Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhd sandığı. Onun başqa bir adı “Tabutu-Səkinə”dir. Bu barədə Müqəddəs Kitabımız Qurani-Kərimdə də ayə var. Bu günə qədər Əhd Sandığı barədə saysız araşdırmalar aparılıb, müxtəlif məqalələr yazılıb, bir çox iddialar, versiyalar irəli sürülüb. Bu məqalədə bəzi alimlərin fikirlərinə yer verməyə çalışacağıq.
Sandıq miladdan öncə 587-ci ildə Babil qoşunlarının Qüdsü işğalından sonra yoxa çıxır. O gündən bəri qeybə çəkilən bu əşya bir çox əfsanəyə səbəb olub. Tarix boyu krallar, hakimlər, alimlər, din xadimləri tərəfindən araşdırılan sandıq günümüzdə hətta xüsusi xidmət orqanları tərəfindən də axtarılır. Hətta deyilənlərə görə, CİA və MOSSAD-ın onu tapmaq vəzifəsi daşıyan şöbələri də var. Hətta Hitlerin də Əhd Sandığını tapmaq üçün ekspedisiya təşkil etdiyi iddia edilir. Hər üç Müqəddəs Kitabda adı çəkilən sandığı niyə hər kəs axtarır? Səbəblər çoxdur. Məsələn, dini mənbələrə görə, axirətdə bu sandıq Həzrəti İsa və ya Həzrəti Mehdi tərəfindən tapılacaq. Bu sandığa sahib olan şəxs bütün dünyaya hakim olacaq. Bəzi iddialara görə sandıq İstanbulda gizlədilib.
Professor-doktor Ömər Faruk Harmanın fikrinə görə, Əhd Sandığı Tövratda da yer alan bir mövzudur və onun Hz. Musaya Tanrı tərəfindən hazırlanması əmr edilib. Yəhudi inancına görə, Tanrı tarix boyunca müxtəlif insanlarla əhd bağlayıb. Məsələn, bu əhdlərdən biri İbrahim Peyğəmbərlə Tanrı arasında bağlanıb. Əhdə görə, İbrahim Tanrının dinini yayacaq, insanları düz yola aparacaq, Tanrı isə İbrahimin soyunu, davamçılarını, nəslini dəryada dənizin qumunun sayı qədər edəcək. Bu əhdin, anlaşmanın simvolu sünnətdir. İbrahim Peyğəmbərdən başlayaraq oğlan uşaqları sünnət olunur. Digər bir anlaşma Nuh Peyğəmbərlə olub. Bilindiyi kimi, Nuh Peyğəmbərin qövmü üsyan edir və Tanrı onları tufanla cəzalandırır. Sonra isə Tanrı və Nuh arasında anlaşma olur - əgər Nuhun qövmü 10 qaydaya əməl etsə, Tanrı bir də onları cəzalandırmayacaq. Bu 10 qanun və əxlaq qaydaları haqqında Qurani-Kərimin İsra surəsində də söz açılır. Bu əhdin rəmzi isə göy qurşağıdır.
Tanrı və Musa Peyğəmbər haqqında bağlanan əhdə əsasən, İsrail oğulları Tanrı tərəfindən göndərilən ilahi qaydalara, Tövrata əməl edəcək, əvəzində isə mükafatlandırılacaqlar. Əhd sandığı da bu əhdlərin nişanlarının, sənədlərinin saxlandığı bir sandıqdır. Tövrata görə, Musa Peyğəmbər Allahın əmri ilə, Onun dediyi ölçülər çərçivəsində akasiya ağacından bir sandıq düzəldir. Sandığın qulpları var və qulplara ağac keçirərək onu öndə iki, arxada iki nəfər tərəfindən daşımaq mümkündür. Sandığa Tövratdan bir nüsxə, Musanın 40 il səhrada qövmü ilə gəzərkən yediyi qüdrət halvasından bir kasa, Harun Peyğəmbər və Musa Peyğəmbərin möcüzələr yaratdığı sehirli əsa, Sina dağında Musaya Allah tərəfindən verilən, yəhudi inancına görə, bilavasitə elə Tanrı tərəfindən qələmə alınan 10 qanunun yer aldığı 2 daş lövhə qoyulub. Yəhudi inancına görə, Peyğəmbər bu sandıq vasitəsilə Allahla ünsiyyət qururmuş və sandıq xüsusi bir çadırda, xüsusi bir yerdə qorunurmuş (burada söhbət Musanın qövmü ilə 40 il səhrada gəzməyindən gedir). Sandığa ancaq seçilmiş insan yaxınlaşa bilər. Bu zaman o, təmiz və xüsusi geyimdə olmalı idi. İddiaya görə, sandığa toxunan insan dünyasını dəyişir. Hətta Davud Peyğəmbər Qüdsü ələ keçirdikdən sonra sandığı oraya apartdırır. Bu əşya heyvanların dartdığı arabada olur və ona nəzarət edən şəxsin ayağı səndələyir və yıxılır. Bu zaman əli sandığa toxunan nəzarətçi dünyasını dəyişir.
