Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şənbi-Qazan döyüşü — 1410-cu ildə Təbriz yaxınlığında baş verən ikinci Şənbi-Qazan döyüşündə Qaraqoyunlu hökmdarı Qara Yusifin qoşunları Cəlairilər dövlətinin başçısı Sultan Əhmədin ordusunu məğlub edib. Bu döyüşdən sonra Cəlairilər dövlətinin (Cənubi Azərbaycan 1359–1410-cu illərdə bu dövlətin tərkibində olub) mövcudluğuna son qoyulub. Bölgədə siyasi arenaya yeni Azərbaycan-türk dövləti — Qaraqoyunlu dövləti (1410–1468) çıxıb.
| II Şənbi-Qazan döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Qaraqoyunlu-Cəlairi münasibətləri | |||
 Qaraqoyunlu dövlətinin xəritəsi | |||
| Tarix | 30 avqust 1410 | ||
| Yeri | Şənbi-Qazan, Əsəd kəndi, Təbriz | ||
| Nəticəsi | Cəlairilər məğlub edildi. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
Arxa planı
Teymuriləri məğlub etdikdən sonra Qara Yusif 1409-cu ilin yayını Aladağda keçirmişdi. Payızın əvvəllərində isə Təbrizə qayıdaraq Pir-Ömər və İlyasi Dögərin rəhbərliyi altında Şəkiyə ordu göndərmiş və Şəki hakimi Seyid Əhmədi məğlub edərək Təbrizə qayıtmışdı. Həmin ilin dekabr ayının 10-da Sultan Əhmədöz elçisini Təbrizə Qara Yusifin sarayına göndərərək, Həmədan ərazisinin ona verilməsini tələb edir, lakin Qara Yusif köhnə dostunun istəyini rədd edir və elçisini geri göndərir. Qara Yusifin bu addımı Sultan Əhmədi hiddətləndirir və onun Şeyx Həsəni məğlub etmək üçün Ərzincana getdiyindən xəbər tutub, may ayının 17-də Təbriz üzərinə yürüş edir. Yürüş zamanı Həmədan ətrafı kürd tayfalarını da öz tərəfinə çəkir. Qara Yusifin böyük oğlu Şah Məhəmmədin Xoyda olmasından istifadə edərək 29 iyulda Təbrizə daxil olur. Təbriz əhalisi onu böyük bir coşqu ilə qarşlayırlar. Bundan sonra Sultan Əhmədin Azərbaycanı işğal etməsi və Ərzincanı fəth etməsi ilə bağlı xəbəri eşidən Qara Yusif öz əmirlərini yanına çağıraraq döyüşə girib-girməmək barədə onlardan məsləhət alır. Ertəsi gün Qara Yusif böyük bir ordu ilə Təbrizə doğru yola düşür. Qara-Yusifin gəlişindən xəbər tutan Sultan Əhməd şəhərdən çıxaraq, Təbrizə 2 fərsəx (təqirbi) məsafədə yerləşən Əsəd kəndinə yola düşür. Buranı döyüş üçün uyğun vəziyyətə gətirərək Qara Yusifi gözləməyə başlayır.
