Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İntellektual tarix — ziyalıların tarixi, yəni müxtəlif ideyalar yaradan, müzakirə edən, təbliğ edən insanların tarixi. Saf fəlsəfə tarixindən (müvafiq olaraq: elm, ədəbiyyat və s.) və onun sıx bağlı olduğu ideyalar tarixindən fərqli olaraq, intellektual tarix ideyaları öz daşıyıcılarının mədəniyyəti, tərcümeyi-halı, sosial-mədəni mühiti vasitəsilə öyrənir.
Terminologiya məsələləri
Amerika tarixşünaslığında intellektual tarix bu anlayışın iki kateqoriyası kimi başa düşülür. Birincisi XX əsrin əvvəllərində Ceyms Harvi Robinsonun "Yeni Tarix" adlanan əsəri ilə birlikdə yaranıb və xüsusi tədqiqat sahəsi kimi artıq Perri Millerin adı ilə bağlıdır. Bu konsepsiyanın başqa bir kateqoriyası A. O. Lovcoyun təklif etdiyi tərifə aiddir.
O, artıq öz tədqiqat obyektinə, onun öyrənilməsi üzrə fəaliyyət planına, öz metodologiyasına və "öz institusional məkanına — "Journal of the History of Ideas" — yə malik olan subyektə istinad edir. 1940-cı ildə Lovejoy tərəfindən əsası qoyulmuş İdeyaların Tarixi jurnalı (Journal for the History of Ideas). Avropada heç bir tərif geniş yayılmayıb. Almaniyada, bir qayda olaraq, Geistesgeschich tetermini əsasən istifadə olunur. İtaliyada storia intellettuale termini belə yaranmayıb, Delio Cantimori də əsərlərində bundan istifadə etməyib. Fransada nə belə bir konsepsiya, nə də elmi intizamın özü var idi. (Baxmayaraq ki, ədəbiyyat tarixçisi Jan Erar (J. Ehrard) bu termindən ehtiyatla və müəyyən qeyd-şərtlərlə istifadə etməyə çalışmışdır.) Roje Şartyenin fikrincə, bu terminin özü "mahiyyət etibarilə Annales məktəbinin tarixçiləri tərəfindən icad edilmiş yeni terminologiyaya və o cümlədən mentalitetlər tarixi, tarixi psixologiya, ideyaların sosial tarixi və sosial-mədəni tarixə müqavimət göstərmək iqtidarında deyildi.".
Yeni intellektual tarix
XX əsrin 70-ci illərində Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Böyük Britaniyada, Fransada, Skandinaviya ölkələrində yeni intellektual tarixçi adlanan elmi ictimaiyyətin formalaşmasına başlanıldı. "İntellektual tarix" termininin özü əvvəlcə tarixçilər tərəfindən tədqiqat obyekti kimi qəbul edilən tədqiqat sahəsinin adı ilə bağlı idi. Sonralar bu məfhum "keçmişi dərk etmə, dərk etmə tarixi kimi keçmişə ümumi yanaşma"nı göstərməyə başladı. Bu, yeni intellektual tarixçilərin tarixi təsvirə olan marağını izah edir. Onların tədqiqat obyekti "tədqiqatçının tarixi sübutların oxunması prosesində yaratdığı" mətnin dili, strukturu, məzmunu olmuşdur. Əvəzində tədqiqat predmeti kimi tarixi mətnin özünə diqqət ön plana çəkilmişdir. Yeni intellektual tarixçilər tarixi gerçəkliyin mətndən kənarda mövcud olmadığı iddiasından çıxış edirdilər: yalnız "reallığın obrazı" və ya "reallığın təsiri" mövcuddur. Belə mövqelərdən gələn tarixi sübutları nəzərə alaraq, ona özünəməxsus formal xüsusiyyətləri olan mətn (verbal və ya qeyri-şifahi) kimi yanaşmağı təklif etdilər.
