Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əskipara məbədi — Azərbaycanın Qazax rayonunun Aşağı və Yuxarı Əskipara kəndləri arasında, dağlıq ərazidə yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. Monastır Azərbaycan respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən ölkə əhəmiyyətli abidə kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır.
| Əskipara monastırı | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Qazax |
| Yerləşir | Aşağı Əskipara |
| Aidiyyatı | Alban Həvari Kilsəsi |
| Tikilmə tarixi | V-VIII əsrlər |
| İstinad nöm. | 281 |
| Kateqoriya | Məbəd |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Məbəd V-VIII əsrlərdə tikilmişdir.Qafqaz Albaniyasının mədəni irsinə aid olan məbəd qırmızı tuf daşdan dördkünc planda inşa edilib və əzəmətli görünüşə malikdir. Məbədin divarlarının bir neçə yerində böyük xaçdaşlar vardır.
Bu monastır meşədə, əlçatmaz dağlıq yerdə yerləşmişdir. Kompleks təqribən 2,5 hektar ərazini tutur və divarlarla əhatələnmişdir. Yüksək mövqedə yerləşmiş əsas tikililər kompleksin qalan hissəsindən divarla ayrılmışdır. Bu, özünəməxsus içqala, iqamətgahdır. Kompleksin divarları və qüllələri iri çay daşlarından ucaldılmışdır, bəzi hissələri kifayət dərəcədə yaxşı mühafizə edilmişdir.
Güman edilir ki, içqalalı kompleks Alban dövlətinin başçıları olmuş böyük Mehrani hökmdarlarının iqamətgahı idi. Albaniya hökmdarlarının qış iqamətgahı olmuş Xalxal şəhərinin məhz bu yerdə lokallaşdırılması bunu təsdiq edə bilər. Buna görə də kompleksin hələ V əsrdə yarandığını ehtimal etmək olar. Kərpic texnikasının xarakteri və memarlıq formalarının bəzi xüsusiyyətlərinə görə isə əsas binanı VII-XI əsrə aid etmək mümkündür.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsi
Kompleksin ən çox diqqəd çəkən və daha yaxşı vəziyyətdə dövrümüzə çatmış hissəsi başkilsə olan Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsidir. Kilsə plan baxımından düzbucaqlı formaya malikdir. Abidənin dövrümüzə çatmış hissələri onun yaxşı işlənmiş plana malik mühüm memarlıq kompleksi olduğunu göstərir. Bina yaxşı bişirilmiş 24x22x4 santimetr ölçülü kvadrat kərpiclərdən ucaldılmışdır. Abidənin memarlıq detalları da qismən kərpiclərdən (mərkəzi tağın əhatələnməsi), karnizlər isə yarımnəbati oyma naxışlı yonulmuş tuf daşlarından hazırlanmışdır.
Binanın memarlıq həllində divarların tağlama ilə işlənməsi aparıcı əhəmiyyətə malikdir. Bu üsul baş fasadda alaqapıya keçir. Alaqapı daha geniş və daha uca tağla bəzənmişdir. Güman etmək olar ki, tağlar yarımdairəvi olmuşlar. Binanın daxilində yan otağın tağının çatmalı cizgiləri aydın surətdə izlənməkdədir.
Qala
Monastır kompleksini əhatə edən qala uzunluğu 2 m-ə qədər olan daşlarla hörülmüş iki divarla əhatələnmişdir. Daxili qala divarları daha möhkəm və hündür düzəldilmişdir. İki divar arası məsafə 20 m-ə çatır. Bu isə qalanın mühafizəsini daha da gücləndirir. Hər 0 m-dən qala divari boyu hündürlüyü 9 m-ə qədər olan yarımdairəvi bürclər qurulmuşdur. Dövrümüzə həmin bürclərdən yeddisi çatmışdır. Bürclər bir-birinə yeraltı yollarla birləşdirilmişdir.
Qalanın içərisində ikimərtəbəli binanın qalıqları vardır. Bu bina ölçüləri 22x22x4 sm olan bişmiş kərpicdən tikilmişdir. Onun hündürlüyü 12, eni 18, uzunluğu isə 42 m-dir. Suvaqlanmış divarlar naxışla bəzədilmişdir. Qalanın sahəsində bir neçə təsərrüfat quyusu və dağılmış bina qalıqları aydın görünür.
İstinadlar
- "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 avqust 2001. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2020.
