Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əkbər Babayev (1924, Gəncə – 12 sentyabr 1979, Moskva) — Nazim Hikmət irsinin araşdırmaçısı və türkoloq alim.
| Əkbər Babayev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Gəncə, Azərbaycan SSR, SSRİ |
| Vəfat tarixi | (55 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva, RSFSR, SSRİ |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Elm sahələri | Filologiya Tərcüməçilik |
| İş yeri | SSRİ Elmlər Akademiyası |
Həyatı
Əkbər Ağarza oğlu Babayev 1924-cü ilin iyul ayının 10-da Gəncənin Zərrabi məhəlləsində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.
Əkbər Ağarza oğlu Babayev ağır xəstəlikdən sonra 1979-cü il sentyabrın 12-də Moskva şəhərində vəfat etmişdir.
Ailəsi
Atası Ağarza Babayev məktəbdə müəllim kimi çalışmışdır. Atası Ağarza Axund Molla Ələkbər oğlu 1947-ci ildə Stalin hökumətinin qəzəbinə tuş gələrək “pantürkist” olmaqda ittiham edilərək 25 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Cəzasını Bakıda “6-cı kalon” deyilən cəzaçəkmə məntəqəsində çəkib. Ağarza Babayev yalnız 1953-cü ildə Stalinin vəfatından sonra bəraət ala bilib.
Ailədə 4 uşaq olmuşdurlar.
Təhsili
Əkbər Babayev 5 yaşında oxuyub-yaza bilmişdir. Təhsilə marağının olmasında evlərində tez-tez qonaq olan Əhməd Cavadın, Səməd Vurğunun xüsusi rolu olmuşdur.
15 yaşında orta məktəbi bitirmişdir. Həmin dövrün qanunlarına görə yaşı az olduğu üçün instituta sənəd verə bilmir. Bu səbəbdən də atası onun yaşını sənədlərdə bir il artıq qeyd etdirir. Əkbər əvvəlcə institutun hüquq fakultəsinə daxil olur. Lakin, çox keçmir ki, oradan uzaqlaşır. Ədəbiyyat və incəsənətə dərin marağının olmasına görə ADU-nun filologiya fakultəsinə daxil olur.
İkinci Dünya Müharibəsi
Ə.Babayev 1941-ci ildə müharibə başlandıqda, hərbi-tərcüməçilik məktəbini bitirib cəbhəyə göndərilir. 1942-ci ilin əvvəllərində Xarkov ətrafında gedən döyüşlərdə yaralanır. Sağaldıqdan sonra Bakıya qayıdır və təhsilini davam etdirir. Eyni zamanda Azərbaycan Radio Verilişləri Komitəsində çalışır, dərin məzmunlu publisistik yazıları ilə dinləyicilərin rəğbətini qazanır.
Fəaliyyəti
1945-1946-cı illərdə Əkbər Babayev Moskvada SSRİ Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutunun "Türk şöbəsi" nəznindəki aspiranturaya daxil olur. Eyni zamanda Moskva Radio Verilişləri Komitəsində çalışır və bir çox türk yazıçılarının əsərlərini rus dilinə tərcümə edir. Atasının həbs olunması Əkbərin təhsilinə də öz təsirini göstərməyə bilməzdi. Onun aspiranturada təhsil almasına maneələr yaranır. Qardaşı Ziya Babayev həmin vaxtlar bərk qorxu və həyəcan içində olduqlarını, hər dəqiqə gəlib onları və analarını da aparacaqlarını gözlədiklərini danışır:
 | Hər qapı döyüləndə anamın ürəyi qopurdu. Deyirdi indi gəlib məni də aparacaqlar, uşaqlar yetim qalacaq. |  |
Görkəmli şair Nazim Hikmətlə tanışlıqdan sonra həyat sanki Əkbər Babayevin üzünə gülür. Tanınmış türk şairinin Moskvaya gəlişi onun aspiranturaya bərpa olunmasına böyük köməklik edir.
Məhz, böyük türk şairinə olan hədsiz sevgisi sonralar, 1951-ci ildə Əkbər Babayevi Nazim Hikmətin yaradıcılığı mövzusunda "Nazim Hikmət-Sülh uğrunda mübarizdir" namizədlik dissertasiyasını müdafiə etməyə sövq edir və görkəmli alimlərin təklifi ilə bu sahədə tədqiqatlarını davam etdirir.
