Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmed Ətaullah əfəndi Şanızadə (d.1771-ö.1826)—Osmanlı tarixçisi və modern tibbin öncüsü, şair.
Həyatı
Mehmed Ətaullah əfəndi Şanızadə 1771-ci ildə İstanbulda dünyaya gəlmişdi. Doğum tarixi tam olaraq dəqiq deyilsə də əsasən 1771-ci ildə doğulduğu qəbul edilir. Ancaq qaynaqlar, Şanizadənin 18 məhərrəm 1200-cü ildə (21 noyabr 1785) tədris icazənaməsini alıb müdərris olduğunu qeyd etdiyinə və on dörd-on beş yaşları müdərrislik üçün biraz erkən sayılacağına görə doğum tarixinin bundan bir neçə il daha geriyə getdiği söylənə bilər. Özəlliklə fiqh sahəsindəki bilgisiylə tanınan atası Hacı Mehmet Sadıq Əfəndi müdərrisliklərdə olmuş, Mədinə qazılığı sırasında vəfat etmiş (1791), bir çox risaləsi yanında məhkəmələrdə mötəbər bir əsər olaraq qəbul görən "Bədayius-sukuk"ü (Sakk-i Şanizadə, Şanizadə Sakki [İstanbul, 1284]) yazmışdır. Ailənin Şanizadə deyə anılması babasının atası Əhməd Əfəndinin “Daraqçı” ləqəbiylə tanınmasındandır. Kəlimə daha sonra Farsca qarşılığı olan “Şani” biçiminə dönmüşdür.
Şanızadə, elmiyə məsləyinə intisap etdikdən sonra Halıcıoğlu Mühəndisxanəsi və Süleymaniyə Tibb Mədrəsəsində təhsilini davam etdirdi. Daha öncə öyrəndiyi Ərəb və Fars dilləri ilə bərabər İtalyanca, Fransızca və Rumcanı da öyrəndi. Özəlliklə Latıncanı çox yaxşı bildiyi söylənir. 1821-ci ildə Rum üsyanının ardından Divan-i Hümayun tərcümanlığı üçün müsəlmanlardan bir nəfər aranırkən Məclis-i Vükəlada onun da adı keçdi. Şanızadə Mehmet müdərris olmaya haq qazandıqdan sonra öncə ibtida-i xaric dərəcəsiylə Örəkəzadə mədrəsəsinə təyin edildi. 15 məharrəm 1205-ci ildə (24 sentyabr 1790) ibtida-i daxil rütbəsiylə Saniyə-i Fatıma Sultan, 7 məhərrəm 1208-ci ildə (15 avqust 1793) harəkət-i daxil dərəcəsiylə Dərsiyyə-i Xanə-i Ümmüxani, 11 Rəbiülaxir 1211-ci ildə (14 oktyabr 1796) musılə-i Sahn dərəcəsiylə Bəyaziddəki Sahhaf Qaraca Əhməd mədrəsələrində müdərris oldu. 15 rəcəb 1218-ci ildə (31 oktyabr 1803) ibtida-i altmışlı dərəcəsiylə Müftü Hüseyn Əfəndi Mədrəsəsinə təyin edildi. 15 şəvval 1220-ci ildə (6 yanvar 1806) harəkət-i altmışlı dərəcəsinə yüksəldi. 13 zilqədə 1223-cü ildə (31 dekabr 1808) musılə-i Süleymaniyyə dərəcəsiylə Xoca Xeyrəddin və "Xaqaniyyə-i Vəfa" mədrəsələrinə keçdi. 1 cəmaziyəlahir 1231-ci ildə (29 aprel 1816) Çorlu mədrəsəsi müdərrisliyi onda olmaq üzrə Xəvass-i Rəfia (Əyüb) qazısı oldu. 1 cəmaziyəlaxir 1232-ci ildə (18 aprel 1817) işdən çıxarıldı və ona Məkkə qazılığı rütbəsi verildi. 3 rəbiülaxir 1232-ci ildə (20 fevral 1817) həyat boyu müfəttiş-i sədr-i ali olaraq vəzifələndirildi. Ancaq 9 məhərrəm 1237-ci ildə (6 oktyabr 1821) vəzifəsinə son verildi. Şaızadənin 13 zilhiccə 1241-ci ildə (19 iyul 1826) Məkkə payəsi və Mənəmən arpalığı ilə əməkli oldu.
Vaqiyənevis mütərcim Asım Əfəndinin 9 səfər 1235-ci ildə (27 noyabr 1819) İstanbulda vəbadan ölməsi üzərinə II Mahmud, Şanızadəni 15 səfər 1235-ci ildə (3 dekabr 1819) şəxsən seçib vaqiyənevisliyə gətirdi. Bu vəzifədəykən öncə tarixin faydası və dəyəri haqqında bir müqəddimə yazıb padşaha təqdim etdi. Bunun bəyənilməsiylə arzu etdiyi kimi II Mahmudun cülus tarixi olan 28 iyul 1808-ci ildən etibarən əsərini qələmə almağa başladı və sentyabr 1821-ci ilə qədər gətirdi. Yazmağa imkan tapmadığı 1821-1826-cı il vəqayiinə aid qeydləri xələfi Sahaflar Şeyxizadə Mehmet Əsəd Əfəndiyə verdi. Onu rəqib görən Mustafa Behcət Əfəndinin və başqalarının səyiylə sentyabr 1825-ci ildə vaqiyənevislikdən çıxarıldı.
Yeniçəri ocağının ortadan qaldırılması sırasında Bəktaşiliyin də yox edilməsinə girişildiyindən Şanızadə, Beşiktaş Cəmiyyət-i elmiyyəsinə mənsubiyətindən dolayı 9 zilqadə 1241-ci ildə (15 iyun 1826) Bəktaşi olduğu irəli sürülərək arpalığı olan Tirəyə sürgün edildi. İki ay sonra da burada vəfat etdi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehmed Etaullah efendi Sanizade d 1771 o 1826 Osmanli tarixcisi ve modern tibbin oncusu sair HeyatiMehmed Etaullah efendi Sanizade 1771 ci ilde Istanbulda dunyaya gelmisdi Dogum tarixi tam olaraq deqiq deyilse de esasen 1771 ci ilde doguldugu qebul edilir Ancaq qaynaqlar Sanizadenin 18 meherrem 1200 cu ilde 21 noyabr 1785 tedris icazenamesini alib muderris oldugunu qeyd etdiyine ve on dord on bes yaslari muderrislik ucun biraz erken sayilacagina gore dogum tarixinin bundan bir nece il daha geriye getdigi soylene biler Ozellikle fiqh sahesindeki bilgisiyle taninan atasi Haci Mehmet Sadiq Efendi muderrisliklerde olmus Medine qaziligi sirasinda vefat etmis 1791 bir cox risalesi yaninda mehkemelerde moteber bir eser olaraq qebul goren Bedayius sukuk u Sakk i Sanizade Sanizade Sakki Istanbul 1284 yazmisdir Ailenin Sanizade deye anilmasi babasinin atasi Ehmed Efendinin Daraqci leqebiyle taninmasindandir Kelime daha sonra Farsca qarsiligi olan Sani bicimine donmusdur Sanizade elmiye mesleyine intisap etdikden sonra Halicioglu Muhendisxanesi ve Suleymaniye Tibb Medresesinde tehsilini davam etdirdi Daha once oyrendiyi Ereb ve Fars dilleri ile beraber Italyanca Fransizca ve Rumcani da oyrendi Ozellikle Latincani cox yaxsi bildiyi soylenir 1821 ci ilde Rum usyaninin ardindan Divan i Humayun tercumanligi ucun muselmanlardan bir nefer aranirken Meclis i Vukelada onun da adi kecdi Sanizade Mehmet muderris olmaya haq qazandiqdan sonra once ibtida i xaric derecesiyle Orekezade medresesine teyin edildi 15 meharrem 1205 ci ilde 24 sentyabr 1790 ibtida i daxil rutbesiyle Saniye i Fatima Sultan 7 meherrem 1208 ci ilde 15 avqust 1793 hareket i daxil derecesiyle Dersiyye i Xane i Ummuxani 11 Rebiulaxir 1211 ci ilde 14 oktyabr 1796 musile i Sahn derecesiyle Beyaziddeki Sahhaf Qaraca Ehmed medreselerinde muderris oldu 15 receb 1218 ci ilde 31 oktyabr 1803 ibtida i altmisli derecesiyle Muftu Huseyn Efendi Medresesine teyin edildi 15 sevval 1220 ci ilde 6 yanvar 1806 hareket i altmisli derecesine yukseldi 13 zilqede 1223 cu ilde 31 dekabr 1808 musile i Suleymaniyye derecesiyle Xoca Xeyreddin ve Xaqaniyye i Vefa medreselerine kecdi 1 cemaziyelahir 1231 ci ilde 29 aprel 1816 Corlu medresesi muderrisliyi onda olmaq uzre Xevass i Refia Eyub qazisi oldu 1 cemaziyelaxir 1232 ci ilde 18 aprel 1817 isden cixarildi ve ona Mekke qaziligi rutbesi verildi 3 rebiulaxir 1232 ci ilde 20 fevral 1817 heyat boyu mufettis i sedr i ali olaraq vezifelendirildi Ancaq 9 meherrem 1237 ci ilde 6 oktyabr 1821 vezifesine son verildi Saizadenin 13 zilhicce 1241 ci ilde 19 iyul 1826 Mekke payesi ve Menemen arpaligi ile emekli oldu Vaqiyenevis mutercim Asim Efendinin 9 sefer 1235 ci ilde 27 noyabr 1819 Istanbulda vebadan olmesi uzerine II Mahmud Sanizadeni 15 sefer 1235 ci ilde 3 dekabr 1819 sexsen secib vaqiyenevisliye getirdi Bu vezifedeyken once tarixin faydasi ve deyeri haqqinda bir muqeddime yazib padsaha teqdim etdi Bunun beyenilmesiyle arzu etdiyi kimi II Mahmudun culus tarixi olan 28 iyul 1808 ci ilden etibaren eserini qeleme almaga basladi ve sentyabr 1821 ci ile qeder getirdi Yazmaga imkan tapmadigi 1821 1826 ci il veqayiine aid qeydleri xelefi Sahaflar Seyxizade Mehmet Esed Efendiye verdi Onu reqib goren Mustafa Behcet Efendinin ve basqalarinin seyiyle sentyabr 1825 ci ilde vaqiyenevislikden cixarildi Yeniceri ocaginin ortadan qaldirilmasi sirasinda Bektasiliyin de yox edilmesine girisildiyinden Sanizade Besiktas Cemiyyet i elmiyyesine mensubiyetinden dolayi 9 zilqade 1241 ci ilde 15 iyun 1826 Bektasi oldugu ireli surulerek arpaligi olan Tireye surgun edildi Iki ay sonra da burada vefat etdi