Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İbrahimov Əbdürrəşid Ömər oğlu (23 aprel 1857 və ya 1857, Tara[d], Qərbi Sibir general-qubernatorluğu[d] – 31 avqust 1944, Tokio[d]) — tatar ictimai xadimi, naşir, jurnalist, publisist.
| Əbdürrəşid İbrahimov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 23 aprel 1857 və ya 1857 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 31 avqust 1944 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | jurnalist, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Rusiya müsəlmanların arasında islam və türk birliyi ideyalarının tanınmış təbliğatçılarından biri. Ruhani ailəsində doğulmuşdur. Kaşqarda mədrəsə təhsili almışdır. 1892-1897-ci illərdə Orenburq Şəhər ruhani idarəsində qazı vəzifəsində çalışmışdır. XIX əsrin axırından jurnalistika ilə məşğul olmuş, "Miraf" (1898), "Ülfət" (1905-1907), "Əl-Tilmiz" və s. adlar altında qəzet-məcmuələr nəşr etdirmişdir. 1906-cı ildə Peterburqda "Ülfət" adlı mətbəə açmış, tatar dilində kitablar buraxılmışdır. Onların arasında "Avtonomiya, yaxud idareyi-muxtariyyə", "Tatar həyatının 1002-ci gecəsi", "Səyahəti-Kedra", "Müsəlman partiyasının nizamnaməsi", dərsliklər, siyasi, dini-didaktik, dini-tarixi səciyyəli kitablar var idi. Bu kitabların əksəriyyətinin müəllifi və naşiri Ə. İbrahimov özü idi. Çar senzurası tərəfındən təqib olunmuş, kitab və qəzetləri müsadirə edilmişdir. Qadağan olunmuş kitabları arasında tatarların zorla xristianlaşmasından bəhs edən "Çolpan yolduzu" ("Dan ulduzu") əsəri də olmuşdur. Birinci rus inqilabı illərində İbrahimov siyasi mübarizəyə qoşulmuş, Ümumrusiya müsəlmanlannın qurultaylarında fəal iştirak etmişdir. Yaradılması birinci qurultayda qərara alınmış "İttifaqi-müslimin" partiyasının məramnaməsi və nizamnaməsini hazırlayanlardan biridir. O, "İttifaqi-müslimin" partiyasının müsəlmanlan birləşdirmək məramını açıqlayaraq yazırdı: "Müsəlmanlar arasında qohumluq və həmrəylik sözdə, kağız üzərində deyil, onların ürəyində və qanındadır. Buna görə də təkcə Rusiya müsəlmanlarının deyil, bütün dünya müsəlmanlarının ittifaqı bərqərar olmalı, bütün müsəlmanlar bir istiqamətdə hərəkət etməlidirlər. Belə isə mən nə üçün "İttifaqi-islamın" (islam birliyinin – "panislanizm"in) əleyhinə hərəkət etməliyəm?". "İttifaqi-müslimin" partiyasının 15 nəfərdən ibarət daimi fəaliyyət göstərən Mərkəzi Komitəsinin nəzdində Əlimərdan bəy Topçubaşov və Molla Abdulla Tonayevin daxil olduğu 3 nəfərdən ibarət büronun üzvlərindən biri də Ə. İbrahimov idi. Birinci rus inqilabının məğlubiyyətindən sonra ölkədə Stolıpin irticası şiddətlənərkən İbrahimov da İstanbula mühacirət etmiş, "Türk ocağı" dərnəyinin fəaliyyətində iştirak etmiş, "Türk yurdu" jurnalı ilə əməkdaşlıq etmişdir. 1913-cü ildə İstanbulda Ə. İbrahimovun redaktorluğu ilə "İslam dünyası" adlı məcmuə çıxmışdır. İbrahimov ömrünün bir hissəsini Tokioda yaşamış, yaponlar arasında islamın təbliğinə böyük əmək sərf etmişdir. İbrahimovun Azərbaycanla sıx əlaqələri olmuşdur. XX əsrin əvvəllərində "Şərqi-Rus", "Həyat" və s. qəzetlərdə məqalələri dərc edilmiş, ictimai-siyasi fəaliyyəti Azərbaycan mətbuatında vaxtaşırı işıqlandırılmışdır. O da öz növbəsində, "Ülfət" qəzetində Mirzə Ələkbər Sabirin şeirlərini dərc etdirmişdir. Lakin Azərbaycan mətbuatının İbrahimova münasibəti birmənalı olmamış, bir sıra fikirləri Cəlil Məmmədquluzadə, Əli bəy Hüseynzadə, Ə.Ağayev və b. tərəfindən tənqid edilmişdir.
Ədəbiyyat
- Bayramlı O.,Türkçülük və"Həyat" qəzeti,Hüseynzadə Ə., Türklər kimdir və kimlərdən ibarətdir? kitabında, B., 1997;
- Mustafayev T., XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda islam ideologiyası və onun tənqidi, B., 1973;
- Tahiri M.,Şərqin səyyah fılosoflarından biri Əbdürrəşid İbrahim, "Yeni Azərbaycan" qəzeti, 2003, 29 iyun; *Гайнуллин М., Татарская литература и публицистика, Казань, 1983.
- Бустанов А. Фамильная хроника сибирских сайидов: "Шаджара Рисаласи", Ислам в современном мире № 1-2 (13-14) 2009. Изд. "Медина".
- Лебедева Н.И. Храмы и молитвенные дома Омского Прииртышья. Омск, 2004, 256
İstinadlar
- Başqırdıstan Ensiklopediyası (rus.). Башкирская энциклопедия, 2005. 4344 с.
