Ələkbər Bağır oğlu Süleymanov (31 dekabr 1916, Qatar kəndi, Qafan əyaləti, Zəngəzur mahalı, Gəncə quberniyası - 2000, Bakı) — Azərbaycan alimi, texnika elmləri doktoru (1964), professor (1965), Azərbaycan SSR əməkdar elm və texnika xadimi (1954), Azərbaycan SSR əməkdar mühəndisi (1969), Azərbaycan SSR neft ustası (1940).
Ələkbər Süleymanov | |
---|---|
Doğum tarixi | 31 dekabr 1916 |
Doğum yeri | Qatar kəndi, Qafan əyaləti, Zəngəzur mahalı, Gəncə quberniyası |
Vəfat tarixi | 27 iyul 2000 (83 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan Respublikası |
Uşağı | |
Elmi dərəcəsi | |
Elmi adı | professor |
Mükafatları | |
Həyatı
Ələkbər Süleymanov 1916-cı il dekabrın 31-də Gəncə quberniyasının Zəngəzur mahalının Qafan əyalətinin Qatar kəndində, şaxtaçı ailəsində anadan olmuşdur. 1922-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Bakıya köçmüşdür. 1933-cü ildə orta məktəbin 7-ci sinfini, 1937-ci ildə isə Balaxanı Neft Texnikumunu bitirib.1937–1940-cı illərdə "Kaqanoviçneft" (indiki "Suraxanıneft" NQÇİ) trestində operator, usta köməkçisi, usta və mədən müdiri, 1940–1944-cü illərdə "Korgözneft" və "Orcenikidzeneft" (indiki "Suraxanmeft" NQÇİ) trestində mədən müdiri, 1944–1950-ci illərdə "Kirovneft" (indiki "Binəqədineft" NQÇİ) trestinin baş mühəndisi vəzifələrində işləyib. 1950–1953-cü illərdə SSRİ Neft Sənayesi Akademiyasında və Akademik Qubkin adına Moskva Neft İnstitutunda təhsil alaraq onları müvəffəqiyyətlə bitirmişdir. O, 1953–1959-cu illərdə "Orcenikidze" Neft Mədənlər İdarəsinin rəisi, 1959–1962-ci illərdə "Azneft" Birliyinin baş mühəndisi, 1962–1965-ci illərdə AzneftBirliyinin rəisi, 1965–1970-ci illərdə Azərbaycan SSR-in Neft Sənayesi nazirinin birinci müavini, 1970–1972-ci illərdə "Azneft" Birliyinin rəisi, 1972–1978-ci illərdə "Xəzərdənizneft" Birliyinin, 1978–1980-ci illərdə "Xəzərdənizneftqaz" Ümumittifaq Sənaye Birliyinin rəisi, 1980-ci ildən ömrünün axırına kimi "Dənizneftqazlayihə" DETLİ-nin direktorunun elmi işlər üzrə müavini vəzifələrində çalışmışdır.
"Azərneft" Birliyinin baş mühəndisi və rəisi (1959–1965), Azərbaycan Neftçıxarma Sənayesi Nazirinin müavini (1965–1968), "Azərneft" Birliyinin rəisi (1968–1972), Ümumittifaq "Xəzərdənizneftqaz" Sənaye Birliyinin rəisi (1972–1980) vəzifələrində işləmişdir. 1980-ci ildən ömrünün sonuna qədər "Dənizneftqazlayihə" DETLİ-də direktor müavini işləmişdir.
Əmək fəaliyyəti
Ələkbər Süleymanovun rəhbərliyi və bilavasitə iştirakı ilə respublikamızın və keçmiş SSRİ-nin neft rayonlarında bir sıra qiymətli elmi-texniki və praktiki tədbirlər hazırlanıb neft yataqlarında müvəffəqiyyətlə həyata keçirilmişdir ki, bunların nəticəsi olaraq quyuların optimal rejimdə işləməsinə, neft hasilatının və quyularm təmirarası müddətinin artırılmasına nail olunmuşdur. 1976-cı ildə "Günəşli" strukturunda inşa olunmuş 1 sayılı platformanın layihələndirilməsi və inşası, həmçinin üzmə qabiliyyətli tərəfləri olan platformaların tikintisi üçün bazanın yaradılması onun əməyinin bəhrəsidir.
