Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ələkbər Abbasəli oğlu Babazadə (1893-1943) — Dilimizin görkəmli tədqiqatçısı, dilçi, müəllim.
| Ələkbər Babazadə | |
|---|---|
| Ələkbər Abbasəli oğlu Babazadə | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Gəncə, Gəncə quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR |
| Elm sahəsi | Dilçilik |
Həyatı
1893-cü ildə Gəncədə anadan olub. İlk təhsilini 8 illik məktəbdə almışdır. 1943-cü ildə Bakıda vəfat edib.
Fəaliyyəti
- 1912-1924-cü illərdə "Tovfiq" məktəbində və Gəncənin müxtəlif məktəblərində pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub.
- 1924-cü ildə Bakıya gəlir. Azərnəşrdə - Yeni Türk Əlifbası Mərkəzi Komitəsində müxtəlif vəzifələrdə işləməyə başlayır.
- Məşhur çuvaş alim tanışlığı həyatında mühüm hadisə oldu. Aşmarinin məsləhəti ilə Ə.Babazadə "Azərbaycan türklərinin xalq dialektləri lüğəti" üçün material toplamağa başlayır.
- 1929-1933-cü illərdə Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö (Araşdırma) Cəmiyyətinin birinci dərəcəli elmi əməkdaşı kimi işə başlayır.
- 1931-1933-cü illərdə dəmiryolu texnikumunda müəllim işləyir.
- 1933-1935-ci illərdə Zaqafqaziya filialının Azərbaycan şöbəsinin dil və maddi mədəniyyət bölməsində elmi əməkdaşı kimi işləyir.
- 1935-ci ildə Zaqafqaziya filialının Azərbaycan şöbəsinin aspiranturasına daxil olur.
- Rus, alman, ərəb, fars, özbək, tatar dillərini bilirdi.
- Leninqradda ixtisas üzrə hazırlıq keçdiyi SSRİ EA-nın N.Y.Marr adına Dil və təfəkkür İnstitutunun aspiranturasına qəbul olur.
- Bakıya qayıtdıqdan sonra ayrum dialektinin tədqiqinə həsr olunmuş dissertasiya mövzusu ilə məşğul olmağa başlayır. Bu məqsədlə 1938-1939-cu illərdə Qutqaşın (ind. Qəbələ), Xanlar (ind. Göygöl), Dəstəfur (ind. Daşkəsən), Kəlbəcər, Laçın, Gədəbəy və digər rayonların ayrumlar yaşayan 22 kəndində ekspedisiyada iştirak edir. O, mövzu ilə bağlı geniş və zəngin material toplayır. Azərbaycan, Türkiyə, Dağıstan, Türkmənistan və digər respublikaların müxtəlif dövlət müəsisələrindən materiallar toplayır. Onun tərəfindən toplanılan materiallar azərbaycanlıların sayı, şəhər və kəndlərin adı, təhsil müəssisələrinin sayı, bu respublikalarda azərbaycanlı əhalinin cins-yaş tərkibi və b. məsələlərlə bağlı idi. 1942-ci ilin dekabrında Dil və Ədəbiyyat İnstitutun Elmi Şurası onun dissertasiya işini müdafiəyə təqdim edir. Lakin Ə.Babazadəyə işinin nəticəsini görmək qismət olmadı. Ömür vəfa etmədi.
Əsərləri
Ümumi məlumat
- 1927-ci ildə onun tərəfindən "Azərbaycan nə üçün yeni əlifbaya keçdi?" adlı məqalə nəşr edildi. Bu məqalə rus və alman dillərinə də tərcümə edildi.
- 1936-cı ildə ibtidai məktəblər üçün "Türk dili. Qrammatika və yazı qaydaları" dərsliyini nəşr etdirir.
- SSRİ EA-nın Azərbaycan filialında "Azərbaycan dialektlərinini Atlası"nın hazırlanmasına öz töhfəsini verir.
- 1939-cu ildə Ə.Babazadə "Azərbaycan dilinin orfoqrafik lüğəti", "Rusca-Azərbaycanca lüğəti" ( 4 cilddə), "Rus-fars-Azərbaycan dili lüğəti" kimi nəşrlərin hazırlanmasında iştirak edir.
Əsas əsərlərinin siyahısı
- Изучения айрумского говора азербайджанского языка. Отчеты экспедиций 1939 г. - Изв. АзФАН СССР, 1939, №3, с. 79-80;
- Orfoqrafiya lüğəti (Tərtib edənlər: Ə.Babazadə, D. Quliyev, Y.Əliyev, C.Əfəndiyev). SSRİ EA Azərb. filialı. Ensiklopediya və lüğətlər İnstitutu. B. 1940. 332 s.
- Türk dili (qramer və yazı qaydaları). Bakı, 1933, 1934, 1935, 1936.
- Qramerdən iş kitabı. 1932, 1933.
- Azərbaycan türk xalq şivələri lüğəti. Bakı, 1931, 1932 (redaktor və tərtibatçı).
- Azərbaycan türk dilinin imlası (əlyazması hüququnda). Bakı, 1934
- Azərbaycan dili. Bakı. 1937, 60 s.