Başqa bir alim Ahmet Tanın fikrinə görə isə, sandıq barədə Quranın Bəqərə surəsində məlumat verilir. Sandıq bir güc mənbəyidir. İsrail oğulları ona sahib olduğu müddətcə çox güclüdürlər və bütün qövmlərə qalib gəlirlər. Musa peyğəmbərin ölümündən sonra yəhudilərə Yeşu peyğəmbər başçılıq etdi. Yeşudan sonra hakim adlanan idarəçilər qövmü idarə etdi. İsrail oğulları bir müddət sonra Samuel adlı peyğəmbərlərinə deyirlər ki, bizə bir kral ver. Çünki savaşdığımız qövmlərin hamısının kralı var. Bizim də krala ehtiyacımız var. Bu isə Tanrı ilə olan əhdi pozmaqdır. Çünki yəhudi inancına görə, onların kralı Tanrıdır. Tanrı isə Samuelə “onlara bir kral seç” əmrini verdi. Samuel isə, Quranda adı Talut kimi qeyd edilən Saulü kral seçdi. Amma xalq Talutu qəbul etmək istəmədi. Bu zaman Samuel Talutun kral ola biləcəyini, bunu sübut üçün isə düşmən əlinə keçən Sandığı geri qaytaracağını bildirdi.
İlk məbəd eradan əvvəl 587-ci ildə dağıdıldı. Bu məbəd Süleyman Peyğəmbər tərəfindən inşa edilib və Süleyman məbədi adlanır. Babillilər Qüdsə hücum edəndə bu məbədi dağıtdılar. Sandıq da bu hadisədən sonra yoxa çıxdı. İsrail oğulları Babilistana aparıldı. 50 il orada qaldıqdan sonra, farslar Babilistanı dağıdanda azadlıqlarına qovuşdular. Yenidən Qüdsə qayıdan yəhudilər eradan əvvəl 515-ci ildə ikinci məbədi inşa etdilər. Bu məbəd də dağıdılmış məbədin yerində tikildi. Eradan əvvəl 200-ci ildə bu regiona yunanlar hakim oldu. Onların kralı IV Antiyakus Epifanus yunan tanrılarının heykəllərini Süleyman məbədinə toplayır və yəhudilərə bu tanrılara sitayiş etməyi əmr edir. Bu səbəbdən, eramızdan əvvəl 167-ci ildə yəhudilər üsyana qalxırlar. Üsyanlar 142-ci ildə yəhudilərin müstəqillik əldə etməsi ilə nəticələnir. Amma bu müstəqillik də uzun sürmür. Eramızdan əvvəl 62-ci ildə Roma imperiyası bu bölgənin tək hakiminə çevrilir. Miladdan öncə 20-ci ildə kral Hirotes Süleyman məbədini genişləndirir. Sonra isə məbədin ətrafına müdafiə qalası inşa etdirir. Bu gün bu qalanın qərb hissəsi yəhudilərin “Ağlama divarı” dediyi qala divarıdır. Divarın Süleyman peyğəmbərə heç bir aidiyyatı yoxdur.
Eramızın 68-ci ilində yəhudilər Romaya qarşı üsyana qalxır. Amma 70-ci ildə üsyan çox qanlı formada yatırılır. Bu zaman Qüds yenə də dağıntıya məruz qalır və Süleyman məbədi məhv edilir. Yəhudilər ərazidən qovulurlar.
Süleyman məbədi ilə sandığın nə əlaqəsi var? Sandıq uzun müddət bu məbəddə qorunub. O, məbəddə “Müqəddəslər müqəddəsi” adlı xüsusi yerdə saxlanılıb və rəvayətə görə burada da açılıb. Xüsusi ayinlər və dualardan sonra açılan sandığın içindən yalnız iki ədəd gil lövhə çıxıb. Yuxarıda sadalanan əşyaların heç biri sandıqda olmayıb.
Bir versiyaya görə, Əhd Sandığı İstanbuldadır. Tarixçilərin, xüsusən də Ahme Tanın fikrinə görə, İstanbul şəhərinin qurulması əsnasında kral Konstantin Qüdsdən Yuşa Peyğəmbərin sümüklərini və Əhd sandığını gətirdirir və müasir İstanbulda bu gün Yuşa təpəsi kimi tanınan yerdə gizlədir.