Bu işlər "Günəşli" yatağının kəşfinə, onun abadlaşdırlmasına və dənizdə hasilatın səviyyəsinin artırılmasına imkan yaratmışdır. "Günəşli" yatağının kəşfinin köməkliyi ilə dənizin böyük dərinlikli akvatoriyalarının mənimsənilməsini intensivləşdirmək üçün güclü elmi-istehsalat bazası yaradıldı. Bütün bunlar dənizin 100–300 m dərinliklərindəki "Çıraq", "Azəri" və "Kəpəz" kimi böyük neft-qaz yataqlarının axtarışının və kəşfinin sonrakı sürətləndirilməsi faktoru oldu.
Ələkbər Süleymanovun rəhbərliyi və iştirakı ilə Xəzərin dərin akvatoriyalarında aşkar edilmiş neft və qaz yataqlarının mənimsənilməsi üçün hidrotexniki qurğular və quyu avadanlığı yaradılmışdır ki, bunlar da müstəqil Azərbaycanda neftçıxarmanın uzunmüddətli inkişafına təkan vermişdir. Bu işə görə 1990-cı ildə bir qrup neftçi mütəxəssislərlə birlikdə Ələkbər Bağır oğlu Süleymanov Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür.
Ömrünün son illərində Ələkbər Süleymanov Xəzər dənizinin neft, qaz və qaz-kondensat yataqlarının işlənməsi nəzəriyyəsinə və praktikasına böyük qatqılar etmişdir. Onun elmi yaradıcılığı və böyük mühəndis təcrübəsi sayəsində böyük dərinliyi (150 m və daha dərin) olan akvatoriyaları mənimsəmək üçün hidrotexniki qurğular kompleksi və quyu texnikası yaradılmışdır ki, onların köməkliyi ilə bir çox yataqlarının ayrı-ayrı tektonik sahələri və blokları aşkar edilmişdir.
Ələkbər Süleymanovun yaradıcılığının müxtəlif dövrlərində elmi və eməli fəaliyyətinə baxarkən, qeyd etmək lazımdır ki, hələ 1945–1950-ci illərdə o, bir qrup konstruktor, elmi işçi və istehsalätçılarla birlikdə quyuların ştanqlı nasoslar vasitəsilə istismarının texnika və texnologiyasının əsaslı şəkildə yenidən təşkilində, yerli avadanlığın yaradılmasında və tətbiqində fəal iştirak etdiyinə görə 1950-ci ildə SSRİ Dövlət (Stalin) mükafatına layiq görülmüşdür.
1952-ci ildə Ələkbər Süleymanov bir qrup neftçi mühəndislə birgə neft yataqlarının çox- sıralı quyularla işlədilməsinin kompleksli üsulunun işlənməsinə və mənimsənilməsinə görə ikinci dəfə SSRİ Dövlət mükafatı almışdır. Bu işdə Ələkbər müəllim kiçik diametrli quyuların normal istismarı və təmiri üçün kompleks tədbirlər işləmişdir ki, bu da belə quyularm Sovet İttifaqında geniş tətbiqinə imkan vermişdir.
Ələkbər Süleymanov neftçıxarma proseslərinin kompleksli avtomatlaşdırılması texnologiyasını işləyib hazırlamışdır. Bu iş Azərbaycanda, Türkmənistanda, Saxalində və digər neftçıxarma rayonlarında geniş tətbiq edilmişdir. Bu işin yüksək texniki-iqtisadi göstəricilərinə görə, o, 1969-cu ildə üçüncü dəfə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür.
Onun iştirakı ilə quruda və dənizdə bir sıra neft və qaz-kondensat yatağı kəşf edilmişdir. Bunlardan "Zirə", "Mişov dağ", "Qarabağlı", "Kürsəngi", "Muradxanlı", "Qum-dəniz", "Bahar", "Palçıq pilpiləsi", "Səngəçal-dəniz", "Duvannı-dəniz", "Xərə- Zırə" adası, "Cənub-l", "Cənub-2", "Bulla- dəniz", "Günəşli", Xəzərin Türkmənistan sek-torunda isə "Lam", "Livanov" və s. yataqlarını göstərmək olar.