- Историческая энциклопедия Сибири (rus.). / под ред. В. А. Ламин Новосибирск: 2009.
Xarici keçidlər
 | Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ibrahimov Ebdurresid Omer oglu 23 aprel 1857 ve ya 1857 Tara d Qerbi Sibir general qubernatorlugu d 31 avqust 1944 Tokio d tatar ictimai xadimi nasir jurnalist publisist Ebdurresid IbrahimovDogum tarixi 23 aprel 1857 1857 04 23 ve ya 1857Dogum yeri Tara d Tara qezasi d Tobolsk quberniyasi d Qerbi Sibir general qubernatorlugu d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 31 avqust 1944 1944 08 31 Vefat yeri Tokio d Tokio YaponiyaFealiyyeti jurnalist yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiRusiya muselmanlarin arasinda islam ve turk birliyi ideyalarinin taninmis tebligatcilarindan biri Ruhani ailesinde dogulmusdur Kasqarda medrese tehsili almisdir 1892 1897 ci illerde Orenburq Seher ruhani idaresinde qazi vezifesinde calismisdir XIX esrin axirindan jurnalistika ile mesgul olmus Miraf 1898 Ulfet 1905 1907 El Tilmiz ve s adlar altinda qezet mecmueler nesr etdirmisdir 1906 ci ilde Peterburqda Ulfet adli metbee acmis tatar dilinde kitablar buraxilmisdir Onlarin arasinda Avtonomiya yaxud idareyi muxtariyye Tatar heyatinin 1002 ci gecesi Seyaheti Kedra Muselman partiyasinin nizamnamesi derslikler siyasi dini didaktik dini tarixi seciyyeli kitablar var idi Bu kitablarin ekseriyyetinin muellifi ve nasiri E Ibrahimov ozu idi Car senzurasi terefinden teqib olunmus kitab ve qezetleri musadire edilmisdir Qadagan olunmus kitablari arasinda tatarlarin zorla xristianlasmasindan behs eden Colpan yolduzu Dan ulduzu eseri de olmusdur Birinci rus inqilabi illerinde Ibrahimov siyasi mubarizeye qosulmus Umumrusiya muselmanlannin qurultaylarinda feal istirak etmisdir Yaradilmasi birinci qurultayda qerara alinmis Ittifaqi muslimin partiyasinin meramnamesi ve nizamnamesini hazirlayanlardan biridir O Ittifaqi muslimin partiyasinin muselmanlan birlesdirmek meramini aciqlayaraq yazirdi Muselmanlar arasinda qohumluq ve hemreylik sozde kagiz uzerinde deyil onlarin ureyinde ve qanindadir Buna gore de tekce Rusiya muselmanlarinin deyil butun dunya muselmanlarinin ittifaqi berqerar olmali butun muselmanlar bir istiqametde hereket etmelidirler Bele ise men ne ucun Ittifaqi islamin islam birliyinin panislanizm in eleyhine hereket etmeliyem Ittifaqi muslimin partiyasinin 15 neferden ibaret daimi fealiyyet gosteren Merkezi Komitesinin nezdinde Elimerdan bey Topcubasov ve Molla Abdulla Tonayevin daxil oldugu 3 neferden ibaret buronun uzvlerinden biri de E Ibrahimov idi Birinci rus inqilabinin meglubiyyetinden sonra olkede Stolipin irticasi siddetlenerken Ibrahimov da Istanbula muhaciret etmis Turk ocagi derneyinin fealiyyetinde istirak etmis Turk yurdu jurnali ile emekdasliq etmisdir 1913 cu ilde Istanbulda E Ibrahimovun redaktorlugu ile Islam dunyasi adli mecmue cixmisdir Ibrahimov omrunun bir hissesini Tokioda yasamis yaponlar arasinda islamin tebligine boyuk emek serf etmisdir Ibrahimovun Azerbaycanla six elaqeleri olmusdur XX esrin evvellerinde Serqi Rus Heyat ve s qezetlerde meqaleleri derc edilmis ictimai siyasi fealiyyeti Azerbaycan metbuatinda vaxtasiri isiqlandirilmisdir O da oz novbesinde Ulfet qezetinde Mirze Elekber Sabirin seirlerini derc etdirmisdir Lakin Azerbaycan metbuatinin Ibrahimova munasibeti birmenali olmamis bir sira fikirleri Celil Memmedquluzade Eli bey Huseynzade E Agayev ve b terefinden tenqid edilmisdir EdebiyyatBayramli O Turkculuk ve Heyat qezeti Huseynzade E Turkler kimdir ve kimlerden ibaretdir kitabinda B 1997 Mustafayev T XX esrin evvellerinde Azerbaycanda islam ideologiyasi ve onun tenqidi B 1973 Tahiri M Serqin seyyah filosoflarindan biri Ebdurresid Ibrahim Yeni Azerbaycan qezeti 2003 29 iyun Gajnullin M Tatarskaya literatura i publicistika Kazan 1983 Bustanov A Familnaya hronika sibirskih sajidov Shadzhara Risalasi Islam v sovremennom mire 1 2 13 14 2009 Izd Medina Lebedeva N I Hramy i molitvennye doma Omskogo Priirtyshya Omsk 2004 256IstinadlarBasqirdistan Ensiklopediyasi rus Bashkirskaya enciklopediya 2005 4344 s Istoricheskaya enciklopediya Sibiri rus pod red V A Lamin Novosibirsk 2009 ISBN 5 8402 0230 4Xarici kecidler Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin