Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhməd İbn Məhəmməd ibn Ərəbşah (15 noyabr 1389, Dəməşq, Məmlük dövləti – 24 avqust 1450, Qahirə və ya Misir) — ərəb tarixçi.
| İbn Ərəbşah | |
|---|---|
| ərəb. أحمد بن مُحمَّد بن عبد الله بن إبراهيم الدمشقي | |
 | |
| Doğum tarixi | 15 noyabr 1389 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 avqust 1450 (60 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, tərcüməçi, tarixçi, dilçi |
 | |
Həyatı
İbn Ərəbşah 5 noyabr 1389-cu ildə Dəməşq şəhərində anadan olub, 1450-ci ildə isə Qahirədə vəfat etmişdir. O, 1401-ci ildə 12 yaşında ikən, Əmir Teymur Dəməşqi ələ keçirmiş, onu, anası və qardaşları ilə birlikdə, yerli sakinlərdən əsir etdiyi bütün intelektual qismin özləri və ailələri kimi Səmərqəndə göndərmişdir. İbn Ərəbşahın 1408-ci ilə qədər Orta Asiyada nə işlə məşğul olması məlum deyil, əsərlərindən yalnız bu anlaşılır ki, əmirlər, alimlər və şahmatçılar arasında imiş. Güman edilir ki, o, həmin müddət ərzində Əmir Teymurun nəvəsi Xəlil sultanın xidmətində olmuşdu.
İbn Ərəbşah Səmərqənddə yaşadığı müddət ərzində təhsil almış, fars, türk və monqol dillərini öyrənmişdir. O, 1408-ci ildə səyahətə başlayaraq, əvvəl Çinə yollanmış, sonra oradan Krıma qədər uzaq bir məsafəni qət etmiş, buradan isə Ədirnəyə getmişdir. Ədirnədə ərəb və fars dillərində olan ədəbiyyatı türkcəyə tərcümə etmək işi ilə məşğul olan müəllif, daha sonra Türk sultanı Sultan Məhəmmədin (1402–1421) sarayında mirzəlik etmişdir. Sultan Məhəmmədin ölümündən sonra Hələbə getmiş, oradan isə doğma şəhəri olan Dəməşqə qayıtmışdır. 1428-ci ildə (Həcc ziyarətinə gedib-gəldikdən sonra) elə burada elmi-ədəbi fəaliyyətə başlayan İbn Ərəbşah, eyni işi Qahirəyə köçdükdən sonra davam etdirirmiş və orada teymurilərdən bəhs etdiyi "Əcaibül-məqdur fi nəvaib timur" adlı məşhur əsərini qələmə almışdır.
Əsərdə Azərbaycan tarixçiliyi üçün maraqlı və əhəmiyyətli məqamlar çoxdur. Maraqlıdır ki Əmir Teymurun sonuncu Gürcüstan yürüşü (1403) barədə İbn Ərəbşahın qələmə aldığı bəhslər də əslində Gürcüstana yox, Şəkiyə aiddir. Belə ki bu hekayətlərdə "Gəl-Gör-Get" adlı bir qaladan da bəhs olunur, Şirvanşah Şeyx İbrahimin dili ilə isə yerli əhali gürcü yox, "tatar" adlandırılır. Bu zaman aydınlaşır ki, hekayətlərdəki "gürcü" sözləri millət yox, hümmət və məzhəb, yəni "xristian provoslav" mənasında işlədilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Убайдулла Уватов, "Аджаиб ал-макдур фи наваиб Тимур", 1974, səh.10,11,26.
- "İbn Ərəbşah və onun "Əcaibül-məqdur fi nəvaib timur" əsəri". 2020-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-01-02.