Ələkbər Süleymanov Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda suyun dərinliyi 60–350 metr olan sahədə "Günəşli" yatağının aşkar edilib istismara verilməsi isə Ələkbər müəllimin şah əsəridir.
Xəzər dənizinin neft-qaz yataqlarının işlənməsinin nəzəri əsaslandırılmasında Ə. Süleymanovun rəhbərliyi ilə fundamental elmi-texniki tədqiqatlar aparılmış, onların təcrübi tətbiqi nəticəsində dəniz neft-qazçıxarması sahəsində neft hasilatının sabitləşdirilməsinin kompleks əsası qoyulmuşdur.
Ələkbər Süleymanov 1960-cı ildə namizədlik, 1964-cü ildə doktorluq dissertasiyalarım müdafiə etmiş və texnika elmləri doktoru adma, 1965-ci ildən professor elmi dərəcəsinə layiq görülmüşdür. O, 350-dan çox elmi əsərin, o cümlədən 12 monoqrafiyanın, 155 ixtiranın müəllifidir.
O, Ali Attestasiya Komissiyasının Rəyasət Heyətinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Elm və Texnika Komitəsinin yanacaq-enerji problemləri şurasının sədri və "Azərbaycan Neft Təsərrüfatı" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuş, bir çox səlahiyyətli forumlarda Azərbaycan Respublikasını lazımi səviyyədə təmsil etmişdir.
Elmi nailiyyətləri
- A.B.Süleymanov neft quyularında boruarxası fəzaya təmiz mayenin əlavə edilməsinə əsaslanan – A. B. Süleymanov prosesi adı ilə tanınan məşhur qum təzahürləri ilə mübarizə üsulunun müəllifidir ;
- Ümumilikdə işlənmiş texnika və texnologiyaların tətbiqi nəticəsində əlavə olaraq 1 million tondan artıq neft və qaz (neft ekvivalentində) hasil olunmuşdur.
Təltif və mükafatları
- 1941-ci il — Azərbaycan SSR əməkdar neft ustası;
- 1942-ci il — ;
- 1950-ci il – SSRİ Dövlət Mükafatı (Stalin Mükafatı);
- 1952-ci il – SSRİ Dövlət Mükafatı (Stalin Mükafatı);
- 1954-cü il – Azərbaycan SSR əməkdar elm və texnika xadimi;
- 1959-cu il — ;
- 1966 — SSRİ neftçıxarma sənayesinin əlaçısı;
- 1966-cı il — SSRİ-nin Fəxri Neftçisi;
- 1966-cı il — Lenin ordeni;
- 1969-cu il – SSRİ Dövlət Mükafatı;
- 1969-cu il — Azərbaycan SSR əməkdar mühəndisi;
- 1971-ci il — ;
- 1987-ci il — SSRİ Qaz Sənayesinin Fəxri İşçisi;
- 1990-cı il — Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı.
Seçilmiş elmi əsərləri
Kitablar
- Аскеров М. М., Сулейманов А. Б. Ремонт скважин : Справочное пособие // Москва, Недра – 1993, 224 с.
- Сулейманов А. Б., Карапетов К. А., Яшин А.С. Техника и технология капитального ремонта скважин // Москва, Недра – 1987, 316 с.
- Сулейманов А. Б., Кулиев Р. П., Саркисов Э. И., Карапетов К. А. Эксплуатация морских нефтегазовых месторождений // Москва, Недра – 1986, 285 с.
- Сулейманов А. Б., Карапетов К. А., Яшин А.С. Практические расчеты при текущем и капитальном ремонте скважин // Москва, Недра – 1984, 224 с.
- Сулейманов А. Б., Абдуллаев А. А., Асланов М. М. Совершенствование организационной структуры автоматитизрованных промыслов // Москва, Недра – 1968, 220 с.
- Сулейманов А. Б. Разработка нефтяных месторождений скважинами малого диаметра // Баку, Азернешр - 1965, 454 с.
- Сулейманов А. Б. Технология и техника эксплуатации скважин малого диаметра. Ред. А. Х. Мирзаджанзаде // Баку, Азернефтнешр - 1960, 220 с.
- Сулейманов А. Б. Опыт эксплуатации скважин с 4-дюймовыми эксплуатационными колоннами // Москва-Ленинград, Гостоптехиздат – 1953, 48 с.
Haqqında
- Süleymanov Ələkbər Bağır oğlu. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası - IX Cild (S,T,U,Ü,F), səh. 100.
- Süleymanov Ələkbər Bağır oğlu / Azərbaycanın neftçi alimləri /AMEA Geologiya İnstitutu; tərt. ed. Ə. M. Dadaşov; red. hey. Ak. A. Əlizadə, M. T. Abasov, Q. İ. Calalov, Q. M. Əfəndiyev // Bakı, Nafta-Press, 2007, s. 193-195. ISBN 978-9952-437-24-9.
- Сулейманов Алекбер Багир оглы (1916-2000) / Энциклопедический альбом нефти и газа России - история в лицах и свершениях // Москва, Ника-Д, 2012, стр. 804.
- Kəmalə İsgəndərova. Dənizdə neft hasilatının işlədilməsində Ələkbər Süleymanovun rolu. Azərbaycan Respublikasının Milli Arxiv Idarəsi
İstinadlar
- "Gubkin University". 2022-11-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-25.
- . 2013-10-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-08-31.
- ""Azərbaycan Neft Təsərrüfatı"". 2022-11-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-26.
- Справочная книга по добыче нефти. Под ред. д-ра техн. наук Ш. К. Гиматудинова. Mосква, Недра, 1974, стр. 277
- Технология и техника добычи нефти: учебник для вузов / А. Х. Мирзаджанзаде, И. М. Аметов, А.М. Хасаев, В. И. Гусев. Под ред. проф. А. Х. Мирзаджанзаде. Москва, Недра, 1986, стр. 161.
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası - IX Cild (S,T,U,Ü,F). Bakı, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Baş Redaksiyası - 1986, səh.100
- Сулейманов Алекбер Багир оглы (1916-2000) / Энциклопедический альбом нефти и газа России - история в лицах и свершениях // Москва, Ника-Д, 2012, стр. 804.
- "Сосногорский ГПЗ презентовал книгу «Энциклопедический альбом нефти и газа России — история в лицах и свершениях". 2019-09-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-15.
- "Kəmalə İsgəndərova. Dənizdə neft hasilatının işlədilməsində Ələkbər Süleymanovun rolu. Azərbaycan Respublikasının Milli Arxiv Idarəsi". 2022-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elekber Bagir oglu Suleymanov 31 dekabr 1916 Qatar kendi Qafan eyaleti Zengezur mahali Gence quberniyasi 2000 Baki Azerbaycan alimi texnika elmleri doktoru 1964 professor 1965 Azerbaycan SSR emekdar elm ve texnika xadimi 1954 Azerbaycan SSR emekdar muhendisi 1969 Azerbaycan SSR neft ustasi 1940 Elekber SuleymanovDogum tarixi 31 dekabr 1916 1916 12 31 Dogum yeri Qatar kendi Qafan eyaleti Zengezur mahali Gence quberniyasiVefat tarixi 27 iyul 2000 2000 07 27 83 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan RespublikasiUsagi Bagir SuleymanovElmi derecesi texnika elmleri doktoruElmi adi professorMukafatlari 1966 1959 1942 1950 1952 1991 1969 1940HeyatiElekber Suleymanov 1916 ci il dekabrin 31 de Gence quberniyasinin Zengezur mahalinin Qafan eyaletinin Qatar kendinde saxtaci ailesinde anadan olmusdur 1922 ci ilde ailesi ile birlikde Bakiya kocmusdur 1933 cu ilde orta mektebin 7 ci sinfini 1937 ci ilde ise Balaxani Neft Texnikumunu bitirib 1937 1940 ci illerde