- Məmmədzadə, K. M. Azərbaycanda inşaat sənəti. Bakı: Elm. 1978. 38.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Eskipara Eskipara mebedi Azerbaycanin Qazax rayonunun Asagi ve Yuxari Eskipara kendleri arasinda dagliq erazide yerlesen tarix memarliq abidesi Monastir Azerbaycan respublikasi Medeniyyet Nazirliyi terefinden olke ehemiyyetli abide kimi dovlet qeydiyyatina alinmisdir Eskipara monastiri41 04 25 sm e 45 04 32 s u Olke AzerbaycanSeher QazaxYerlesir Asagi EskiparaAidiyyati Alban Hevari KilsesiTikilme tarixi V VIII esrlerAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 281KateqoriyaMebedEhemiyyetiOlke ehemiyyetliEskipara monastiri Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiMebed V VIII esrlerde tikilmisdir Qafqaz Albaniyasinin medeni irsine aid olan mebed qirmizi tuf dasdan dordkunc planda insa edilib ve ezemetli gorunuse malikdir Mebedin divarlarinin bir nece yerinde boyuk xacdaslar vardir Bu monastir mesede elcatmaz dagliq yerde yerlesmisdir Kompleks teqriben 2 5 hektar erazini tutur ve divarlarla ehatelenmisdir Yuksek movqede yerlesmis esas tikililer kompleksin qalan hissesinden divarla ayrilmisdir Bu ozunemexsus icqala iqametgahdir Kompleksin divarlari ve qulleleri iri cay daslarindan ucaldilmisdir bezi hisseleri kifayet derecede yaxsi muhafize edilmisdir Guman edilir ki icqalali kompleks Alban dovletinin bascilari olmus boyuk Mehrani hokmdarlarinin iqametgahi idi Albaniya hokmdarlarinin qis iqametgahi olmus Xalxal seherinin mehz bu yerde lokallasdirilmasi bunu tesdiq ede biler Buna gore de kompleksin hele V esrde yarandigini ehtimal etmek olar Kerpic texnikasinin xarakteri ve memarliq formalarinin bezi xususiyyetlerine gore ise esas binani VII XI esre aid etmek mumkundur Memarliq xususiyyetleriMuqeddes Meryem Ana kilsesi Kompleksin en cox diqqed ceken ve daha yaxsi veziyyetde dovrumuze catmis hissesi baskilse olan Muqeddes Meryem Ana kilsesidir Kilse plan baximindan duzbucaqli formaya malikdir Abidenin dovrumuze catmis hisseleri onun yaxsi islenmis plana malik muhum memarliq kompleksi oldugunu gosterir Bina yaxsi bisirilmis 24x22x4 santimetr olculu kvadrat kerpiclerden ucaldilmisdir Abidenin memarliq detallari da qismen kerpiclerden merkezi tagin ehatelenmesi karnizler ise yarimnebati oyma naxisli yonulmus tuf daslarindan hazirlanmisdir Binanin memarliq hellinde divarlarin taglama ile islenmesi aparici ehemiyyete malikdir Bu usul bas fasadda alaqapiya kecir Alaqapi daha genis ve daha uca tagla bezenmisdir Guman etmek olar ki taglar yarimdairevi olmuslar Binanin daxilinde yan otagin taginin catmali cizgileri aydin suretde izlenmekdedir Qala Monastir kompleksini ehate eden qala uzunlugu 2 m e qeder olan daslarla horulmus iki divarla ehatelenmisdir Daxili qala divarlari daha mohkem ve hundur duzeldilmisdir Iki divar arasi mesafe 20 m e catir Bu ise qalanin muhafizesini daha da guclendirir Her 0 m den qala divari boyu hundurluyu 9 m e qeder olan yarimdairevi burcler qurulmusdur Dovrumuze hemin burclerden yeddisi catmisdir Burcler bir birine yeralti yollarla birlesdirilmisdir Qalanin icerisinde ikimertebeli binanin qaliqlari vardir Bu bina olculeri 22x22x4 sm olan bismis kerpicden tikilmisdir Onun hundurluyu 12 eni 18 uzunlugu ise 42 m dir Suvaqlanmis divarlar naxisla bezedilmisdir Qalanin sahesinde bir nece teserrufat quyusu ve dagilmis bina qaliqlari aydin gorunur Istinadlar Dunya ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisi PDF Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet Nazirliyi 2 avqust 2001 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 17 oktyabr 2020 Memmedzade K M Azerbaycanda insaat seneti Baki Elm 1978 38 Hemcinin baxQafqaz Albaniyasinin memarligi Alban Hevari Kilsesi