Müqəddəs kitablara görə, Əhd Sandığı birinci məbədin dağıdılmasından sonra yoxa çıxıb və bu günə qədər də tapılmayıb.
Maraqlı faktlardan biri də Osmanlı imperiyası dövründə, Sultan Süleyman Qanuninin zamanında yaşanıb. Bilindiyi kimi, Sultan Süleymanın Yəhya Əfəndi adlı süd qardaşı olub. Yuşa Peyğəmbər üç dəfə Yəhyanın yuxusuna girir və “mənim qəbrimi tap” deyir və məkanı da ona bildirir. Yəhya iki dəfə yuxunu ciddi qəbul etmir. Amma eyni yuxu üçüncü dəfə təkrar olanda dərvişlərini də götürərək o zaman Div Dağı adlanan təpəyə yollanır. Təpədə onları qoyun otaran bir çoban qarşılayır. Söhbətdən sonra çoban təpənin bir hissəsində yaxşı ot olsa da, qoyunların ora yaxın getmədiyini, ancaq ətrafdakı otları yediyini bildirir. Yəhya yerə diqqətlə baxır və buranın yuxuda ona bildirilən məkan olduğunu anlayır. Həmin ərazi qazılır və bu zaman üzərində Davud Peyğəmbərin möhürü olan bir mərmər lövhə tapılır. Lövhənin altından tapılan əşyalar haqqında isə heç bir tarixi məlumat yoxdur. Amma yuxu və qazıntı işləri barədə tarixi sənədlər Osmanlı sarayında mövcuddur. Sonra isə buraya 17 metr uzunluğu, 2.5 metr eni olan bir qəbir düzəldilir, yanında isə məscid inşa edilir. Məscidin kitabəsində də maraqlı məqamlar var. Bu kitabədə İsrailin quruluşu, yüksəlişi və sonu haqqında məlumatlar yazılıb.
Başqa bir versiyaya görə, Səlib yürüşləri zamanı “məbəd cəngavərləri” adı verilən döyüşçülər Qüdsdə bu sandığı axtarıblar. Uzun müddət qazıntı aparan cəngavərlərin sandığı tapıb-tapmadığı barədə dəqiq məlumat yoxdur. Amma Süleyman məbədinin altında uzun müddət qazıntı aparıldığı barədə bu gün də faktlar mövcuddur.
Başqa tarixi mənbələrə müraciət etdikdə sandıq barədə maraqlı məqamlara rast gəlmək mümkündür. Eramızdan əvvəl 587-ci ildə Babil İmperatoru Buhtunnesar (Babilistanda Asma bağları inşa etdirən kral) Qüdsü işğal etdi. 500 il boyunca sandıqdan bir xəbər çıxmadı. Məlumata görə, Əhd sandığı levililər qəbiləsi tərəfindən qorundu və məbədin altındakı gizli bir bölmədə gizlədildi. Eramızın 70-ci ilində Roma valisi Titus Qüdsü işğal etdikdən sonra yeraltı otağı tapdı və məbədin müqəddəs əşyaları ilə birlikdə sandığı da Romaya apardı.
Sandığın gizlədildiyi məkanlardan biri də Antakya ola bilər. Roma basqınlarından qaçan yəhudi qəbilələrinin bir qismi İordaniya yaxınlığında və Lut gölü sahilində yerləşən Kumran şəhərinə sığındılar. Bir qismi isə Antakya ətrafına yerləşdi. Bir versiyaya görə, Antakya ətrafına yerləşən Essenilər yanlarında Əhd sandığını da gətirmişdilər. Bu qəbilə sandığı gizlətmək üçün ən uyğun məkanın Antakya olduğunu düşünürdü. Onlar bütün həyatlarını sandığın mühafizəsinə həsr etmişlər.
Bəzi ərəb tarixçiləri isə sandığın Ərəbistana aparıldığını, orada gizlədildiyini yazırlar.
Bəzi tarixçilər isə sandığın Misir Fironu Şişakın Kənan ölkəsinə daxil olanda ələ keçirdiyini düşünürlər. Yaxın zamanlarda ortaya atılan iddialardan birinə görə, Romalıların 70-ci ildə ikinci məbədi dağıtdıqları zaman sandığın yeraltı tunellər vasitəsilə 30 kilometr kənarda yerləşən Kumran şəhərinə aparıldığı və orada gizlədildiyi bildirilir. Başqa bir əfsanəyə görə isə, sandıq məbədə yerləşdirildikdən sonra oğurlanıb, Kral Süleyman və Seba Kraliçasının oğlu Menelek tərəfindən Həbəşistana aparılıb.