Ömrünün son illərində Moskvanın müxtəlif nəşriyyatlarında Əkbər Babayevin 8 kitabı çap olunub. Bunların sırasında Nazim Hikmətin yaradıcılıq yolunu işıqlandıran monoqrafiya xüsusi diqqətə layiqdir. Həmin əsər həmçinin Türkiyədə, Polşada, Rumıniyada, Yuqoslaviyada, İraqda da nəşr olunub və Nazim Hikmət haqqında ən dəyərli, etibarlı bir tədqiqat əsəri kimi yüksək qiymətləndirilir.
Əkbər Babayev Nazim Hikmətin 8 cildlik əsərləri toplusunun Bolqarıstan nəşrinə bilavasitə rəhbərlik edib. Türkiyə ilə ədəbi və mədəni əlaqələrin genişlənməsində də Babayev faydalı xidmət göstərib. Şərqşünaslıq İnstitutunda apardığı elmi işlə yanaşı Əkbər Babayev istedadlı tərcüməçi kimi də fəaliyyət göstərirdi. Nazim Hikmətin, Əziz Nesinin və başqa türk yazıçılarının ən gözəl əsərlərini rus dilinə tərcümə edir, başqa tərcüməçilərə dəyərli məsləhətlər verir və bir sıra tərcümə əsərlərini redaktə edirdi. O, Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrinin rus dilinə tərcüməsi, Moskva nəşriyyatlarında çap edilib geniş yayılması sahəsində də xeyli əmək sərf edib. Ziyalımız "Azərbaycan poeziyası antologiyası" adlı kitabını Moskvada rus dilində xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə ilə birgə çap etdirib.
Türkoloq ömrünün sonunadək keçmiş SSRİ Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutunda çalışır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Əkbər Babayevin anadan olmasının 90 illiyi münasibətilə yubiley mərasimi keçirilib". www.ayb.az. 2015-05-08 tarixində .
- "Yazıçılar Birliyində türkoloq-alim Əkbər Babayev yad edilib". www.anl.az.
- "Türkiyə sevdalısı Əkbər Babayev". 525.az. 2016-03-21 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekber Babayev 1924 Gence 12 sentyabr 1979 Moskva Nazim Hikmet irsinin arasdirmacisi ve turkoloq alim Ekber BabayevDogum tarixi 10 iyul 1924Dogum yeri Gence Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 12 sentyabr 1979 55 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIMilliyyeti AzerbaycanliElm saheleri Filologiya TercumecilikIs yeri SSRI Elmler AkademiyasiHeyatiEkber Agarza oglu Babayev 1924 cu ilin iyul ayinin 10 da Gencenin Zerrabi mehellesinde ziyali ailesinde anadan olmusdur Ekber Agarza oglu Babayev agir xestelikden sonra 1979 cu il sentyabrin 12 de Moskva seherinde vefat etmisdir AilesiAtasi Agarza Babayev mektebde muellim kimi calismisdir Atasi Agarza Axund Molla Elekber oglu 1947 ci ilde Stalin hokumetinin qezebine tus gelerek panturkist olmaqda ittiham edilerek 25 il muddetine azadliqdan mehrum edilib Cezasini Bakida 6 ci kalon deyilen cezacekme menteqesinde cekib Agarza Babayev yalniz 1953 cu ilde Stalinin vefatindan sonra beraet ala bilib Ailede 4 usaq olmusdurlar TehsiliEkber Babayev 5 yasinda oxuyub yaza bilmisdir Tehsile maraginin olmasinda evlerinde tez tez qonaq olan Ehmed Cavadin Semed Vurgunun xususi rolu olmusdur 15 yasinda orta mektebi bitirmisdir Hemin dovrun qanunlarina gore yasi az oldugu ucun instituta sened vere bilmir Bu sebebden de atasi onun yasini senedlerde bir il artiq qeyd etdirir Ekber evvelce institutun huquq fakultesine daxil olur Lakin cox kecmir ki oradan uzaqlasir