ise Dxoladan geri cekilen Hindistan ordusunu teqib ederek iki cinahdan simaldan ve cenubdan Tavanq seherine hucum etdiler 14 noyabrda herbi emeliyyatlar daha da genislenerek serqde Valonq ve simalda Ladakxe bolgelerini de ehate etdi burada Cusul ve Rezenq La seherleri cinliler terefinden muhasireye alindi 20 noyabrda cinliler Hindistanin 4 cu piyada diviziyasini demek olar ki tamamile darmadagin etdi Valanq bolgesi ve xususile Rezenq La gergin lokal doyuslerin bas verdiyi esas eraziler idi Mao Tsedun Sovet Ittifaqinin komeyine umid etse de SSRI Cin Xalq Respublikasini mudafie etmedi ve biteref movqe tutdu Ingiltere ve ABS terefinden Hindistana silah gonderilmesinden Cin dovleti narahat oldu ve 21 noyabrda Pekin radiosu birterefli qaydada ateskes elan etdi Xarici kecid WAR IN THE HIMALAYAS 1962 INDO SINO CONFLICT History Division Ministry of Defence Government of India 2009 04 09 at the Wayback MachineIstinadlarMaxwell N India s China War R 38 Resistance and Reform in Tibet P 45 2007 09 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 11