İslam alimlərinin bir çoxunun fikrinə görə, bu sandıq Axirət zamanında, Həzrəti Mehdi tərəfindən tapılacaq. Bu səbəbdən də, sandığın tapılması Mehdinin zühur əlamətlərindən biri sayılır.
1090-cı ildə Sion Məbədi qurulur. Onun məqsədi İsa Peyğəmbərin soyunu qorumaq və Tanrının Dünyadakı güc simvolu olan Müqəddəs Qədəhi mühafizə etməkdir. Amma əslində, bu məbədin məqsədi Əhd Sandığını ələ keçirməkdir. Amma bu məqsəd dövründə heç kəs tərəfindən bilinməyib. Sion Məbədi qurulduqdan 9 il sonra Birinci Səlib Yürüşü başladı və məbəd cəngavərləri məşhurlaşdılar. 1099-cu ildə ilk Xaç Yürüşü zamanı səfərə qatılan xristianlar və cəngavərlər Qüdsü ələ keçirirlər. Savaşa qatılan əsgərlərin bir çoxu geri qayıtdı. Amma məbəd cəngavərləri Qüdsdə qalmağı üstün tutdular. Onlar Süleyman Məbədində qazıntılara başladılar. Onların sandığı tapmadığı dəqiqdir. Çünki axtarışlar XIX əsrə qədər davam edib və bu barədə bir çox faktlar var.
Məqalədən görüldüyü kimi, sandığın yeri barədə çox müxtəlif iddialar, rəvayətlər dolaşır. Amma bilinən bir gerçək var ki, Əhd Sandığı bu gün də axtarılır və hələ tapılmayıb.
Düzəldilməsi
Sandığın uzunluğu 2,5 qulac, eni 1,5 qulac, hündürlüyü 1,5 qulac idi (111 x 67 x 67 sm; 44 x 26 x 26). Sandıq akasiya ağacından düzəldilmişdi. Ona həm içəridən, həm də çöldən xalis qızıl çəkilmişdi. Kənarlarına qızıldan naxışlı haşiyə vurulmuşdu. Sandığın qapağı xalis qızıldan idi. Qapağın hər iki qırağında döymə qızıldan kərrub düzəldilib qoyulmuşdu. Kərrubların qanadları yuxarıya tərəf açılıb, qapağın üstünü örtürdü. Onlar qarşı-qarşıya qoyulmuşdu, üzləri isə qapağa baxırdı. Qızıldan dörd ədəd tökmə halqa düzəldib, sandığın dörd ayağının üstünə bərkidilmişdi. Akasiya ağacından şüvüllər düzəldilib üstü qızılla örtülmüşdü. Sandığı daşımaq üçün şüvüllər sandığın yan tərəflərindəki halqalardan keçirilmişdi.
Düzəldilməsində məqsəd
Əhd sandığında israillilərə Allahın Sina dağında onlarla bağladığı əhdi xatırladan əşyalar saxlanılırdı. Sandıq həmçinin Kəffarə günü böyük rol oynayırdı
İçindəkilər
Əvvəlcə sandığın içinə On əmr yazılmış daş lövhələr qoyulmuşdu. Sonra isə oraya içərisində manna olan qızıl qab və «Harunun tumurcuqlamış əsası» qoyuldu. Əhd sandığı sonralar məbədə gətiriləndə qab və əsa artıq orada yox idi.
Daşınması
Lavililər Allahın sandığını akasiya ağacından düzəldilmiş şüvüllərdən tutub çiyinlərində daşıyırdılar. Lavililər heç bir vəchlə Əhd sandığına toxunmamalı idilər, ona görə də şüvüllər həmişə halqalarda qalırdı. Yola çıxanda Əhd sandığının üstünü Müqəddəs yerlə Ən müqəddəs yeri ayıran arakəsmə pərdəsi ilə örtürdülər.
Nəyi təmsil etməsi
Əhd sandığı Allahın Öz xalqı ilə olmasının nişanı idi. Misal üçün, Ən müqəddəs yerdə olan Əhd sandığının və israillilərin düşərgələrinin üstündə duran bulud Yehovanın onlarla olduğunu və onlara bərəkət verdiyini göstərirdi. Həmçinin Müqəddəs Kitabda deyilir ki, Yehova «kərrublar üzərində taxt» qurub. Buna görə də sandığın üstündə iki kərrub təsviri var idi. Beləcə, bu kərrublar Yehovanın arabasını təmsil edirdi. Sandığın mənasını başa düşdüyü üçün Davud padşah yazmışdı ki, sandıq Siona gətiriləndən sonra Yehova orada yaşayır.
Adları
Müqəddəs Kitabda bu müqəddəs sandıq «Şəhadət sandığı», «Əhd sandığı», «Yehovanın sandığı» və «Yehovanın qüdrətinə dəlalət edən sandıq» adlanır.