Onların bəzi açıqlamaları köhnəlmiş fikirləri canlandırmaq cəhdi təsiri bağışlayırdı. Belə ideyalar arasında "janr fərqlərinin və iki müxtəlif peşənin müəyyən etdiyi xüsusi nitq qaydalarının mövcudluğuna baxmayaraq, yazı kimi ümumi ədəbiyyat və tarix (tarixşünaslıq) birliyi" ideyası var. Lakin əslində söhbət reanimasiyadan yox, bu tezisin köklü şəkildə yenilənməsindən gedirdi. Onun tədqiqat praktikasına daxil edilməsinə əsasən narratologiya kömək etmişdir. Qeyd olunur ki
 | Tarixi povestlə ədəbi povest arasındakı oxşarlıqlar və fərqlər probleminin yeni intellektual tarixçilər tərəfindən tərtibi və nəzəri inkişafı onlara tarixi tədqiqatların "ərazisini" müəyyən etməyə və - metatənqid prosesində - ayırd etməyə imkan verdi. “yazılı biliyin məntiqindən” (Ç.Bazeman) “tarixi povestin məntiqi”nin (X.Uayt, L.Mink, F.Ankersmit) orijinallığı. |  |
Ənənəvi tarixçilər arasında yeni islahatçıların ideyaları, bir qayda olaraq, mənfi reaksiya və yadlıq doğururdu. Eyni zamanda, onların əsərləri ilə daha dərindən tanış olduqdan sonra dərk etməyə başladılar ki, yeni intellektual tarixçilər cəmiyyətində tarixi biliyin vəzifələrini və imkanlarını dərk etmək üçün "fərqli" mədəniyyət yetişir, tarixi yazının digər normaları formalaşır. cəmiyyətin icazə verdiyi nəzəri və metodoloji müxtəliflikdən kənara çıxan ortaya çıxanlar". Tədricən qarşıdurma "yeni ziyalıların" konstruksiyalarını anlamaq və hətta onların ideyalarını öz tədqiqatlarında tətbiq etmək istəyi ilə əvəz olundu.
Müasir Avropanın İntellektual Tarixi
İstinadlar
- Интеллектуальная история и история ментальностей: двойная переоценка? 2021-11-13 at the Wayback Machine //Новое литературное обозрение. 2004, № 2
- Зверева Г. И. Реальность и исторический нарратив: проблемы саморефлексии новой интеллектуальной истории 2021-11-12 at the Wayback Machine. // Одиссей: Человек в истории. – М., 1996
Ədəbiyyat
- (Издаётся с 1999 года.)
- Зенкин С. Н. Русская теория и интеллектуальная история. Заметки о теории.
- // Новое литературное обозрение . — 2004. — № 2 (66)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Intellektual tarix ziyalilarin tarixi yeni muxtelif ideyalar yaradan muzakire eden teblig eden insanlarin tarixi Saf felsefe tarixinden muvafiq olaraq elm edebiyyat ve s ve onun six bagli oldugu ideyalar tarixinden ferqli olaraq intellektual tarix ideyalari oz dasiyicilarinin medeniyyeti tercumeyi hali sosial medeni muhiti vasitesile oyrenir Terminologiya meseleleriAmerika tarixsunasliginda intellektual tarix bu anlayisin iki kateqoriyasi kimi basa dusulur Birincisi XX esrin evvellerinde Ceyms Harvi Robinsonun Yeni Tarix adlanan eseri ile birlikde yaranib ve xususi tedqiqat sahesi kimi artiq Perri Millerin adi ile baglidir Bu konsepsiyanin basqa bir kateqoriyasi A O Lovcoyun teklif etdiyi terife aiddir O artiq oz tedqiqat obyektine onun oyrenilmesi uzre fealiyyet planina oz metodologiyasina ve oz institusional mekanina Journal of the History of Ideas ye malik olan subyekte istinad edir 1940 ci ilde Lovejoy terefinden esasi qoyulmus Ideyalarin Tarixi jurnali Journal for the History of Ideas Avropada hec bir terif genis yayilmayib Almaniyada bir qayda olaraq Geistesgeschich tetermini esasen istifade olunur Italiyada storia intellettuale termini bele yaranmayib Delio Cantimori de eserlerinde bundan istifade etmeyib Fransada ne bele bir konsepsiya ne de elmi intizamin ozu var idi Baxmayaraq ki edebiyyat tarixcisi