Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayquşlar (lat. Strigidae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin bayquşkimilər dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi.
| Bayquşlar | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Bayquşlar | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Bayquşun bədəni 17–74 sm uzunluğunda, ağırlığı isə 50 qr-dan 3,25 kq-dək olur. Yırtıcı qarmaqdimdik, qüvvətli iri caynaqları olan bayquşlar əsasən gecələr ova çıxırlar. Səssiz uçan bu quşlar dağ yamaclarındakı kolluqlarda, meşədəki ağac koğuşunda, qayalardakı yarıq yerlərdə, köhnə uçuq xarabalıq ərazilərdə və s. yaşayırlar.
Dişi bayquş yuvasında qoyduğu 8–10 yumurtadan 2–3 cücə çıxarır. Onlar kənd təsərrüfatına zərər vuran həşəratlar və sünbülqıran gəmiricilərlə qidalanırlar. Bayquşlar əkin sahələrinə, meşədəki ağaclara zərər verən həşərat və xırda gəmiriciləri məhv etdiyindən xeyirli quşlardır.
Bayquşlar gecə ov ovlamaq üçün başlarını 270 dərəcə çevirməlidirlər. Çünki gözləri kəllədəki göz çuxurlarında sabit durur. Odur ki, görmə bucağını dəyişdirmək üçün başlarını hərəkət etdirməlidirlər.ABŞ-dəki Con Hopkins Universitetinin tibb fakültəsindən doktor Filip Qeyllud (Philippe Gailloud) bayquşların bunu müxtəlif səbəblərə görə bacardığını bildirir.Bayquşların boynu insanın boynundan daha elastikdir. Onlarda 14, bizdə isə 7 boyun fəqərəsi var. Bundan başqa, bayquşda oksigenli qanın beyinə daşınma forması çox fərqlidir.
F.Qeyllud və elmi dizayner Fabian de Kok-Merkado (Fabian de Kok-Mercado) 12 ölü bayquş üzərində dəqiq anatomik tədqiqatlar aparıb. Tədqiqat nəticəsində məlum olub ki, bayquşlarda böyük arteriya damarı insandakı kimi boyunun yan tərəfində deyil, onurğa sütununun qarşısında, dönmə mərkəzinə yaxın yerdən keçir.Beləliklə, bu damarlar daha az çevrilmə və gərilməyə məruz qalır və zərər çəkmə ehtimalı azalır.
Dr. Qeyllud insanda boyun fəqərələri arasındakı boşluğun sadəcə damarın keçəcəyi genişlikdə olduğunu, lakin bayquşda bu kanalın damardan 10 dəfə geniş və hava torbacığı ilə örtülü olduğunu deyir.Bayquşlarda əsas arteriyaya əlavə birləşən və qan üçün alternativ daşıma yolu olan çoxlu sayda kiçik damarlar da var. Beləliklə, başını çevirərkən əsas arteriyadan qan keçməsində maneə yaranarsa, əlavə damarlar işə düşür.
Bayquşların boyun arteriyasının kəllənin alt hissəsinə yaxın yerdə böyük bölmələri olduğu və bunların qan rezervuarı funksiyası daşıdığı da müəyyən edilib. Elmi işini bayquşlar haqqında yazan Kok-Merkado: "Bayquşlarla bağlı hər şeyi bildiyimizi düşünürdük, ancaq texnologiya sayəsində yeni xüsusiyyətlərini kəşf edirik", — deyib. Bu elmi tədqiqat "Science" jurnalı ilə ABŞ Milli Elm Fondunun birlikdə təşkil etdiyi "2012-ci il Beynəlxalq Elm və Mühəndislik Əsərləri" sərgisində mükafata layiq görülüb.
Bayquşların soyuqdan qoruyan tükləri
Bayquşlar gecə quşlarıdır. Bu səbəblə ov etmək üçün temperaturun aşağı olduğu gecələrdə hərəkətə keçirlər. Bədən quruluşlarını tədqiq etdikdə digər yırtıcı quşlar arasında bayquşların ən qalın tüklərə sahib olduqlarını görürük. Məsələn, qarlı bölgələrdə yaşayan bir bayquş növünün, xüsusilə ayaqlarının üzəri olduqca qalın tüklərlə örtülüdür.
