İstilik dəyişdirici — istiliyin iki və daha artıq maye və ya qaz arasında ötürülməsini təmin edən sistemdir. İstilik dəyişdiricilər həm isitmə, həm də soyutma sistemlərində istifadə olunur. İstilik dəyişdiricidəki maye və ya qaz, qarışmasının qarşını almaq üçün bərk divarla ayrıla bilər və ya birbaşa təmasda ola bilər. Onlar, məkanların qızdırılmasında, soyuducularda, hava sistemlərində, elektrik stansiyalarında, kimyəvi zavodlarda, neft emalı zavodları, təbii qaz emalı və kanalizasiya təmizlənməsi sistemlərində istifadə olunur.
Təsnifatı
Axının tənzimlənməsinə görə
İstilik dəyişdiricilərinin axın tənzimləmələrinə görə üç əsas təsnifatı var. Paralel axan istilik dəyişdiricilərində iki maye eyni anda dəyişdiriciyə daxil olur və bir-birinə paralel olaraq digər tərəfə keçir. axın istilik dəyişdiricilərində mayelər əks istiqamətdən dəyişdiriciyə daxil olur. Maye və ya qazın vahid kütləsinə düşən ötürülən istilik miqdarı cəhətdən əks cərəyan dizaynı ən səmərəli dizayndır. Bu, əks axındakı istənilən iki nöqtə arasındakı orta temperatur cəminin paralel axına nisbətən daha çox olması ilə əlaqədardır. axını olan bir istilik dəyişdiricisində isə maye və ya qazlar bir-birinə təxminən perpendikulyar istiqamətdə hərəkət edir. İstilik dəyişdiricilərinin dizaynı səmərəliyin artırılması məqsədilə istilikdaşıyıcıların arasındakı divarın səthinin sahəsini artırılıb eyni zamanda dəyişdiricidən keçən axını qarşı müqavimət minimuma endirilir. Hər iki istiqamətdə əlavə olunan büzmələr və qıvrımlar səthin sahəsini artıraraq və turbulentlik yaradaraq istilik dəyişdiricinin performansına təsir edə bilər. Hərəkətverici qüvvə olan temperatur səthin sahəsi boyunca dəyişir və orta loqorifmik temperatur fərqi ilə xarakterizə olunur (OLTF). Bəzəm OLTF məlum olmur və bu zaman transfer vahidlərinin sayı üsulundan istifadə olunur
İstilik dəyişdiricilərin növünə görə
İstiliyin ötürülmə üsuluna görə istilik mübadiləsi aparatları səthli və qarışdırıcı tipli olurlar.
Səthli istilikdəyişdirici
Bu halda istiliyin ötürülməsi istilikdaşıyıcılar arasındakı ayırıcı bərk səth vasitəsilə ilə həyata keçirilir. Səthli aparatlar rekuperativ regenerativ tiplilərə bölünürlər. Rekuperativ aparatlarda qaynar axından soyuq axına istilik onları ayıran divar, yəni istilik mübadiləsi səthi vasitəsilə verilir. Regenerativ aparatlarda isə hər iki axın növbə ilə eyni səthlə görüşür. Bu halda, qaynar axınla qızdırılan bərk cismin (istiliyin udulması), sonradan soyuq axınla soyudulması (udulmuş istiliyin verilməsi) nəticəsində istiliyin ötürülməsi baş verir.
Qarışdırıcı istilikdəyişdirici
Qarışdırıcı tipli istilik dəyişdiricilərdə isə qaynar və soyuq axınların bilavasitə görüşmələri (qarışmaları) baş verir və istilik bu üsulla istilikdaşıyıcılar arasında ötürülür.
İstilik mübadiləsi həyata keçirilən axınların qarışması, bir qayda olaraq mümkün olmadığından, neft - qaz emalı və kimya müəssisələrində əsasən səthli istilikdəyişdiricilərdən istifadə edilir. Qaynar və soyuq axınlar eyni və ya qarşılıqlı həll olmayan maddələr olduqda, qarışdırıcı tipli aparatlardan istifadə oluna bilər. Bununla əlaqədar, barometrik kondensator, su püskürdülməsi ilə havanı soyudan kondensator, rektifikasiya kolonlarında dövr etdirilən suvarma boşqabı kimi quruluşları qeyd etmək olar.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ahmed T. Al-Sammarraie & Kambiz Vafai. "Heat transfer augmentation through convergence angles in a pipe, Numerical Heat Transfer,Part A: Applications, 72:3, 197-214,". www.tandfonline.com. 2017. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21.07.2020.
- Kaçak, Sadik; Liu, Hongtan. Heat Exchangers: Selection, Rating and Thermal Design. (2nd ed.). CRC Press. 2002. ISBN .