Edebiyyat ve incesenete derin maraginin olmasina gore ADU nun filologiya fakultesine daxil olur Ikinci Dunya MuharibesiE Babayev 1941 ci ilde muharibe baslandiqda herbi tercumecilik mektebini bitirib cebheye gonderilir 1942 ci ilin evvellerinde Xarkov etrafinda geden doyuslerde yaralanir Sagaldiqdan sonra Bakiya qayidir ve tehsilini davam etdirir Eyni zamanda Azerbaycan Radio Verilisleri Komitesinde calisir derin mezmunlu publisistik yazilari ile dinleyicilerin regbetini qazanir Fealiyyeti1945 1946 ci illerde Ekber Babayev Moskvada SSRI Elmler Akademiyasi Serqsunasliq Institutunun Turk sobesi neznindeki aspiranturaya daxil olur Eyni zamanda Moskva Radio Verilisleri Komitesinde calisir ve bir cox turk yazicilarinin eserlerini rus diline tercume edir Atasinin hebs olunmasi Ekberin tehsiline de oz tesirini gostermeye bilmezdi Onun aspiranturada tehsil almasina maneeler yaranir Qardasi Ziya Babayev hemin vaxtlar berk qorxu ve heyecan icinde olduqlarini her deqiqe gelib onlari ve analarini da aparacaqlarini gozlediklerini danisir Her qapi doyulende anamin ureyi qopurdu Deyirdi indi gelib meni de aparacaqlar usaqlar yetim qalacaq Gorkemli sair Nazim Hikmetle tanisliqdan sonra heyat sanki Ekber Babayevin uzune gulur Taninmis turk sairinin Moskvaya gelisi onun aspiranturaya berpa olunmasina boyuk komeklik edir Mehz boyuk turk sairine olan hedsiz sevgisi sonralar 1951 ci ilde Ekber Babayevi Nazim Hikmetin yaradiciligi movzusunda Nazim Hikmet Sulh ugrunda mubarizdir namizedlik dissertasiyasini mudafie etmeye sovq edir ve gorkemli alimlerin teklifi ile bu sahede tedqiqatlarini davam etdirir Omrunun son illerinde Moskvanin muxtelif nesriyyatlarinda Ekber Babayevin 8 kitabi cap olunub Bunlarin sirasinda Nazim Hikmetin yaradiciliq yolunu isiqlandiran monoqrafiya xususi diqqete layiqdir Hemin eser hemcinin Turkiyede Polsada Ruminiyada Yuqoslaviyada Iraqda da nesr olunub ve Nazim Hikmet haqqinda en deyerli etibarli bir tedqiqat eseri kimi yuksek qiymetlendirilir Ekber Babayev Nazim Hikmetin 8 cildlik eserleri toplusunun Bolqaristan nesrine bilavasite rehberlik edib Turkiye ile edebi ve medeni elaqelerin genislenmesinde de Babayev faydali xidmet gosterib Serqsunasliq Institutunda apardigi elmi isle yanasi Ekber Babayev istedadli tercumeci kimi de fealiyyet gosterirdi Nazim Hikmetin Eziz Nesinin ve basqa turk yazicilarinin en gozel eserlerini rus diline tercume edir basqa tercumecilere deyerli meslehetler verir ve bir sira tercume eserlerini redakte edirdi O Azerbaycan edebiyyati numunelerinin rus diline tercumesi Moskva nesriyyatlarinda cap edilib genis yayilmasi sahesinde de xeyli emek serf edib Ziyalimiz Azerbaycan poeziyasi antologiyasi adli kitabini Moskvada rus dilinde xalq sairi Bextiyar Vahabzade ile birge cap etdirib Turkoloq omrunun sonunadek kecmis SSRI Elmler Akademiyasi Serqsunasliq Institutunda calisir Hemcinin baxNazim HikmetIstinadlar Ekber Babayevin anadan olmasinin 90 illiyi munasibetile yubiley merasimi kecirilib www ayb az 2015 05 08 tarixinde Yazicilar Birliyinde turkoloq alim Ekber Babayev yad edilib www anl az Turkiye sevdalisi Ekber Babayev 525 az 2016 03 21 tarixinde