Jan Erar J Ehrard bu terminden ehtiyatla ve mueyyen qeyd sertlerle istifade etmeye calismisdir Roje Sartyenin fikrince bu terminin ozu mahiyyet etibarile Annales mektebinin tarixcileri terefinden icad edilmis yeni terminologiyaya ve o cumleden mentalitetler tarixi tarixi psixologiya ideyalarin sosial tarixi ve sosial medeni tarixe muqavimet gostermek iqtidarinda deyildi Yeni intellektual tarixXX esrin 70 ci illerinde Amerika Birlesmis Statlarinda Boyuk Britaniyada Fransada Skandinaviya olkelerinde yeni intellektual tarixci adlanan elmi ictimaiyyetin formalasmasina baslanildi Intellektual tarix termininin ozu evvelce tarixciler terefinden tedqiqat obyekti kimi qebul edilen tedqiqat sahesinin adi ile bagli idi Sonralar bu mefhum kecmisi derk etme derk etme tarixi kimi kecmise umumi yanasma ni gostermeye basladi Bu yeni intellektual tarixcilerin tarixi tesvire olan maragini izah edir Onlarin tedqiqat obyekti tedqiqatcinin tarixi subutlarin oxunmasi prosesinde yaratdigi metnin dili strukturu mezmunu olmusdur Evezinde tedqiqat predmeti kimi tarixi metnin ozune diqqet on plana cekilmisdir Yeni intellektual tarixciler tarixi gercekliyin metnden kenarda movcud olmadigi iddiasindan cixis edirdiler yalniz realligin obrazi ve ya realligin tesiri movcuddur Bele movqelerden gelen tarixi subutlari nezere alaraq ona ozunemexsus formal xususiyyetleri olan metn verbal ve ya qeyri sifahi kimi yanasmagi teklif etdiler Onlarin bezi aciqlamalari kohnelmis fikirleri canlandirmaq cehdi tesiri bagislayirdi Bele ideyalar arasinda janr ferqlerinin ve iki muxtelif pesenin mueyyen etdiyi xususi nitq qaydalarinin movcudluguna baxmayaraq yazi kimi umumi edebiyyat ve tarix tarixsunasliq birliyi ideyasi var Lakin eslinde sohbet reanimasiyadan yox bu tezisin koklu sekilde yenilenmesinden gedirdi Onun tedqiqat praktikasina daxil edilmesine esasen narratologiya komek etmisdir Qeyd olunur ki Tarixi povestle edebi povest arasindaki oxsarliqlar ve ferqler probleminin yeni intellektual tarixciler terefinden tertibi ve nezeri inkisafi onlara tarixi tedqiqatlarin erazisini mueyyen etmeye ve metatenqid prosesinde ayird etmeye imkan verdi yazili biliyin mentiqinden C Bazeman tarixi povestin mentiqi nin X Uayt L Mink F Ankersmit orijinalligi Enenevi tarixciler arasinda yeni islahatcilarin ideyalari bir qayda olaraq menfi reaksiya ve yadliq dogururdu Eyni zamanda onlarin eserleri ile daha derinden tanis olduqdan sonra derk etmeye basladilar ki yeni intellektual tarixciler cemiyyetinde tarixi biliyin vezifelerini ve imkanlarini derk etmek ucun ferqli medeniyyet yetisir tarixi yazinin diger normalari formalasir cemiyyetin icaze verdiyi nezeri ve metodoloji muxteliflikden kenara cixan ortaya cixanlar Tedricen qarsidurma yeni ziyalilarin konstruksiyalarini anlamaq ve hetta onlarin ideyalarini oz tedqiqatlarinda tetbiq etmek isteyi ile evez olundu Muasir Avropanin Intellektual TarixiMaarifcilik Romantizm Modernizm Ekzistensializm PostmodernizmIstinadlarIntellektualnaya istoriya i istoriya mentalnostej dvojnaya pereocenka 2021 11 13 at the Wayback Machine Novoe literaturnoe obozrenie 2004 2 Zvereva G I Realnost i istoricheskij narrativ problemy samorefleksii novoj intellektualnoj istorii 2021 11 12 at the Wayback Machine Odissej Chelovek v istorii M 1996Edebiyyat Izdayotsya s 1999 goda Zenkin S N Russkaya teoriya i intellektualnaya istoriya Zametki o teorii Novoe literaturnoe obozrenie 2004 2 66