Sinonimi
- Striginae sensu Sibley & Ahlquist
Təsnifatı
- yarımfəiləsi
- Qulaqlı bayquş (Asio) cinsi
- () cinsi
- () cinsi
- Əsl bayquşlar (Striginae) yarımfəsiləsi
- Yapalaq (Bubo) cinsi (bu cinsə həmçinin , və Nyctea cinsləri də daxil edilir)
- cinsi
- cinsi
- Jubula cinsi
- Buynuzlu yapalaqca (Lophostrix) cinsi
- cinsi
- Meşə bayquşcuğu (Otus) cinsi
- cinsi
- Eynəkli bayquş (Pulsatrix) cinsi
- cinsi
- Yapalaqca (Strix) cinsi
- yarımfəsiləsi
- Tüklüayaq xarabaçıl (Aegolius) cinsi
- Xarabaçıl (Athene) cinsi
- () cinsi
- cinsi
- Xarabaçıl-elf (Micrathene) cinsi
- () cinsi
- † () cinsi
- () cinsi
- cinsi
- () cinsi
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
- IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bayquslar lat Strigidae heyvanlar aleminin xordalilar tipinin quslar sinfinin bayquskimiler destesine aid heyvan fesilesi BayquslarElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarSinif QuslarInfrasinif YenidamaqlilarKlad Klad Klad Deste BayquskimilerFesile BayquslarBeynelxalq elmi adiStrigidae Nikolas Eyluord Vigors 1825 Sekil axtarisiITIS 177854NCBI 30459EOL 8660FW 39403 Bayqusun bedeni 17 74 sm uzunlugunda agirligi ise 50 qr dan 3 25 kq dek olur Yirtici qarmaqdimdik quvvetli iri caynaqlari olan bayquslar esasen geceler ova cixirlar Sessiz ucan bu quslar dag yamaclarindaki kolluqlarda mesedeki agac kogusunda qayalardaki yariq yerlerde kohne ucuq xarabaliq erazilerde ve s yasayirlar Disi bayqus yuvasinda qoydugu 8 10 yumurtadan 2 3 cuce cixarir Onlar kend teserrufatina zerer vuran heseratlar ve sunbulqiran gemiricilerle qidalanirlar Bayquslar ekin sahelerine mesedeki agaclara zerer veren heserat ve xirda gemiricileri mehv etdiyinden xeyirli quslardir Bayquslar gece ov ovlamaq ucun baslarini 270 derece cevirmelidirler Cunki gozleri kelledeki goz cuxurlarinda sabit durur Odur ki gorme bucagini deyisdirmek ucun baslarini hereket etdirmelidirler ABS deki Con Hopkins Universitetinin tibb fakultesinden doktor Filip Qeyllud Philippe Gailloud bayquslarin bunu muxtelif sebeblere gore bacardigini bildirir Bayquslarin boynu insanin boynundan daha elastikdir Onlarda 14 bizde ise 7 boyun feqeresi var Bundan basqa bayqusda oksigenli qanin beyine dasinma formasi cox ferqlidir F Qeyllud ve elmi dizayner Fabian de Kok Merkado Fabian de Kok Mercado 12 olu bayqus uzerinde deqiq anatomik tedqiqatlar aparib Tedqiqat neticesinde melum olub ki bayquslarda boyuk arteriya damari insandaki kimi boyunun yan terefinde deyil onurga sutununun qarsisinda donme merkezine yaxin yerden kecir Belelikle bu damarlar daha az cevrilme ve gerilmeye meruz qalir ve zerer cekme ehtimali azalir Dr Qeyllud insanda boyun feqereleri arasindaki boslugun sadece damarin kececeyi genislikde oldugunu lakin bayqusda bu kanalin damardan 10 defe genis ve hava torbacigi ile ortulu oldugunu deyir Bayquslarda esas arteriyaya elave birlesen ve qan ucun alternativ dasima yolu olan coxlu sayda kicik damarlar da var Belelikle basini cevirerken esas arteriyadan qan kecmesinde manee yaranarsa elave damarlar ise dusur Bayquslarin boyun arteriyasinin kellenin alt hissesine yaxin yerde boyuk bolmeleri oldugu ve bunlarin qan rezervuari funksiyasi dasidigi da mueyyen edilib Elmi isini bayquslar haqqinda yazan Kok Merkado Bayquslarla bagli her seyi bildiyimizi dusunurduk ancaq texnologiya sayesinde yeni xususiyyetlerini kesf edirik deyib Bu elmi tedqiqat Science jurnali ile ABS Milli Elm Fondunun birlikde teskil etdiyi 2012 ci il Beynelxalq Elm ve Muhendislik Eserleri sergisinde mukafata layiq gorulub Bayquslarin soyuqdan qoruyan tukleriBayquslar gece quslaridir Bu sebeble ov etmek ucun temperaturun asagi oldugu gecelerde herekete kecirler Beden quruluslarini tedqiq etdikde diger yirtici quslar arasinda bayquslarin en qalin tuklere sahib olduqlarini goruruk Meselen qarli bolgelerde yasayan bir bayqus novunun xususile ayaqlarinin uzeri olduqca qalin tuklerle ortuludur SinonimiStriginae sensu Sibley amp AhlquistTesnifatiyarimfeilesi Qulaqli bayqus Asio cinsi cinsi cinsi Esl bayquslar Striginae yarimfesilesi Yapalaq Bubo cinsi bu cinse hemcinin ve Nyctea cinsleri de daxil edilir cinsi cinsi Jubula cinsi Buynuzlu yapalaqca Lophostrix cinsi cinsi Mese bayquscugu Otus cinsi cinsi Eynekli bayqus Pulsatrix cinsi cinsi Yapalaqca Strix cinsi yarimfesilesi Tukluayaq xarabacil Aegolius cinsi Xarabacil Athene cinsi cinsi cinsi Xarabacil elf Micrathene cinsi cinsi cinsi cinsi cinsi cinsiIstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2005 IOC World Bird List Version 6 3 2016 doi 10 14344 IOC ML 6 3Hemcinin bax