- Mürşüdlü, Ç.C; Məmmədov, Q.Ə. İstilik aparatları. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənayə Universiteti. 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Istilik deyisdirici istiliyin iki ve daha artiq maye ve ya qaz arasinda oturulmesini temin eden sistemdir Istilik deyisdiriciler hem isitme hem de soyutma sistemlerinde istifade olunur Istilik deyisdiricideki maye ve ya qaz qarismasinin qarsini almaq ucun berk divarla ayrila biler ve ya birbasa temasda ola biler Onlar mekanlarin qizdirilmasinda soyuducularda hava sistemlerinde elektrik stansiyalarinda kimyevi zavodlarda neft emali zavodlari tebii qaz emali ve kanalizasiya temizlenmesi sistemlerinde istifade olunur Boruvari istilik deyisdiricisiTesnifatiAxinin tenzimlenmesine gore Eks A ve paralel B axin tenzimlenmesi Istilik deyisdiricilerinin axin tenzimlemelerine gore uc esas tesnifati var Paralel axan istilik deyisdiricilerinde iki maye eyni anda deyisdiriciye daxil olur ve bir birine paralel olaraq diger terefe kecir axin istilik deyisdiricilerinde mayeler eks istiqametden deyisdiriciye daxil olur Maye ve ya qazin vahid kutlesine dusen oturulen istilik miqdari cehetden eks cereyan dizayni en semereli dizayndir Bu eks axindaki istenilen iki noqte arasindaki orta temperatur ceminin paralel axina nisbeten daha cox olmasi ile elaqedardir axini olan bir istilik deyisdiricisinde ise maye ve ya qazlar bir birine texminen perpendikulyar istiqametde hereket edir Istilik deyisdiricilerinin dizayni semereliyin artirilmasi meqsedile istilikdasiyicilarin arasindaki divarin sethinin sahesini artirilib eyni zamanda deyisdiriciden kecen axini qarsi muqavimet minimuma endirilir Her iki istiqametde elave olunan buzmeler ve qivrimlar sethin sahesini artiraraq ve turbulentlik yaradaraq istilik deyisdiricinin performansina tesir ede biler Hereketverici quvve olan temperatur sethin sahesi boyunca deyisir ve orta loqorifmik temperatur ferqi ile xarakterize olunur OLTF Bezem OLTF melum olmur ve bu zaman transfer vahidlerinin sayi usulundan istifade olunur Istilik deyisdiricilerin novune gore Istiliyin oturulme usuluna gore istilik mubadilesi aparatlari sethli ve qarisdirici tipli olurlar Sethli istilikdeyisdirici Bu halda istiliyin oturulmesi istilikdasiyicilar arasindaki ayirici berk seth vasitesile ile heyata kecirilir Sethli aparatlar rekuperativ regenerativ tiplilere bolunurler Rekuperativ aparatlarda qaynar axindan soyuq axina istilik onlari ayiran divar yeni istilik mubadilesi sethi vasitesile verilir Regenerativ aparatlarda ise her iki axin novbe ile eyni sethle gorusur Bu halda qaynar axinla qizdirilan berk cismin istiliyin udulmasi sonradan soyuq axinla soyudulmasi udulmus istiliyin verilmesi neticesinde istiliyin oturulmesi bas verir Qarisdirici istilikdeyisdirici Qarisdirici tipli istilik deyisdiricilerde ise qaynar ve soyuq axinlarin bilavasite gorusmeleri qarismalari bas verir ve istilik bu usulla istilikdasiyicilar arasinda oturulur Istilik mubadilesi heyata kecirilen axinlarin qarismasi bir qayda olaraq mumkun olmadigindan neft qaz emali ve kimya muessiselerinde esasen sethli istilikdeyisdiricilerden istifade edilir Qaynar ve soyuq axinlar eyni ve ya qarsiliqli hell olmayan maddeler olduqda qarisdirici tipli aparatlardan istifade oluna biler Bununla elaqedar barometrik kondensator su puskurdulmesi ile havani soyudan kondensator rektifikasiya kolonlarinda dovr etdirilen suvarma bosqabi kimi quruluslari qeyd etmek olar Hemcinin baxNasos Kimya muhendisliyi MexanikaIstinadlarAhmed T Al Sammarraie amp Kambiz Vafai Heat transfer augmentation through convergence angles in a pipe Numerical Heat Transfer Part A Applications 72 3 197 214 www tandfonline com 2017 archive missing date tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 21 07 2020 Kacak Sadik Liu Hongtan Heat Exchangers Selection Rating and Thermal Design 2nd ed CRC Press 2002 ISBN ISBN 978 0 8493 0902 1 Mursudlu C C Memmedov Q E Istilik aparatlari Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universiteti 2018