Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əlcək — əllər üçün nəzərdə tutulan geyim növü.
Tarixi
İlk əlcəklər Misir piramidaları dövrünə aid edilir. İlk əvvəllər əlcəkləri torba halında hazırlayırdılar, buna görə də onların barmaq üçün nəzərdə tutulmuş hissələri yox idi. Amma sonradan bir barmaq üçün yer tikildi.
Misir xanımları bu üsulla öz əllərini işdən və yeməkdən qoruya bilirdilər. Bu əlcəklər oddan və əllərin bulaşmasından uzaqlaşmaq üçün istifadə edilirdi. Orta əsr dövrünə qədər bu proses davam etdi, lakin sonradan dəriyə bənzər çox nazik quruluşa malik olan və barmaqlara sıxlaşmış əlcəklər tikdilər.
Keçən əsrin kişiləri əllərində əlcəklər daşıyırdılar, onlar bunu çox vaxt ətrafdakıları cəlb etmək üçün istifadə edirdilər. İspanların kübar təbəqəyə aid olan nümayəndələri papa və kralların yanında olarkən əlcək taxmırlar, həmçinin kilsə, dəfn mərasimində, faciəvi hadisələrdə və bayramlarda da əlcəyin taxılması xoş hal deyil.
Əlcəklərin tikişinə xüsusi diqqət yetirilirdi, çünki onları sürətli taxmaq üçün bu mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dişi ilə əlcəyini çıxardan adamlar təqsirkar sayılır, həmçinin salamlaşarkən yaxud əlində əlcək daşıyaraq müəyyən bir şeyi götürən insanlar mədəniyyətdən kasad hesab olunurdu. Bütün bu qadağalar kişiləri sonunda bezdirdi və onlar əlcəyi taxmaq əvəzinə kəmərlərində daşımağa başladılar.
Əlcəyin simvolik mənası var idi. Xüsusən ilk yaranan əlcəklər. İlk olaraq insanlarla üz – üzə gələrkən əlcəyi çıxartmaq lazımdır, həmçinin səndən yüksək səviyyəli şəxs yaxınlaşarkən, yaxud səcdəgaha doğru irəliləyərkən əlcəyi çıxartmaq lazımdır. Müasir dövrümüzdə də xanımlar kişilərlə salamlaşarkən əlcəyini çıxartmalıdır, çünki bu mədəniyyət nümunəsidir.
Orta əsrlər tarixində və Renessans dövründə əlcək mədəniyyəti deylən məna var idi. Əlcəklə insanlar öz vəzifələrindən xəbər verirdilər. Döyüşçülər, din xadimləri, hətta dövlət qulluğunda olan şəxsləri belə asanlıqla ayırd etmək mümkün idi. Kralın adına hazırlanan əlcəkləri satmağa, qəpiklərin üzərində göstərməyə və vergi kimi almağa icazə verilirdi. Peçatla əldə edilən bu əlcəklər mülk mənasını ifadə edirdi.
Həmçinin həmin dövrün məhkəmə orqanları da əllərində əlcək olmadan höküm verə bilməzdilər. Çox gözəl qaydada bəzədilmiş əlcəklər Müqəddəs Roma imperiyasının simvolu idi. Döyüşçülər isə öz əlcəklərini ayaqlar altına ataraq, xüsusi məna ifadə edən hərəkət kimi davranırdılar. Bunun isə nəticəsi yalnız qanla təmizlənə bilinərdi.
Əllər nə qədər uzansa da onlara uyğun üsulda əlcəklər daima olaraq hazırlanırdı. Əlcəklərin xarici görkəmi hansı növdə olanların dəbdə olmasından asılı olaraq dəyişirdi. XVI əsrdən etibarən artıq əlcəklər də dəbdə mühüm rol oynamağa başladılar. Lakin indiki dövrə kimi də dəridən olan əlcəklər daima kübar görünür. XVII – XVIII əsrdə qadınlar və kişilər naxışlı əlcəklərdən istifadə edirdilər.
Növləri
Əlcəklər gün keçdikdə pambıqdan hazırlanırdı, Böyük Fransa intibahı zamanında əlcəklərdə barmaq ləğv edilməyə başlanıldı. Deməli bu üsulda hazırlanan əlcəklərin barmaq qatlanan hissəyə qədəri olurdu, lakin barmaqlar çöldə qalırdı.
1807-ci ildə ingilis Ceyms Vinter dəri əlcəklərin hazırlanması üçün yeni maşın kəşf edir. Beləcə rezin əlcəklərin patentini əldə edir.
XIX əsrin əvvəllərində əlcəklər kişilərin həyatında yenidən dəbə qayıdır. Kostyumlar ikinci planda olurdu və onların əlləri xüsusi əhəmiyyət daşıyırdı. Lakin kişilər üçün nəzərdə tutulmuş əlcəklərdə naxışlar daha istifadə edilmirdi. Həmin dövrdə artıq əlcəklərin forması, onun materialı və keyfiyyəti vacib rol oynayırdı. Əlcəkləri insanlar qoruyaraq öz kəmərlərində də daşıyırdılar.
XIX – XX əsrin əvvəllərində qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş sapdan toxunulan əlcəklər meydana gəldi. Xüsusi gecə mərasimlərinə görə hazırlanan əlcəklərin barmaqları olmurdu. XX əsrdə dəri və naxışlı əlcəklərin yanına trikotaj əlcəkləri də əlavə edildi. Nəticədə üzük və müxtəlif bəzək əşyaları daşıyan xanımlar öz əlcəklərini çıxartmağa başladılar. Nəticədə yaxşı məna ilə ifadə etsək XIX əsrin sonlarında gənclər üçün məsləhət verirdilər ki, bal zamanı əlcəklərinizi çıxartmayın, hətta onları cırılsa belə çıxartmaq olmaz. Bununla əlaqədar çox vaxt mərasimlərə gedənlər öz sumkalarında əlavə əlcəklər də aparırdılar. Lakin nahar vaxtı və kart arxasında oturarkən əlcəklər soyunulmalı idi. Həmin müddət ərzində kişilər üçün layka, zamşa (yumşaq maral dərisi), isveç dərisi, daha sonrakı dövrlərdə fildekos (ipəyəoxşar pambıq parça) və fildepers məsləhət görülürdü, qadınlarda isə adını qeyd etdiyimiz əlcəklərlər yanaşı kurjuvalar da var idi.
Varlı şəxslərin arasında və yüksək səviyyəli qrupların ətrafında əlcəksiz vəziyyətdə olmaq çox da yaxşı hal sayılmırdı. Xüsusən ingilis əlcək firması olan Derbi çox yaxşı dəridən hazırlanmışdı, onun bağlanması üçün böyük düyməsi də var idi.Qadınlar bal zamanı ipəkdən yaxud dəridən hazırlanmış uzun əlcəklər taxırdılar. Kişilər formada olarkən zamşa, ştat qaydalarına görə isə laykadan itifadə edirdilər. "İsveç əlcəkləri" xüsusi qayda ilə hazırlanırdı. Bu əlcəklərin üz hissəsi hazırlanmış heyvanın quyruğundan ibarət olurdu və onlar da zamşaya birləşdirilirdi.
Qara əlcəkləri daha çox bədbəxt hadisələr zamanı kostyumla taxırdılar. Sarı rəngdə olanlar ovçuluqla məşğul olduqda taxmaq məsləhət bilinirdi, amma ağ rəngdə olanlar balı üçün istifadə olunurdu. Hətta belə əlcəkləri ofisantlar (süfrəkeş) da taxırdı. Evlərdə də əlcək və şlyapa ilə gəzirdilər, başqa formada olmaq cəmiyyət tərəfindən mədəniyyətsizlik kimi dəyərləndirilirdi. XX əsrin başlanğıcında qadınlar üçün hazırlanan ən bahaləı əlcəklər keçi dərisindən olanlardı. Lakin idman üçün istifadəe dilən ən yaxşı əlcəklər isə it dərisindən hazırlanırdı. Hətta dəbə avtomobillər üçün nəzərdə tutulmuş əlcəklər də əlavə edildi. Beləliklə idmanda istifadə edilən əlcəklərin də getdikcə qiyməti qalxmağa başladı. Evlərdə də isti işlər görərkən qoruyucu əlcəklərdən yayrarlanırdılar. Belə əlcəklər təxminən XX əsrdə yarandı. Beləliklə əlcəklər demək olar ki, bütün dünyaya yayıldı və xüsusi geyim atributuna çevrildi.
Mənbə
- Əlcək necə meydana gəlib?
İstinadlar
- Əlcəklərin ölçüsünü necə müəyyənləşdirmək olar?
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elcek eller ucun nezerde tutulan geyim novu TarixiIlk elcekler Misir piramidalari dovrune aid edilir Ilk evveller elcekleri torba halinda hazirlayirdilar buna gore de onlarin barmaq ucun nezerde tutulmus hisseleri yox idi Amma sonradan bir barmaq ucun yer tikildi Misir xanimlari bu usulla oz ellerini isden ve yemekden qoruya bilirdiler Bu elcekler oddan ve ellerin bulasmasindan uzaqlasmaq ucun istifade edilirdi Orta esr dovrune qeder bu proses davam etdi lakin sonradan deriye benzer cox nazik qurulusa malik olan ve barmaqlara sixlasmis elcekler tikdiler Kecen esrin kisileri ellerinde elcekler dasiyirdilar onlar bunu cox vaxt etrafdakilari celb etmek ucun istifade edirdiler Ispanlarin kubar tebeqeye aid olan numayendeleri papa ve krallarin yaninda olarken elcek taxmirlar hemcinin kilse defn merasiminde facievi hadiselerde ve bayramlarda da elceyin taxilmasi xos hal deyil Elceklerin tikisine xususi diqqet yetirilirdi cunki onlari suretli taxmaq ucun bu muhum ehemiyyet kesb edir Disi ile elceyini cixardan adamlar teqsirkar sayilir hemcinin salamlasarken yaxud elinde elcek dasiyaraq mueyyen bir seyi goturen insanlar medeniyyetden kasad hesab olunurdu Butun bu qadagalar kisileri sonunda bezdirdi ve onlar elceyi taxmaq evezine kemerlerinde dasimaga basladilar Elceyin simvolik menasi var idi Xususen ilk yaranan elcekler Ilk olaraq insanlarla uz uze gelerken elceyi cixartmaq lazimdir hemcinin senden yuksek seviyyeli sexs yaxinlasarken yaxud secdegaha dogru irelileyerken elceyi cixartmaq lazimdir Muasir dovrumuzde de xanimlar kisilerle salamlasarken elceyini cixartmalidir cunki bu medeniyyet numunesidir Orta esrler tarixinde ve Renessans dovrunde elcek medeniyyeti deylen mena var idi Elcekle insanlar oz vezifelerinden xeber verirdiler Doyusculer din xadimleri hetta dovlet qullugunda olan sexsleri bele asanliqla ayird etmek mumkun idi Kralin adina hazirlanan elcekleri satmaga qepiklerin uzerinde gostermeye ve vergi kimi almaga icaze verilirdi Pecatla elde edilen bu elcekler mulk menasini ifade edirdi Hemcinin hemin dovrun mehkeme orqanlari da ellerinde elcek olmadan hokum vere bilmezdiler Cox gozel qaydada bezedilmis elcekler Muqeddes Roma imperiyasinin simvolu idi Doyusculer ise oz elceklerini ayaqlar altina ataraq xususi mena ifade eden hereket kimi davranirdilar Bunun ise neticesi yalniz qanla temizlene bilinerdi Eller ne qeder uzansa da onlara uygun usulda elcekler daima olaraq hazirlanirdi Elceklerin xarici gorkemi hansi novde olanlarin debde olmasindan asili olaraq deyisirdi XVI esrden etibaren artiq elcekler de debde muhum rol oynamaga basladilar Lakin indiki dovre kimi de deriden olan elcekler daima kubar gorunur XVII XVIII esrde qadinlar ve kisiler naxisli elceklerden istifade edirdiler NovleriElcekler gun kecdikde pambiqdan hazirlanirdi Boyuk Fransa intibahi zamaninda elceklerde barmaq legv edilmeye baslanildi Demeli bu usulda hazirlanan elceklerin barmaq qatlanan hisseye qederi olurdu lakin barmaqlar colde qalirdi 1807 ci ilde ingilis Ceyms Vinter deri elceklerin hazirlanmasi ucun yeni masin kesf edir Belece rezin elceklerin patentini elde edir XIX esrin evvellerinde elcekler kisilerin heyatinda yeniden debe qayidir Kostyumlar ikinci planda olurdu ve onlarin elleri xususi ehemiyyet dasiyirdi Lakin kisiler ucun nezerde tutulmus elceklerde naxislar daha istifade edilmirdi Hemin dovrde artiq elceklerin formasi onun materiali ve keyfiyyeti vacib rol oynayirdi Elcekleri insanlar qoruyaraq oz kemerlerinde de dasiyirdilar XIX XX esrin evvellerinde qadinlar ucun nezerde tutulmus sapdan toxunulan elcekler meydana geldi Xususi gece merasimlerine gore hazirlanan elceklerin barmaqlari olmurdu XX esrde deri ve naxisli elceklerin yanina trikotaj elcekleri de elave edildi Neticede uzuk ve muxtelif bezek esyalari dasiyan xanimlar oz elceklerini cixartmaga basladilar Neticede yaxsi mena ile ifade etsek XIX esrin sonlarinda gencler ucun meslehet verirdiler ki bal zamani elceklerinizi cixartmayin hetta onlari cirilsa bele cixartmaq olmaz Bununla elaqedar cox vaxt merasimlere gedenler oz sumkalarinda elave elcekler de aparirdilar Lakin nahar vaxti ve kart arxasinda oturarken elcekler soyunulmali idi Hemin muddet erzinde kisiler ucun layka zamsa yumsaq maral derisi isvec derisi daha sonraki dovrlerde fildekos ipeyeoxsar pambiq parca ve fildepers meslehet gorulurdu qadinlarda ise adini qeyd etdiyimiz elceklerler yanasi kurjuvalar da var idi Varli sexslerin arasinda ve yuksek seviyyeli qruplarin etrafinda elceksiz veziyyetde olmaq cox da yaxsi hal sayilmirdi Xususen ingilis elcek firmasi olan Derbi cox yaxsi deriden hazirlanmisdi onun baglanmasi ucun boyuk duymesi de var idi Qadinlar bal zamani ipekden yaxud deriden hazirlanmis uzun elcekler taxirdilar Kisiler formada olarken zamsa stat qaydalarina gore ise laykadan itifade edirdiler Isvec elcekleri xususi qayda ile hazirlanirdi Bu elceklerin uz hissesi hazirlanmis heyvanin quyrugundan ibaret olurdu ve onlar da zamsaya birlesdirilirdi Qara elcekleri daha cox bedbext hadiseler zamani kostyumla taxirdilar Sari rengde olanlar ovculuqla mesgul olduqda taxmaq meslehet bilinirdi amma ag rengde olanlar bali ucun istifade olunurdu Hetta bele elcekleri ofisantlar sufrekes da taxirdi Evlerde de elcek ve slyapa ile gezirdiler basqa formada olmaq cemiyyet terefinden medeniyyetsizlik kimi deyerlendirilirdi XX esrin baslangicinda qadinlar ucun hazirlanan en bahalei elcekler keci derisinden olanlardi Lakin idman ucun istifadee dilen en yaxsi elcekler ise it derisinden hazirlanirdi Hetta debe avtomobiller ucun nezerde tutulmus elcekler de elave edildi Belelikle idmanda istifade edilen elceklerin de getdikce qiymeti qalxmaga basladi Evlerde de isti isler gorerken qoruyucu elceklerden yayrarlanirdilar Bele elcekler texminen XX esrde yarandi Belelikle elcekler demek olar ki butun dunyaya yayildi ve xususi geyim atributuna cevrildi MenbeElcek nece meydana gelib IstinadlarElceklerin olcusunu nece mueyyenlesdirmek olar Hemcinin baxVikianbarda Elcek ile elaqeli mediafayllar var