Sandığın qapağı «Kəffarə otağı» adlanır. Bu ifadə həmin sandığın Kəffarə günündə oynadığı xüsusi rolu bildirir. O gün baş kahin qurban gətirilən heyvanın qanını Əhd sandığının qarşısında damcıladırdı. Belə etməklə baş kahin «özü və evi üçün, eləcə də bütün İsrail icması üçün» günahları kəffarə edir və ya örtürdü
Saxlanıldığı yer
Sandıq Hüzur çadırında Ən müqəddəs yerdə saxlanılırdı. İbadət üçün olan bu çadır Əhd sandığı ilə eyni vaxtda düzəldilmişdi. Ən müqəddəs yer kahinlər və xalq görməsin deyə pərdə ilə örtülmüşdü. Ora yalnız baş kahin girə bilərdi, o da ildə bir dəfə Kəffarə günü girə və Əhd sandığını görə bilərdi. Sonralar Əhd sandığı Süleymanın məbədinin Ən müqəddəs yerinə qoyuldu.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehd sandigi Onun basqa bir adi Tabutu Sekine dir Bu barede Muqeddes Kitabimiz Qurani Kerimde de aye var Bu gune qeder Ehd Sandigi barede saysiz arasdirmalar aparilib muxtelif meqaleler yazilib bir cox iddialar versiyalar ireli surulub Bu meqalede bezi alimlerin fikirlerine yer vermeye calisacagiq Musa ve Cebrayil Ehd sandiginin onunde eyilmis veziyyetde Ressam Ceyms Tissot 1900 cu iller Sandiq miladdan once 587 ci ilde Babil qosunlarinin Qudsu isgalindan sonra yoxa cixir O gunden beri qeybe cekilen bu esya bir cox efsaneye sebeb olub Tarix boyu krallar hakimler alimler din xadimleri terefinden arasdirilan sandiq gunumuzde hetta xususi xidmet orqanlari terefinden de axtarilir Hetta deyilenlere gore CIA ve MOSSAD in onu tapmaq vezifesi dasiyan sobeleri de var Hetta Hitlerin de Ehd Sandigini tapmaq ucun ekspedisiya teskil etdiyi iddia edilir Her uc Muqeddes Kitabda adi cekilen sandigi niye her kes axtarir Sebebler coxdur Meselen dini menbelere gore axiretde bu sandiq Hezreti Isa ve ya Hezreti Mehdi terefinden tapilacaq Bu sandiga sahib olan sexs butun dunyaya hakim olacaq Bezi iddialara gore sandiq Istanbulda gizledilib Professor doktor Omer Faruk Harmanin fikrine gore Ehd Sandigi Tovratda da yer alan bir movzudur ve onun Hz Musaya Tanri terefinden hazirlanmasi emr edilib Yehudi inancina gore Tanri tarix boyunca muxtelif insanlarla ehd baglayib Meselen bu ehdlerden biri Ibrahim Peygemberle Tanri arasinda baglanib Ehde gore Ibrahim Tanrinin dinini yayacaq insanlari duz yola aparacaq Tanri ise Ibrahimin soyunu davamcilarini neslini deryada denizin qumunun sayi qeder edecek Bu ehdin anlasmanin simvolu sunnetdir Ibrahim Peygemberden baslayaraq oglan usaqlari sunnet olunur Diger bir anlasma Nuh Peygemberle olub Bilindiyi kimi Nuh Peygemberin qovmu usyan edir ve Tanri onlari tufanla cezalandirir Sonra ise Tanri ve Nuh arasinda anlasma olur eger Nuhun qovmu 10 qaydaya emel etse Tanri bir de onlari cezalandirmayacaq Bu 10 qanun ve exlaq qaydalari haqqinda Qurani Kerimin Isra suresinde de soz acilir Bu ehdin remzi ise goy qursagidir Tanri ve Musa Peygember haqqinda baglanan ehde esasen Israil ogullari Tanri terefinden gonderilen ilahi qaydalara Tovrata emel edecek evezinde ise mukafatlandirilacaqlar Ehd sandigi da bu ehdlerin nisanlarinin senedlerinin saxlandigi bir sandiqdir Tovrata gore Musa Peygember Allahin emri ile Onun dediyi olculer cercivesinde akasiya agacindan bir sandiq duzeldir Sandigin qulplari var ve qulplara agac kecirerek onu onde iki arxada iki nefer terefinden dasimaq mumkundur Sandiga Tovratdan bir nusxe Musanin 40 il sehrada qovmu ile gezerken yediyi qudret halvasindan bir kasa Harun Peygember ve Musa Peygemberin mocuzeler yaratdigi sehirli esa Sina daginda Musaya Allah terefinden verilen yehudi inancina gore