Kaqanovicneft indiki Suraxanineft NQCI trestinde operator usta komekcisi usta ve meden mudiri 1940 1944 cu illerde Korgozneft ve Orcenikidzeneft indiki Suraxanmeft NQCI trestinde meden mudiri 1944 1950 ci illerde Kirovneft indiki Bineqedineft NQCI trestinin bas muhendisi vezifelerinde isleyib 1950 1953 cu illerde SSRI Neft Senayesi Akademiyasinda ve Akademik Qubkin adina Moskva Neft Institutunda tehsil alaraq onlari muveffeqiyyetle bitirmisdir O 1953 1959 cu illerde Orcenikidze Neft Medenler Idaresinin reisi 1959 1962 ci illerde Azneft Birliyinin bas muhendisi 1962 1965 ci illerde AzneftBirliyinin reisi 1965 1970 ci illerde Azerbaycan SSR in Neft Senayesi nazirinin birinci muavini 1970 1972 ci illerde Azneft Birliyinin reisi 1972 1978 ci illerde Xezerdenizneft Birliyinin 1978 1980 ci illerde Xezerdenizneftqaz Umumittifaq Senaye Birliyinin reisi 1980 ci ilden omrunun axirina kimi Denizneftqazlayihe DETLI nin direktorunun elmi isler uzre muavini vezifelerinde calismisdir Azerneft Birliyinin bas muhendisi ve reisi 1959 1965 Azerbaycan Neftcixarma Senayesi Nazirinin muavini 1965 1968 Azerneft Birliyinin reisi 1968 1972 Umumittifaq Xezerdenizneftqaz Senaye Birliyinin reisi 1972 1980 vezifelerinde islemisdir 1980 ci ilden omrunun sonuna qeder Denizneftqazlayihe DETLI de direktor muavini islemisdir Emek fealiyyetiElekber Suleymanovun rehberliyi ve bilavasite istiraki ile respublikamizin ve kecmis SSRI nin neft rayonlarinda bir sira qiymetli elmi texniki ve praktiki tedbirler hazirlanib neft yataqlarinda muveffeqiyyetle heyata kecirilmisdir ki bunlarin neticesi olaraq quyularin optimal rejimde islemesine neft hasilatinin ve quyularm temirarasi muddetinin artirilmasina nail olunmusdur 1976 ci ilde Gunesli strukturunda insa olunmus 1 sayili platformanin layihelendirilmesi ve insasi hemcinin uzme qabiliyyetli terefleri olan platformalarin tikintisi ucun bazanin yaradilmasi onun emeyinin behresidir Bu isler Gunesli yataginin kesfine onun abadlasdirlmasina ve denizde hasilatin seviyyesinin artirilmasina imkan yaratmisdir Gunesli yataginin kesfinin komekliyi ile denizin boyuk derinlikli akvatoriyalarinin menimsenilmesini intensivlesdirmek ucun guclu elmi istehsalat bazasi yaradildi Butun bunlar denizin 100 300 m derinliklerindeki Ciraq Azeri ve Kepez kimi boyuk neft qaz yataqlarinin axtarisinin ve kesfinin sonraki suretlendirilmesi faktoru oldu Elekber Suleymanovun rehberliyi ve istiraki ile Xezerin derin akvatoriyalarinda askar edilmis neft ve qaz yataqlarinin menimsenilmesi ucun hidrotexniki qurgular ve quyu avadanligi yaradilmisdir ki bunlar da musteqil Azerbaycanda neftcixarmanin uzunmuddetli inkisafina tekan vermisdir Bu ise gore 1990 ci ilde bir qrup neftci mutexessislerle birlikde Elekber Bagir oglu Suleymanov Azerbaycan Respublikasinin Dovlet mukafatina layiq gorulmusdur Omrunun son illerinde Elekber Suleymanov Xezer denizinin neft qaz ve qaz kondensat yataqlarinin islenmesi nezeriyyesine ve praktikasina boyuk qatqilar etmisdir Onun elmi yaradiciligi ve boyuk muhendis tecrubesi sayesinde boyuk derinliyi 150 m ve daha derin olan akvatoriyalari menimsemek ucun hidrotexniki qurgular kompleksi ve quyu texnikasi yaradilmisdir ki onlarin komekliyi ile bir cox yataqlarinin ayri ayri tektonik saheleri ve bloklari askar edilmisdir Elekber Suleymanovun yaradiciliginin muxtelif dovrlerinde elmi ve emeli fealiyyetine baxarken qeyd etmek lazimdir ki hele 1945 1950 ci illerde o bir qrup konstruktor elmi isci ve istehsalatcilarla birlikde quyularin stanqli nasoslar vasitesile istismarinin texnika ve texnologiyasinin esasli sekilde yeniden teskilinde yerli avadanligin yaradilmasinda ve tetbiqinde feal istirak etdiyine gore 1950 ci ilde SSRI Dovlet Stalin mukafatina layiq gorulmusdur 1952 ci ilde Elekber Suleymanov bir qrup neftci muhendisle birge neft yataqlarinin cox sirali quyularla isledilmesinin kompleksli usulunun islenmesine ve menimsenilmesine gore ikinci defe SSRI Dovlet mukafati almisdir Bu isde Elekber muellim kicik diametrli quyularin normal istismari ve temiri ucun kompleks tedbirler islemisdir ki bu da bele quyularm Sovet Ittifaqinda genis tetbiqine imkan vermisdir Elekber Suleymanov neftcixarma proseslerinin kompleksli avtomatlasdirilmasi texnologiyasini isleyib hazirlamisdir Bu is Azerbaycanda Turkmenistanda Saxalinde ve diger neftcixarma rayonlarinda genis tetbiq edilmisdir Bu isin yuksek texniki iqtisadi gostericilerine gore o 1969 cu ilde ucuncu defe SSRI Dovlet mukafatina layiq gorulmusdur Onun istiraki ile quruda ve denizde bir sira neft ve qaz kondensat yatagi kesf edilmisdir Bunlardan Zire Misov dag Qarabagli Kursengi Muradxanli Qum deniz Bahar Palciq pilpilesi Sengecal deniz Duvanni deniz Xere Zire adasi Cenub l Cenub 2 Bulla deniz Gunesli Xezerin Turkmenistan sek torunda ise Lam Livanov ve s yataqlarini gostermek olar Elekber Suleymanov Xezer denizinin Azerbaycan sektorunda suyun derinliyi 60 350 metr olan sahede Gunesli yataginin askar edilib istismara verilmesi ise Elekber muellimin sah eseridir Xezer denizinin neft qaz yataqlarinin islenmesinin nezeri esaslandirilmasinda E Suleymanovun rehberliyi ile fundamental elmi texniki tedqiqatlar aparilmis onlarin tecrubi tetbiqi neticesinde deniz neft qazcixarmasi sahesinde neft hasilatinin sabitlesdirilmesinin kompleks esasi qoyulmusdur Elekber Suleymanov 1960 ci ilde namizedlik 1964 cu ilde doktorluq dissertasiyalarim mudafie etmis ve texnika elmleri doktoru adma 1965 ci ilden professor elmi derecesine layiq gorulmusdur O 350 dan cox elmi eserin o cumleden 12 monoqrafiyanin 155 ixtiranin muellifidir O Ali Attestasiya Komissiyasinin Reyaset Heyetinin uzvu Azerbaycan Respublikasi Elm ve Texnika Komitesinin yanacaq enerji problemleri surasinin sedri ve Azerbaycan Neft Teserrufati jurnalinin redaksiya heyetinin uzvu olmus bir cox selahiyyetli forumlarda Azerbaycan Respublikasini lazimi seviyyede temsil etmisdir Elmi nailiyyetleriA B Suleymanov neft quyularinda boruarxasi fezaya temiz mayenin elave edilmesine esaslanan A B Suleymanov prosesi adi ile taninan meshur qum tezahurleri ile mubarize usulunun muellifidir Umumilikde islenmis texnika ve texnologiyalarin tetbiqi neticesinde elave olaraq 1 million tondan artiq neft ve qaz neft ekvivalentinde hasil olunmusdur Teltif ve mukafatlari1941 ci il Azerbaycan SSR emekdar neft ustasi 1942 ci il Seref nisani ordeni 1950 ci il SSRI Dovlet Mukafati Stalin Mukafati 1952 ci il SSRI Dovlet Mukafati Stalin Mukafati 1954 cu il Azerbaycan SSR emekdar elm ve texnika xadimi 1959 cu il Qirmizi Emek Bayragi ordeni 1966 SSRI neftcixarma senayesinin elacisi 1966 ci il SSRI nin Fexri Neftcisi 1966 ci il Lenin ordeni 1969 cu il SSRI Dovlet Mukafati 1969 cu il Azerbaycan SSR emekdar muhendisi 1971 ci il Oktyabr Inqilabi ordeni 1987 ci il SSRI Qaz Senayesinin Fexri Iscisi 1990 ci il Azerbaycan SSR Dovlet Mukafati Secilmis elmi eserleriKitablar Askerov M M Sulejmanov A B Remont skvazhin Spravochnoe posobie Moskva Nedra 1993 224 s Sulejmanov A B Karapetov K A Yashin A S Tehnika i tehnologiya kapitalnogo remonta skvazhin Moskva Nedra 1987 316 s Sulejmanov A B Kuliev R P Sarkisov E I Karapetov K A Ekspluataciya morskih neftegazovyh mestorozhdenij Moskva Nedra 1986 285 s Sulejmanov A B Karapetov K A Yashin A S Prakticheskie raschety pri tekushem i kapitalnom remonte skvazhin Moskva Nedra 1984 224 s Sulejmanov A B Abdullaev A A Aslanov M M Sovershenstvovanie organizacionnoj struktury avtomatitizrovannyh promyslov Moskva Nedra 1968 220 s Sulejmanov A B Razrabotka neftyanyh mestorozhdenij skvazhinami malogo diametra Baku Azerneshr 1965 454 s Sulejmanov A B Tehnologiya i tehnika ekspluatacii skvazhin malogo diametra Red A H Mirzadzhanzade Baku Azerneftneshr 1960 220 s Sulejmanov A B Opyt ekspluatacii skvazhin s 4 dyujmovymi ekspluatacionnymi kolonnami Moskva Leningrad Gostoptehizdat 1953 48 s HaqqindaSuleymanov Elekber Bagir oglu Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi IX Cild S T U U F seh 100 Suleymanov Elekber Bagir oglu Azerbaycanin neftci alimleri AMEA Geologiya Institutu tert ed E M Dadasov red hey Ak A Elizade M T Abasov Q I Calalov Q M Efendiyev Baki Nafta Press 2007 s 193 195 ISBN 978 9952 437 24 9 Sulejmanov Alekber Bagir ogly 1916 2000 Enciklopedicheskij albom nefti i gaza Rossii istoriya v licah i sversheniyah Moskva Nika D 2012 str 804 Kemale Isgenderova Denizde neft hasilatinin isledilmesinde Elekber Suleymanovun rolu Azerbaycan Respublikasinin Milli Arxiv IdaresiIstinadlar Gubkin University 2022 11 25 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 25 2013 10 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 08 31 Azerbaycan Neft Teserrufati 2022 11 10 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 26 Spravochnaya kniga po dobyche nefti Pod red d ra tehn nauk Sh K Gimatudinova Moskva Nedra 1974 str 277 Tehnologiya i tehnika dobychi nefti uchebnik dlya vuzov A H Mirzadzhanzade I M Ametov A M Hasaev V I Gusev Pod red prof A H Mirzadzhanzade Moskva Nedra 1986 str 161 Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi IX Cild S T U U F Baki Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasinin Bas Redaksiyasi 1986 seh 100 Sulejmanov Alekber Bagir ogly 1916 2000 Enciklopedicheskij albom nefti i gaza Rossii istoriya v licah i sversheniyah Moskva Nika D 2012 str 804 Sosnogorskij GPZ prezentoval knigu Enciklopedicheskij albom nefti i gaza Rossii istoriya v licah i sversheniyah 2019 09 08 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 15 Kemale Isgenderova Denizde neft hasilatinin isledilmesinde Elekber Suleymanovun rolu Azerbaycan Respublikasinin Milli Arxiv Idaresi 2022 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 10