Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Əzizağa Tofiq oğlu Qənizadə — ehtiyatda olan Azərbaycan hərbçisi, I Qarabağ müharibəsi iştirakçısı, sədri, polkovnik.
| Əzizağa Qənizadə | |
|---|---|
| Əzizağa Tofiq oğlu Qənizadə | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vətəndaşlığı |  Azərbaycan |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Qoşun növü |  Quru Qoşunları |
| Hərbi hissə | Briqada |
| Xidmət illəri | 1976–1996 |
| Rütbəsi | Polkovnik |
| Vəzifəsi | Komandir |
| Döyüşlər | Kəlbəcər döyüşü/Qarabağ müharibəsi |
| Əlaqələri | sədri |
| İstefada | ehtiyatda olan zabit |
| Təltifləri | "Qırmızı Ulduz" (1982) |
Həyatı
Əzizağa Qənizadə Cəmşid Naxçıvnski adına Hərbi liseyi bitirdikdən sonra 1976-ci ilin avqust ayında Bakı Ali Ümumqoşun Komandanlıq məktəbinə daxil olub və 1980-ci ildə oranı bitirdikdən sonra Qırmızı Bayraqlı Türküstan Dayirəsinin 44077 saylı hərbi hissənin taqım komandiri vəzifəsinə təyin olunub. 1981-ci ilin may ayından israrlı xahişi ilə Əfqanıstana göndərilib. 1981-ci ilin sentyabr ayına kimi 51884 saylı hərbi hissədə motoatıcı taqım komandiri vəzifəsində çalışıb. Kabul şəhəri Taborun Qərargəh rəisi mayor Ruslan Auşev olub. Həmin ilin sentyabr ayında sonradan İnquşetiya Respublikasının prezidenti olan Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Ruslan Auşevın təqdimatı ilə döyüşlərdə qəhrəmanlıq nümunələrini göstərdiyinə görə “Qırmızı Ulduz” ordeni almağa təqdim olunub. 1981-ci ilin sentyabr ayından 1982-ci ilin noyabr ayına kimi 78864 saylı Hərbi hissədə motoatıcı bölüyün komandiri vəzifəsində döyüşlərdə iştirak edib.1982-ci ilin aprel ayında döyüşlərdə fərqləndiyinə görə vaxtından əvvəl baş leytenant hərbi rütbəsini alıb.1982-ci ilin noyabr ayında döyüşlərdə fərqləndiyinə görə yuxarı pilləyə, 39676 saylı hərbi hissədə motoatıcı bölüyün komandiri vəzifəsinə təyin olunub. 1982-ci ildə fevral aiında SSRİ Ali Sovetinin fərmanı ilə döyüşlərdə qəhrəmanlıq göstərdiyinə görə “Qırmızı Ulduz” ordeni ilə təltif olunub. 1982-ci ilin mart ayında döyüşlərdə misilsiz şücaət göstərdiyinə görə 39676 saylı hərbi hissənin komandanlığı tərəfindən İkinci “Qırmızı Ulduz” ordeninə təqdim olunub. 1982-ci ilin may ayında Əfqanıstanda xidmətini bitirib.
1990-ci ilin avqust ayından Ordu, Hava və Dəniz Donanmasına Könüllü İdman Yardım Cəmiyyətində Hərbi Hazırlıq üzrə sədr müavini vəzifəsində xidmət edib. 1992-ci ilin mart ayında Müdafiə Nazirliyinə gedərək döyüş bölgəsinə göndərilməsiylə bağlı raportla müraciət edib. Beləliklə, 1992-ci ilin fevral ayında Milli Ordunun 853 hh (sonradan bu hərbi hissə 771 saylı hərbi hissəyə çevriləcək) komandiri vəzifəsinə təyin olunub. 1992-ci ilin aprel ayından 1992-ci ilin noyabr ayına qədər 771 saylı hərbi hissənin (I-ci Xüsusi Təyinatlı Reyd Dəstəsinin) komandiri vəzifəsində Qarabağın (Cabrayıl, Zəngilan və Qubadlı rayonlarından başqa) bütün bölgələrində, Müdafiə Nazirliyi tərəfindən göndərilərək Xüsusi Təyinatlı Reyd Dəstəsinə rəhbərlik etməklə onlarla döyüş tapşırıqlarını uğurla yerinə yetirib. 1992-ci ilin aprel ayında I-ci Xüsusi Təyinatlı Reyd Dəstəsinin komandiri vəzifəsində xidmət edərkən növbəti polkovnik-leytenent hərbi rütbəsini alıb.1992-ci ilin noyabr ayında 701 saylı hərbi hissənin komandiri vəzifəsinə təyin olunub.
Döyüş yolu
Kəlbəcər rayonunu əvvəllər 701-ci briqada müdafiə edirdi, sonra 701-ci briqada Laçın rayonuna döyüş əməliyyatlara göndərilir. 1993 ilin fevralın ayının ortalarında Ağdərə rayonu düşmən tərəfindən işğal olunandan sonra Kəlbəcər rayonu əli yalın düşmənlə üz- üzə qalır. 701-ci briqada isə Əzizağa Qənizadənin MN rəhbərliyi qarşısında dəfələrlə məsələ qaldırılsa da Laçın rayonundan Kəlbəcər rayonuna qaytarılmır və beləliklə bu rayonun işğalı üçün münbit zəmin hazırlanmış olur.
Düşmənin 6 alaya qədər olan qüvvəsinin Kəlbəcər rayonuna 3 istiqamətindən gedən irimiqyaslı hücumu zamanı hələ 701-ci briqada Laçın rayonunda döyüşürdü. Halbuki bu günədək kəlbəcərlilər də daxil olmaqla çoxları bu rayonun işğalında 701 saylı hərbi hissənin günahkar olduğunu düşünür. Amma əlahəzrət fakt tamam bunun əksini deyir. Laçın rayonunda döyüş əməliyyatları aparan 701-ci briqada Kəlbəcər rayonunda necə ola bilərdi? Düşmən Kəlbəcər rayonunda döyüşür, 701-ci briqada isə Laçın rayonunda mövqeləri qorumaqla məşğuldur.
Ə. Qənizadə döyüşlərin birinci günündən və həmin hərbi hissə tam darmadağın edilənə qədər əsgərlərlə bir yerdə vuruşur. Onun xatirələrindən qısa təqdimat: “Başqa çıxış yolu yox idi. Biz az idik və zabit heyəti demək olar ki, yox idi. Mən Laçın rayonundan döyüşlərdən çıxarıb Kəlbəcər rayonuna ən cox 150 – 300 nəfər əsgər hissə-hissə gətizdirə bildim. 701-ci Briqadanı isə tamamilə Laçın rayonundan çıxarmağa mənim səlahiyyətlərim yox idi. Kəlbəcərə gətirdiyim bölüklər mənimlə bütün döyüşləri mühasirə şəraitdə döyüşüblər. Düşmən bilmirdi ki, biz hansı qüvvə ilə onların qabağına çıxırıq. Son 4 gündə aramsız gedən döyüşlərdə mənimlə hücuma gedən hərbçilərdən az bir hissəsi döyüşlərdən sağ çıxdı. Şəhid olanları çıxarmağa adam qalmırdı. Təxminən hər 50 nəfər döyüşə gedən hərbçilərdən 5-6 nəfər sağ çıxırdı. Düşmənin hücumu 280 kilometr uzunluğu olan cəbhədən, mühasirə şəraitndə qalan Kəlbəcər rayonuna hücumları və manevrləri müdafiəsiz olan 190 km-lik ərazidən keçirilirdi. Müdafiəsiz qalan ərazidən düşmən asanlıqla bizim arxasına keçir və bizi mühasirəyə alırdı.”
701-ci briqada 1992 ilin may ayından sentyabr ayına qədər Kəlbəcər rayonunda yerləşirdi və onu müdafiə edirdi; 1992 ilin sentyabr ayının əvvəlində 701-ci briqada gözlənilmədən Laçın rayonuna döyüş əməliyyatlara göndərilir. Kəlbəcər rayonunda isə hərbi hissələr qalmır. 1993 ilin fevralın ayında Ağdərə rayonu düşmən tərəfindən işğal olunduqdan sonra isə Kəlbəcər rayonu əli yalın düşmənlə üz üzə qalır, nəticədə işğal qaçılmaz olur.
Kəlbəcər rayonu düşmən tərəfindən 80 % işğal olunur və Müdafiə Nazirliyindən 701-ci briqada Laçındakı mövqelərindən Kəlbəcər istiqamətində geri çəkilmək əmri alır. 701-ci briqada hissə-hissə Kəlbəcər rayonuna geri piyada çəkilməyə başlayır. Aparıla bilməyən silah və sursat məhv edilir. Düşmən geri çəkilən briqadanı təqib edir. 701-ci Briqadanın bömələri tədricən bir neçə sutka ərzində düşmən tərəfindən halqa şəklində bütün yüksəklikləri zəbt olunan Kəlbəcər rayonuna daxil olur. Qeyri-bərabər şəraitdə döyüşən 701-ci Briqada mühasirədə döyüşərək Kəlbəcər rayonun əhalisini xilas edir və Kəlbəcərliləri xilas edərkən 400 nəfər şəhid verir. Halbuki indiyə qədər 701-ci Briqadanın fədakarlığı dilə gətirilmək əvəzinə bəzi insanlar tərəfindən şərlənir.