bilavasite ele Tanri terefinden qeleme alinan 10 qanunun yer aldigi 2 das lovhe qoyulub Yehudi inancina gore Peygember bu sandiq vasitesile Allahla unsiyyet qururmus ve sandiq xususi bir cadirda xususi bir yerde qorunurmus burada sohbet Musanin qovmu ile 40 il sehrada gezmeyinden gedir Sandiga ancaq secilmis insan yaxinlasa biler Bu zaman o temiz ve xususi geyimde olmali idi Iddiaya gore sandiga toxunan insan dunyasini deyisir Hetta Davud Peygember Qudsu ele kecirdikden sonra sandigi oraya apartdirir Bu esya heyvanlarin dartdigi arabada olur ve ona nezaret eden sexsin ayagi sendeleyir ve yixilir Bu zaman eli sandiga toxunan nezaretci dunyasini deyisir Basqa bir alim Ahmet Tanin fikrine gore ise sandiq barede Quranin Beqere suresinde melumat verilir Sandiq bir guc menbeyidir Israil ogullari ona sahib oldugu muddetce cox gucludurler ve butun qovmlere qalib gelirler Musa peygemberin olumunden sonra yehudilere Yesu peygember basciliq etdi Yesudan sonra hakim adlanan idareciler qovmu idare etdi Israil ogullari bir muddet sonra Samuel adli peygemberlerine deyirler ki bize bir kral ver Cunki savasdigimiz qovmlerin hamisinin krali var Bizim de krala ehtiyacimiz var Bu ise Tanri ile olan ehdi pozmaqdir Cunki yehudi inancina gore onlarin krali Tanridir Tanri ise Samuele onlara bir kral sec emrini verdi Samuel ise Quranda adi Talut kimi qeyd edilen Saulu kral secdi Amma xalq Talutu qebul etmek istemedi Bu zaman Samuel Talutun kral ola bileceyini bunu subut ucun ise dusmen eline kecen Sandigi geri qaytaracagini bildirdi Ilk mebed eradan evvel 587 ci ilde dagidildi Bu mebed Suleyman Peygember terefinden insa edilib ve Suleyman mebedi adlanir Babilliler Qudse hucum edende bu mebedi dagitdilar Sandiq da bu hadiseden sonra yoxa cixdi Israil ogullari Babilistana aparildi 50 il orada qaldiqdan sonra farslar Babilistani dagidanda azadliqlarina qovusdular Yeniden Qudse qayidan yehudiler eradan evvel 515 ci ilde ikinci mebedi insa etdiler Bu mebed de dagidilmis mebedin yerinde tikildi Eradan evvel 200 ci ilde bu regiona yunanlar hakim oldu Onlarin krali IV Antiyakus Epifanus yunan tanrilarinin heykellerini Suleyman mebedine toplayir ve yehudilere bu tanrilara sitayis etmeyi emr edir Bu sebebden eramizdan evvel 167 ci ilde yehudiler usyana qalxirlar Usyanlar 142 ci ilde yehudilerin musteqillik elde etmesi ile neticelenir Amma bu musteqillik de uzun surmur Eramizdan evvel 62 ci ilde Roma imperiyasi bu bolgenin tek hakimine cevrilir Miladdan once 20 ci ilde kral Hirotes Suleyman mebedini genislendirir Sonra ise mebedin etrafina mudafie qalasi insa etdirir Bu gun bu qalanin qerb hissesi yehudilerin Aglama divari dediyi qala divaridir Divarin Suleyman peygembere hec bir aidiyyati yoxdur Eramizin 68 ci ilinde yehudiler Romaya qarsi usyana qalxir Amma 70 ci ilde usyan cox qanli formada yatirilir Bu zaman Quds yene de dagintiya meruz qalir ve Suleyman mebedi mehv edilir Yehudiler eraziden qovulurlar Suleyman mebedi ile sandigin ne elaqesi var Sandiq uzun muddet bu mebedde qorunub O mebedde Muqeddesler muqeddesi adli xususi yerde saxlanilib ve revayete gore burada da acilib Xususi ayinler ve dualardan sonra acilan sandigin icinden yalniz iki eded gil lovhe cixib Yuxarida sadalanan esyalarin hec biri sandiqda olmayib Bir versiyaya gore Ehd Sandigi Istanbuldadir Tarixcilerin xususen de Ahme Tanin fikrine gore Istanbul seherinin qurulmasi esnasinda kral Konstantin Qudsden Yusa Peygemberin sumuklerini ve Ehd sandigini getirdirir ve muasir Istanbulda bu gun Yusa tepesi kimi taninan yerde gizledir