İstinadlar
- Керимова Т.С. Из истории Национальной Академии Наук Азербайджана. Баку: Тахсил, 2005, (568 с.) с. 316-317
- Ə.Tahirzadə. Yaşanılmamış ən xoşbəxt gün. Azərbaycan jurnalı, 1990, №7, s.148-152
- Ə.Tahirzadə. Mərmərdə ot bitməz. Elm, 1988, 3 sentyabr, s. 4
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elekber Abbaseli oglu Babazade 1893 1943 Dilimizin gorkemli tedqiqatcisi dilci muellim Elekber BabazadeElekber Abbaseli oglu BabazadeDogum tarixi 1893Dogum yeri Gence Gence quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1943Vefat yeri Baki Azerbaycan SSRElm sahesi DilcilikHeyati1893 cu ilde Gencede anadan olub Ilk tehsilini 8 illik mektebde almisdir 1943 cu ilde Bakida vefat edib Fealiyyeti1912 1924 cu illerde Tovfiq mektebinde ve Gencenin muxtelif mekteblerinde pedaqoji fealiyyetle mesgul olub 1924 cu ilde Bakiya gelir Azernesrde Yeni Turk Elifbasi Merkezi Komitesinde muxtelif vezifelerde islemeye baslayir Meshur cuvas alim tanisligi heyatinda muhum hadise oldu Asmarinin mesleheti ile E Babazade Azerbaycan turklerinin xalq dialektleri lugeti ucun material toplamaga baslayir 1929 1933 cu illerde Azerbaycani Tedqiq ve Tetebbo Arasdirma Cemiyyetinin birinci dereceli elmi emekdasi kimi ise baslayir 1931 1933 cu illerde demiryolu texnikumunda muellim isleyir 1933 1935 ci illerde Zaqafqaziya filialinin Azerbaycan sobesinin dil ve maddi medeniyyet bolmesinde elmi emekdasi kimi isleyir 1935 ci ilde Zaqafqaziya filialinin Azerbaycan sobesinin aspiranturasina daxil olur Rus alman ereb fars ozbek tatar dillerini bilirdi Leninqradda ixtisas uzre hazirliq kecdiyi SSRI EA nin N Y Marr adina Dil ve tefekkur Institutunun aspiranturasina qebul olur Bakiya qayitdiqdan sonra ayrum dialektinin tedqiqine hesr olunmus dissertasiya movzusu ile mesgul olmaga baslayir Bu meqsedle 1938 1939 cu illerde Qutqasin ind Qebele Xanlar ind Goygol Destefur ind Daskesen Kelbecer Lacin Gedebey ve diger rayonlarin ayrumlar yasayan 22 kendinde ekspedisiyada istirak edir O movzu ile bagli genis ve zengin material toplayir Azerbaycan Turkiye Dagistan Turkmenistan ve diger respublikalarin muxtelif dovlet muesiselerinden materiallar toplayir Onun terefinden toplanilan materiallar azerbaycanlilarin sayi seher ve kendlerin adi tehsil muessiselerinin sayi bu respublikalarda azerbaycanli ehalinin cins yas terkibi ve b meselelerle bagli idi 1942 ci ilin dekabrinda Dil ve Edebiyyat Institutun Elmi Surasi onun dissertasiya isini mudafieye teqdim edir Lakin E Babazadeye isinin neticesini gormek qismet olmadi Omur vefa etmedi EserleriUmumi melumat 1927 ci ilde onun terefinden Azerbaycan ne ucun yeni elifbaya kecdi adli meqale nesr edildi Bu meqale rus ve alman dillerine de tercume edildi 1936 ci ilde ibtidai mektebler ucun Turk dili Qrammatika ve yazi qaydalari dersliyini nesr etdirir SSRI EA nin Azerbaycan filialinda Azerbaycan dialektlerinini Atlasi nin hazirlanmasina oz tohfesini verir 1939 cu ilde E Babazade Azerbaycan dilinin orfoqrafik lugeti Rusca Azerbaycanca lugeti 4 cildde Rus fars Azerbaycan dili lugeti kimi nesrlerin hazirlanmasinda istirak edir Esas eserlerinin siyahisi Izucheniya ajrumskogo govora azerbajdzhanskogo yazyka Otchety ekspedicij 1939 g Izv AzFAN SSSR 1939 3 s 79 80 Orfoqrafiya lugeti Tertib edenler E Babazade D Quliyev Y Eliyev C Efendiyev SSRI EA Azerb filiali Ensiklopediya ve lugetler Institutu B 1940 332 s Turk dili qramer ve yazi qaydalari Baki 1933 1934 1935 1936 Qramerden is kitabi 1932 1933 Azerbaycan turk xalq siveleri lugeti Baki 1931 1932 redaktor ve tertibatci Azerbaycan turk dilinin imlasi elyazmasi huququnda Baki 1934 Azerbaycan dili Baki 1937 60 s IstinadlarKerimova T S Iz istorii Nacionalnoj Akademii Nauk Azerbajdzhana Baku Tahsil 2005 568 s s 316 317 E Tahirzade Yasanilmamis en xosbext gun Azerbaycan jurnali 1990 7 s 148 152 E Tahirzade Mermerde ot bitmez Elm 1988 3 sentyabr s 4