- "Teymurun, Şəki ölkəsindəki mağaralıq ilə Gəl–Gör–Get qalasını ələ keçirməsi və Şirvanşah Şeyx İbrahimin aradüzəldənlik etməsi ("Əcaibül-məqdur fi nəvaib timur" bəhsinin azərbaycancaya tərcüməsi)". 2020-10-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-01-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmed Ibn Mehemmed ibn Erebsah 15 noyabr 1389 Demesq Memluk dovleti 24 avqust 1450 Qahire ve ya Misir ereb tarixci Ibn Erebsahereb أحمد بن م حم د بن عبد الله بن إبراهيم الدمشقي Dogum tarixi 15 noyabr 1389Dogum yeri Demesq Memluk dovleti MisirVefat tarixi 24 avqust 1450 60 yasinda Vefat yeri Qahire Memluk dovleti Misir ve yaMisirDefn yeri MisirFealiyyeti yazici tercumeci tarixci dilciHeyatiIbn Erebsah 5 noyabr 1389 cu ilde Demesq seherinde anadan olub 1450 ci ilde ise Qahirede vefat etmisdir O 1401 ci ilde 12 yasinda iken Emir Teymur Demesqi ele kecirmis onu anasi ve qardaslari ile birlikde yerli sakinlerden esir etdiyi butun intelektual qismin ozleri ve aileleri kimi Semerqende gondermisdir Ibn Erebsahin 1408 ci ile qeder Orta Asiyada ne isle mesgul olmasi melum deyil eserlerinden yalniz bu anlasilir ki emirler alimler ve sahmatcilar arasinda imis Guman edilir ki o hemin muddet erzinde Emir Teymurun nevesi Xelil sultanin xidmetinde olmusdu Ehmed Ibn Erebsahin bioqrafiyasi Ibn Erebsah Semerqendde yasadigi muddet erzinde tehsil almis fars turk ve monqol dillerini oyrenmisdir O 1408 ci ilde seyahete baslayaraq evvel Cine yollanmis sonra oradan Krima qeder uzaq bir mesafeni qet etmis buradan ise Edirneye getmisdir Edirnede ereb ve fars dillerinde olan edebiyyati turkceye tercume etmek isi ile mesgul olan muellif daha sonra Turk sultani Sultan Mehemmedin 1402 1421 sarayinda mirzelik etmisdir Sultan Mehemmedin olumunden sonra Helebe getmis oradan ise dogma seheri olan Demesqe qayitmisdir 1428 ci ilde Hecc ziyaretine gedib geldikden sonra ele burada elmi edebi fealiyyete baslayan Ibn Erebsah eyni isi Qahireye kocdukden sonra davam etdirirmis ve orada teymurilerden behs etdiyi Ecaibul meqdur fi nevaib timur adli meshur eserini qeleme almisdir Eserde Azerbaycan tarixciliyi ucun maraqli ve ehemiyyetli meqamlar coxdur Maraqlidir ki Emir Teymurun sonuncu Gurcustan yurusu 1403 barede Ibn Erebsahin qeleme aldigi behsler de eslinde Gurcustana yox Sekiye aiddir Bele ki bu hekayetlerde Gel Gor Get adli bir qaladan da behs olunur Sirvansah Seyx Ibrahimin dili ile ise yerli ehali gurcu yox tatar adlandirilir Bu zaman aydinlasir ki hekayetlerdeki gurcu sozleri millet yox hummet ve mezheb yeni xristian provoslav menasinda isledilmisdir Hemcinin baxGel Gor Get qalasiIstinadlarUbajdulla Uvatov Adzhaib al makdur fi navaib Timur 1974 seh 10 11 26 Ibn Erebsah ve onun Ecaibul meqdur fi nevaib timur eseri 2020 10 11 tarixinde Istifade tarixi 2011 01 02 Teymurun Seki olkesindeki magaraliq ile Gel Gor Get qalasini ele kecirmesi ve Sirvansah Seyx Ibrahimin araduzeldenlik etmesi Ecaibul meqdur fi nevaib timur behsinin azerbaycancaya tercumesi 2020 10 11 tarixinde Istifade tarixi 2011 01 02