Muqeddes kitablara gore Ehd Sandigi birinci mebedin dagidilmasindan sonra yoxa cixib ve bu gune qeder de tapilmayib Maraqli faktlardan biri de Osmanli imperiyasi dovrunde Sultan Suleyman Qanuninin zamaninda yasanib Bilindiyi kimi Sultan Suleymanin Yehya Efendi adli sud qardasi olub Yusa Peygember uc defe Yehyanin yuxusuna girir ve menim qebrimi tap deyir ve mekani da ona bildirir Yehya iki defe yuxunu ciddi qebul etmir Amma eyni yuxu ucuncu defe tekrar olanda dervislerini de goturerek o zaman Div Dagi adlanan tepeye yollanir Tepede onlari qoyun otaran bir coban qarsilayir Sohbetden sonra coban tepenin bir hissesinde yaxsi ot olsa da qoyunlarin ora yaxin getmediyini ancaq etrafdaki otlari yediyini bildirir Yehya yere diqqetle baxir ve buranin yuxuda ona bildirilen mekan oldugunu anlayir Hemin erazi qazilir ve bu zaman uzerinde Davud Peygemberin mohuru olan bir mermer lovhe tapilir Lovhenin altindan tapilan esyalar haqqinda ise hec bir tarixi melumat yoxdur Amma yuxu ve qazinti isleri barede tarixi senedler Osmanli sarayinda movcuddur Sonra ise buraya 17 metr uzunlugu 2 5 metr eni olan bir qebir duzeldilir yaninda ise mescid insa edilir Mescidin kitabesinde de maraqli meqamlar var Bu kitabede Israilin qurulusu yukselisi ve sonu haqqinda melumatlar yazilib Basqa bir versiyaya gore Selib yurusleri zamani mebed cengaverleri adi verilen doyusculer Qudsde bu sandigi axtariblar Uzun muddet qazinti aparan cengaverlerin sandigi tapib tapmadigi barede deqiq melumat yoxdur Amma Suleyman mebedinin altinda uzun muddet qazinti aparildigi barede bu gun de faktlar movcuddur Basqa tarixi menbelere muraciet etdikde sandiq barede maraqli meqamlara rast gelmek mumkundur Eramizdan evvel 587 ci ilde Babil Imperatoru Buhtunnesar Babilistanda Asma baglari insa etdiren kral Qudsu isgal etdi 500 il boyunca sandiqdan bir xeber cixmadi Melumata gore Ehd sandigi levililer qebilesi terefinden qorundu ve mebedin altindaki gizli bir bolmede gizledildi Eramizin 70 ci ilinde Roma valisi Titus Qudsu isgal etdikden sonra yeralti otagi tapdi ve mebedin muqeddes esyalari ile birlikde sandigi da Romaya apardi Sandigin gizledildiyi mekanlardan biri de Antakya ola biler Roma basqinlarindan qacan yehudi qebilelerinin bir qismi Iordaniya yaxinliginda ve Lut golu sahilinde yerlesen Kumran seherine sigindilar Bir qismi ise Antakya etrafina yerlesdi Bir versiyaya gore Antakya etrafina yerlesen Esseniler yanlarinda Ehd sandigini da getirmisdiler Bu qebile sandigi gizletmek ucun en uygun mekanin Antakya oldugunu dusunurdu Onlar butun heyatlarini sandigin muhafizesine hesr etmisler Bezi ereb tarixcileri ise sandigin Erebistana aparildigini orada gizledildiyini yazirlar Bezi tarixciler ise sandigin Misir Fironu Sisakin Kenan olkesine daxil olanda ele kecirdiyini dusunurler Yaxin zamanlarda ortaya atilan iddialardan birine gore Romalilarin 70 ci ilde ikinci mebedi dagitdiqlari zaman sandigin yeralti tuneller vasitesile 30 kilometr kenarda yerlesen Kumran seherine aparildigi ve orada gizledildiyi bildirilir Basqa bir efsaneye gore ise sandiq mebede yerlesdirildikden sonra ogurlanib Kral Suleyman ve Seba Kralicasinin oglu Menelek terefinden Hebesistana aparilib Islam alimlerinin bir coxunun fikrine gore bu sandiq Axiret zamaninda Hezreti Mehdi terefinden tapilacaq Bu sebebden de sandigin tapilmasi Mehdinin zuhur elametlerinden biri sayilir 1090 ci ilde Sion Mebedi qurulur Onun meqsedi Isa Peygemberin soyunu qorumaq ve Tanrinin Dunyadaki guc simvolu olan Muqeddes Qedehi muhafize etmekdir Amma eslinde bu mebedin meqsedi Ehd Sandigini ele kecirmekdir Amma bu meqsed dovrunde hec kes terefinden bilinmeyib Sion Mebedi qurulduqdan 9 il sonra Birinci Selib Yurusu basladi ve mebed cengaverleri meshurlasdilar 1099 cu ilde ilk Xac Yurusu zamani sefere qatilan xristianlar ve cengaverler Qudsu ele kecirirler Savasa qatilan esgerlerin bir coxu geri qayitdi Amma mebed cengaverleri Qudsde qalmagi ustun tutdular Onlar Suleyman Mebedinde qazintilara basladilar Onlarin sandigi tapmadigi deqiqdir Cunki axtarislar XIX esre qeder davam edib ve bu barede bir cox faktlar var Meqaleden gorulduyu kimi sandigin yeri barede cox muxtelif iddialar revayetler dolasir Amma bilinen bir gercek var ki Ehd Sandigi bu gun de axtarilir ve hele tapilmayib DuzeldilmesiSandigin uzunlugu 2 5 qulac eni 1 5 qulac hundurluyu 1 5 qulac idi 111 x 67 x 67 sm 44 x 26 x 26 Sandiq akasiya agacindan duzeldilmisdi Ona hem iceriden hem de colden xalis qizil cekilmisdi Kenarlarina qizildan naxisli hasiye vurulmusdu Sandigin qapagi xalis qizildan idi Qapagin her iki qiraginda doyme qizildan kerrub duzeldilib qoyulmusdu Kerrublarin qanadlari yuxariya teref acilib qapagin ustunu orturdu Onlar qarsi qarsiya qoyulmusdu uzleri ise qapaga baxirdi Qizildan dord eded tokme halqa duzeldib sandigin dord ayaginin ustune berkidilmisdi Akasiya agacindan suvuller duzeldilib ustu qizilla ortulmusdu Sandigi dasimaq ucun suvuller sandigin yan tereflerindeki halqalardan kecirilmisdi Duzeldilmesinde meqsed Ehd sandiginda israillilere Allahin Sina daginda onlarla bagladigi ehdi xatirladan esyalar saxlanilirdi Sandiq hemcinin Keffare gunu boyuk rol oynayirdi Icindekiler Evvelce sandigin icine On emr yazilmis das lovheler qoyulmusdu Sonra ise oraya icerisinde manna olan qizil qab ve Harunun tumurcuqlamis esasi qoyuldu Ehd sandigi sonralar mebede getirilende qab ve esa artiq orada yox idi Dasinmasi Lavililer Allahin sandigini akasiya agacindan duzeldilmis suvullerden tutub ciyinlerinde dasiyirdilar Lavililer hec bir vechle Ehd sandigina toxunmamali idiler ona gore de suvuller hemise halqalarda qalirdi Yola cixanda Ehd sandiginin ustunu Muqeddes yerle En muqeddes yeri ayiran arakesme perdesi ile orturduler Neyi temsil etmesi Ehd sandigi Allahin Oz xalqi ile olmasinin nisani idi Misal ucun En muqeddes yerde olan Ehd sandiginin ve israillilerin dusergelerinin ustunde duran bulud Yehovanin onlarla oldugunu ve onlara bereket verdiyini gosterirdi Hemcinin Muqeddes Kitabda deyilir ki Yehova kerrublar uzerinde taxt qurub Buna gore de sandigin ustunde iki kerrub tesviri var idi Belece bu kerrublar Yehovanin arabasini temsil edirdi Sandigin menasini basa dusduyu ucun Davud padsah yazmisdi ki sandiq Siona getirilenden sonra Yehova orada yasayir Adlari Muqeddes Kitabda bu muqeddes sandiq Sehadet sandigi Ehd sandigi Yehovanin sandigi ve Yehovanin qudretine delalet eden sandiq adlanir Sandigin qapagi Keffare otagi adlanir Bu ifade hemin sandigin Keffare gununde oynadigi xususi rolu bildirir O gun bas kahin qurban getirilen heyvanin qanini Ehd sandiginin qarsisinda damciladirdi Bele etmekle bas kahin ozu ve evi ucun elece de butun Israil icmasi ucun gunahlari keffare edir ve ya orturduSaxlanildigi yerSandiq Huzur cadirinda En muqeddes yerde saxlanilirdi Ibadet ucun olan bu cadir Ehd sandigi ile eyni vaxtda duzeldilmisdi En muqeddes yer kahinler ve xalq gormesin deye perde ile ortulmusdu Ora yalniz bas kahin gire bilerdi o da ilde bir defe Keffare gunu gire ve Ehd sandigini gore bilerdi Sonralar Ehd sandigi Suleymanin mebedinin En muqeddes yerine qoyuldu