Həmçinin bax
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Əkbər Mirzəzadə, "Polkovnik Qənizadə Əzizağa Tofiq oğlu", "5-ci Bərdə taboru" kitabı, Bakı, MTR Group, 2012. səh.24-25
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Ordusunun 701 saylı hərbi hissəsi Kəlbəcər döyüşü
- Əzizağa Qənizadə: “Onlar Kəlbəcərdədir, meyitləri gətirilməyib, dəfn edilməyib”
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Ezizaga Tofiq oglu Qenizade ehtiyatda olan Azerbaycan herbcisi I Qarabag muharibesi istirakcisi 701 sayli Herbi Hissenin Veteranlari Ictimai Birliyinin sedri polkovnik Ezizaga QenizadeEzizaga Tofiq oglu QenizadeSexsi melumatlarDogum tarixi 6 oktyabr 1957 66 yas Dogum yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi AzerbaycanHerbi fealiyyetiQosun novu Quru QosunlariHerbi hisse BriqadaXidmet illeri 1976 1996Rutbesi PolkovnikVezifesi KomandirDoyusler Kelbecer doyusu Qarabag muharibesiElaqeleri 701 sayli Herbi Hissenin Veteranlari Ictimai Birliyinin sedriIstefada ehtiyatda olan zabitTeltifleri Qirmizi Ulduz 1982 HeyatiEzizaga Qenizade Cemsid Naxcivnski adina Herbi liseyi bitirdikden sonra 1976 ci ilin avqust ayinda Baki Ali Umumqosun Komandanliq mektebine daxil olub ve 1980 ci ilde orani bitirdikden sonra Qirmizi Bayraqli Turkustan Dayiresinin 44077 sayli herbi hissenin taqim komandiri vezifesine teyin olunub 1981 ci ilin may ayindan israrli xahisi ile Efqanistana gonderilib 1981 ci ilin sentyabr ayina kimi 51884 sayli herbi hissede motoatici taqim komandiri vezifesinde calisib Kabul seheri Taborun Qerargeh reisi mayor Ruslan Ausev olub Hemin ilin sentyabr ayinda sonradan Inqusetiya Respublikasinin prezidenti olan Sovet Ittifaqi Qehremani Ruslan Ausevin teqdimati ile doyuslerde qehremanliq numunelerini gosterdiyine gore Qirmizi Ulduz ordeni almaga teqdim olunub 1981 ci ilin sentyabr ayindan 1982 ci ilin noyabr ayina kimi 78864 sayli Herbi hissede motoatici boluyun komandiri vezifesinde doyuslerde istirak edib 1982 ci ilin aprel ayinda doyuslerde ferqlendiyine gore vaxtindan evvel bas leytenant herbi rutbesini alib 1982 ci ilin noyabr ayinda doyuslerde ferqlendiyine gore yuxari pilleye 39676 sayli herbi hissede motoatici boluyun komandiri vezifesine teyin olunub 1982 ci ilde fevral aiinda SSRI Ali Sovetinin fermani ile doyuslerde qehremanliq gosterdiyine gore Qirmizi Ulduz ordeni ile teltif olunub 1982 ci ilin mart ayinda doyuslerde misilsiz sucaet gosterdiyine gore 39676 sayli herbi hissenin komandanligi terefinden Ikinci Qirmizi Ulduz ordenine teqdim olunub 1982 ci ilin may ayinda Efqanistanda xidmetini bitirib 1990 ci ilin avqust ayindan Ordu Hava ve Deniz Donanmasina Konullu Idman Yardim Cemiyyetinde Herbi Hazirliq uzre sedr muavini vezifesinde xidmet edib 1992 ci ilin mart ayinda Mudafie Nazirliyine gederek doyus bolgesine gonderilmesiyle bagli raportla muraciet edib Belelikle 1992 ci ilin fevral ayinda Milli Ordunun 853 hh sonradan bu herbi hisse 771 sayli herbi hisseye cevrilecek komandiri vezifesine teyin olunub 1992 ci ilin aprel ayindan 1992 ci ilin noyabr ayina qeder 771 sayli herbi hissenin I ci Xususi Teyinatli Reyd Destesinin komandiri vezifesinde Qarabagin Cabrayil Zengilan ve Qubadli rayonlarindan basqa butun bolgelerinde Mudafie Nazirliyi terefinden gonderilerek Xususi Teyinatli Reyd Destesine rehberlik etmekle onlarla doyus tapsiriqlarini ugurla yerine yetirib 1992 ci ilin aprel ayinda I ci Xususi Teyinatli Reyd Destesinin komandiri vezifesinde xidmet ederken novbeti polkovnik leytenent herbi rutbesini alib 1992 ci ilin noyabr ayinda 701 sayli herbi hissenin komandiri vezifesine teyin olunub Doyus yoluKelbecer rayonunu evveller 701 ci briqada mudafie edirdi sonra 701 ci briqada Lacin rayonuna doyus emeliyyatlara gonderilir 1993 ilin fevralin ayinin ortalarinda Agdere rayonu dusmen terefinden isgal olunandan sonra Kelbecer rayonu eli yalin dusmenle uz uze qalir 701 ci briqada ise Ezizaga Qenizadenin MN rehberliyi qarsisinda defelerle mesele qaldirilsa da Lacin rayonundan Kelbecer rayonuna qaytarilmir ve belelikle bu rayonun isgali ucun munbit zemin hazirlanmis olur Dusmenin 6 alaya qeder olan quvvesinin Kelbecer rayonuna 3 istiqametinden geden irimiqyasli hucumu zamani hele 701 ci briqada Lacin rayonunda doyusurdu Halbuki bu gunedek kelbecerliler de daxil olmaqla coxlari bu rayonun isgalinda 701 sayli herbi hissenin gunahkar oldugunu dusunur Amma elahezret fakt tamam bunun eksini deyir Lacin rayonunda doyus emeliyyatlari aparan 701 ci briqada Kelbecer rayonunda nece ola bilerdi Dusmen Kelbecer rayonunda doyusur 701 ci briqada ise Lacin rayonunda movqeleri qorumaqla mesguldur E Qenizade doyuslerin birinci gununden ve hemin herbi hisse tam darmadagin edilene qeder esgerlerle bir yerde vurusur Onun xatirelerinden qisa teqdimat Basqa cixis yolu yox idi Biz az idik ve zabit heyeti demek olar ki yox idi Men Lacin rayonundan doyuslerden cixarib Kelbecer rayonuna en cox 150 300 nefer esger hisse hisse getizdire bildim 701 ci Briqadani ise tamamile Lacin rayonundan cixarmaga menim selahiyyetlerim yox idi Kelbecere getirdiyim bolukler menimle butun doyusleri muhasire seraitde doyusubler Dusmen bilmirdi ki biz hansi quvve ile onlarin qabagina cixiriq Son 4 gunde aramsiz geden doyuslerde menimle hucuma geden herbcilerden az bir hissesi doyuslerden sag cixdi Sehid olanlari cixarmaga adam qalmirdi Texminen her 50 nefer doyuse geden herbcilerden 5 6 nefer sag cixirdi Dusmenin hucumu 280 kilometr uzunlugu olan cebheden muhasire seraitnde qalan Kelbecer rayonuna hucumlari ve manevrleri mudafiesiz olan 190 km lik eraziden kecirilirdi Mudafiesiz qalan eraziden dusmen asanliqla bizim arxasina kecir ve bizi muhasireye alirdi 701 ci briqada 1992 ilin may ayindan sentyabr ayina qeder Kelbecer rayonunda yerlesirdi ve onu mudafie edirdi 1992 ilin sentyabr ayinin evvelinde 701 ci briqada gozlenilmeden Lacin rayonuna doyus emeliyyatlara gonderilir Kelbecer rayonunda ise herbi hisseler qalmir 1993 ilin fevralin ayinda Agdere rayonu dusmen terefinden isgal olunduqdan sonra ise Kelbecer rayonu eli yalin dusmenle uz uze qalir neticede isgal qacilmaz olur Kelbecer rayonu dusmen terefinden 80 isgal olunur ve Mudafie Nazirliyinden 701 ci briqada Lacindaki movqelerinden Kelbecer istiqametinde geri cekilmek emri alir 701 ci briqada hisse hisse Kelbecer rayonuna geri piyada cekilmeye baslayir Aparila bilmeyen silah ve sursat mehv edilir Dusmen geri cekilen briqadani teqib edir 701 ci Briqadanin bomeleri tedricen bir nece sutka erzinde dusmen terefinden halqa seklinde butun yukseklikleri zebt olunan Kelbecer rayonuna daxil olur Qeyri beraber seraitde doyusen 701 ci Briqada muhasirede doyuserek Kelbecer rayonun ehalisini xilas edir ve Kelbecerlileri xilas ederken 400 nefer sehid verir Halbuki indiye qeder 701 ci Briqadanin fedakarligi dile getirilmek evezine bezi insanlar terefinden serlenir Hemcinin baxKelbecer doyusu 701 ci BriqadaIstinadlarEdebiyyatEkber Mirzezade Polkovnik Qenizade Ezizaga Tofiq oglu 5 ci Berde taboru kitabi Baki MTR Group 2012 seh 24 25Xarici kecidlerAzerbaycan Ordusunun 701 sayli herbi hissesi Kelbecer doyusu Ezizaga Qenizade Onlar Kelbecerdedir meyitleri getirilmeyib defn edilmeyib