Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İzmir körfəzi (türk. İzmir Körfezi) — Egey dənizinə daxil olan körfəz. Körfəzin cənub-şərq sahilində Türkiyənin ən çox məskunlaşdığı üçüncü şəhəri İzmir yerləşir. Geoloji cəhətdən İzmir çöküntüsünə aiddir. Körfəzdə bir çox ada vardır. Onlardan ən böyüyü Uzunada və Hekim adalarıdır. Urla yarımadası və Uzunada vastəsi ilə İzmir körfəzindən Gülbahçe körfəzi ilə ayrılmışdır. Türkiyənin ən böyük çaylarından olan Gediz şərqdən körfəzə tökülür.
| İzmir körfəzi | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dərin yeri | ≈75 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Region | |
| Akvatoriyası | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Antik dövrdə Germeia körfəzi kimi tanınırdı.
Körfəzə giriş Yunanıstanın Lesbos adasından 30 kilometr cənubdandır.
Türkiyənin ikinci böyük limanı olan İzmir limanından əlavə olaraq başqa bir limanı da mövcuddur. Körfəzin ən əhəmiyyətli kiçik şəhəri Urladır.
Fauna
Körfəzin şimal-şərq sahili adi monax suitisi üçün sığınacaqdır. Körfəzdə kefalkimilər, levrekkimilər, , Mullus barbatus və kalmar tutulur. Bundan əlavə körfəzdə skat, qalxan balığı, eləcə də suiti və delfin kimi məməlilərə tez-tez rast gəlinir. Körfəzin şimalındakı İzmir Quş Cənnəti və cənubdakı Çakalburnu Laqoon quşların yetişdirmə yeridir. Körfəzdə 2019-cu ildə yeni bir növ hesab edilən boru qurdu aşkarlanmışdır.
Tarixi
Körfəz ətrafında ilk yaşayış məskənlərinin neolit dövründə olduğu qəbul edilir. Ən məşhur yaşayış məskəni eramızdan əvvəl 3300-cü ildə Bayraklı ətrafında qurulmuş Smirni qədim şəhəridir.
Ankara döyüşündən sonra İzmirə gələn Əmir Teymur 1402-ci ilin dekabrında İzmir Liman Qalasını və ətrafını ələ keçirdi və qalanın məhv edilməsini əmr etdi.
Birinci Dünya müharibəsi dövründə, 1915-ci ilin mart ayında Sancakburnu qalası və Urlada, 1916-cı ilin mayında isə Uzunada ətrafında dəniz döyüşləri baş vermişdir.
Çirklənmə
Körfəz ətrafında 200.000 insanın yaşadığı dövrdə tullantı sularının bura axıdılması heç bir aşkar problem yaratmamışdı. Bununla belə əhalisi 500.000-dək artması və sənayeləşmə ilə körfəz özünü yeniləmək qabiliyyəti itirdi. Çirklənmə artmağa başladı. Bu dövrdə çirklənmə nəzərə çarpdı və insanlar artıq dənizdə üzməkdən məhrum oldu. 1990-cı illərdə əhalisi 1,7 milyonu keçdikdə, çirklənmə səviyyəsi daha da artdı və balıqlarda ağır metal qalıqları tapıldı. 1992-ci ildə İZSU tərəfindən Böyük Kanal Layihəsi adlanan təmizlik və kanalizasiya sistemi qurulmağa başladı. Tullantı sularının körfəzə axıdılmasının qarşısı 2002-ci ilin oktyabrında qoyulmuş sistemlə alındı. 2010-cu illərdə körfəzdəki çirkliliyin aradan qaldırıldığı və dəniz həyatının normala qayıtdığı müşahidə edildi.
İstinadlar
- "GEOPHYSICAL INVESTIGATIONS IN THE GULF OF IZMIR (WESTERN-TURKIYE): NEOTECTONIC AND SEDIMENTOLOGICAL APPROACH" (PDF) (ingilis). balkangeophysoc.gr. 2017-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-3-3.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-12-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-25.
- "Arxivlənmiş surət". 2020-11-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-03-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Izmir korfezi turk Izmir Korfezi Egey denizine daxil olan korfez Korfezin cenub serq sahilinde Turkiyenin en cox meskunlasdigi ucuncu seheri Izmir yerlesir Geoloji cehetden Izmir cokuntusune aiddir Korfezde bir cox ada vardir Onlardan en boyuyu Uzunada ve Hekim adalaridir Urla yarimadasi ve Uzunada vastesi ile Izmir korfezinden Gulbahce korfezi ile ayrilmisdir Turkiyenin en boyuk caylarindan olan Gediz serqden korfeze tokulur Izmir korfeziUmumi melumatlarDerin yeri 75 mYerlesmesi38 29 00 sm e 26 49 00 s u Olke TurkiyeRegion Izmir iliAkvatoriyasi Egey deniziIzmir korfezi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Antik dovrde Germeia korfezi kimi taninirdi Korfeze giris Yunanistanin Lesbos adasindan 30 kilometr cenubdandir Turkiyenin ikinci boyuk limani olan Izmir limanindan elave olaraq basqa bir limani da movcuddur Korfezin en ehemiyyetli kicik seheri Urladir FaunaKorfezin simal serq sahili adi monax suitisi ucun siginacaqdir Korfezde kefalkimiler levrekkimiler Mullus barbatus ve kalmar tutulur Bundan elave korfezde skat qalxan baligi elece de suiti ve delfin kimi memelilere tez tez rast gelinir Korfezin simalindaki Izmir Qus Cenneti ve cenubdaki Cakalburnu Laqoon quslarin yetisdirme yeridir Korfezde 2019 cu ilde yeni bir nov hesab edilen boru qurdu askarlanmisdir TarixiKorfez etrafinda ilk yasayis meskenlerinin neolit dovrunde oldugu qebul edilir En meshur yasayis meskeni eramizdan evvel 3300 cu ilde Bayrakli etrafinda qurulmus Smirni qedim seheridir Ankara doyusunden sonra Izmire gelen Emir Teymur 1402 ci ilin dekabrinda Izmir Liman Qalasini ve etrafini ele kecirdi ve qalanin mehv edilmesini emr etdi Birinci Dunya muharibesi dovrunde 1915 ci ilin mart ayinda Sancakburnu qalasi ve Urlada 1916 ci ilin mayinda ise Uzunada etrafinda deniz doyusleri bas vermisdir CirklenmeKorfez etrafinda 200 000 insanin yasadigi dovrde tullanti sularinin bura axidilmasi hec bir askar problem yaratmamisdi Bununla bele ehalisi 500 000 dek artmasi ve senayelesme ile korfez ozunu yenilemek qabiliyyeti itirdi Cirklenme artmaga basladi Bu dovrde cirklenme nezere carpdi ve insanlar artiq denizde uzmekden mehrum oldu 1990 ci illerde ehalisi 1 7 milyonu kecdikde cirklenme seviyyesi daha da artdi ve baliqlarda agir metal qaliqlari tapildi 1992 ci ilde IZSU terefinden Boyuk Kanal Layihesi adlanan temizlik ve kanalizasiya sistemi qurulmaga basladi Tullanti sularinin korfeze axidilmasinin qarsisi 2002 ci ilin oktyabrinda qoyulmus sistemle alindi 2010 cu illerde korfezdeki cirkliliyin aradan qaldirildigi ve deniz heyatinin normala qayitdigi musahide edildi Istinadlar GEOPHYSICAL INVESTIGATIONS IN THE GULF OF IZMIR WESTERN TURKIYE NEOTECTONIC AND SEDIMENTOLOGICAL APPROACH PDF ingilis balkangeophysoc gr 2017 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 3 3 Arxivlenmis suret 2020 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 25 Arxivlenmis suret 2019 12 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 25 Arxivlenmis suret 2020 11 26 tarixinde Istifade tarixi 2020 03 25