II Şənbi-Qazan döyüşü
1410-cu il avqustun 30-da Təbriz yaxınlığında Şənbi-Qazan adlı yerdə Qara Yusiflə Sultan Əhməd arasında döyüş başlandı. Qaraqoyunlu ordusu döyüş meydanına yenə hər zamankı düzülüşlə çıxır. Sağ cinahda Pir Hüseyn bəyin rəhbərliyi ilə Sadlu tayfası, Pir Hüseyn bəyin qardaşı Əmir Pir Məhəmməd bəy və Türkmən bəyləri, Tornaçı boyu başçısı Musa bəy, Qara Yusifin qardaşı oğlu Qazan Sultan, solda isə Məhəmməd Cəngi, Yadigarşah, Seyid Əhməd, Dizək, Əmir Nizaməddin Bistan bəy, Əmir Qara, Bİtlis əmiri Şəmsəddin və başqa bəylərdən ibarət ordu varidi. Mərkəzdə isə Qara Yusif özü və oğulları, Van-Hakkari hakimi Məlik İzzəddin Şir və onun oğlu Məhmməd yer alırdı. Döyüş Əsəd kəndi yaxınlığındakı Şənbi-Qazan adlanan ərazidə baş tutur və türkmən ordusunun böyük zəfəri ilə nəticələnir. Cəlari qoşunu darmadağın edildi, Sultan Əhməd Qara Yusifin əlinə keçdi.Azərbaycanda və İraqda hakimiyyətdən əl çəkməsi haqqında ondan yazılı iltizam alındı və ertəsi gün öldürüldü. Bununla da Cəlarilərin Azərbaycandakı hakimiyyətinə son qoyuldu. Yusif oğlu Qiyasəddin şah Məhəmmədi Bağdada canişin göndərdi. Beləliklə, 1410-cu ildə paytaxtı Təbriz şəhəri olan, Şirvanşahlar dövləti istisna olmaqla bütün Azərbaycan torpaqlarını, indiki Türkiyə Cümhuriyyətinin şərq əyalətlərini, indiki şərqini (Borçalı), indiki Ermənistanı, Qərbi İran və İraqı əhatə edən Azərbaycan — Qaraqoyunlu dövləti yarandı. Dövlətin paytaxtı Təbriz şəhəri seçildi.
İstinadlar
- . 2011-05-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-17.
- Sümer, Faruk. Karakoyunlular. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım evi. 1967.
- Əliyarlı, Süleyman. Azərbaycan tarixi (Uzaq keçmişdən 1870-ci illərə qədər. Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı. 1996.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Senbi Qazan doyusu 1410 cu ilde Tebriz yaxinliginda bas veren ikinci Senbi Qazan doyusunde Qaraqoyunlu hokmdari Qara Yusifin qosunlari Celairiler dovletinin bascisi Sultan Ehmedin ordusunu meglub edib Bu doyusden sonra Celairiler dovletinin Cenubi Azerbaycan 1359 1410 cu illerde bu dovletin terkibinde olub movcudluguna son qoyulub Bolgede siyasi arenaya yeni Azerbaycan turk dovleti Qaraqoyunlu dovleti 1410 1468 cixib II Senbi Qazan doyusuQaraqoyunlu Celairi munasibetleriQaraqoyunlu dovletinin xeritesiTarix 30 avqust 1410 1410 08 30 Yeri Senbi Qazan Esed kendi TebrizNeticesi Celairiler meglub edildi Munaqise terefleriQaraqoyunlular Celairiler sultanligiKomandan lar Qara Yusif Sultan Ehmed Celairi Arxa planiTeymurileri meglub etdikden sonra Qara Yusif 1409 cu ilin yayini Aladagda kecirmisdi Payizin evvellerinde ise Tebrize qayidaraq Pir Omer ve Ilyasi Dogerin rehberliyi altinda Sekiye ordu gondermis ve Seki hakimi Seyid Ehmedi meglub ederek Tebrize qayitmisdi Hemin ilin dekabr ayinin 10 da Sultan Ehmedoz elcisini Tebrize Qara Yusifin sarayina gondererek Hemedan erazisinin ona verilmesini teleb edir lakin Qara Yusif kohne dostunun isteyini redd edir ve elcisini geri gonderir Qara Yusifin bu addimi Sultan Ehmedi hiddetlendirir ve onun Seyx Heseni meglub etmek ucun Erzincana getdiyinden xeber tutub may ayinin 17 de Tebriz uzerine yurus edir Yurus zamani Hemedan etrafi kurd tayfalarini da oz terefine cekir Qara Yusifin boyuk oglu Sah Mehemmedin Xoyda olmasindan istifade ederek 29 iyulda Tebrize daxil olur Tebriz ehalisi onu boyuk bir cosqu ile qarslayirlar Bundan sonra Sultan Ehmedin Azerbaycani isgal etmesi ve Erzincani feth etmesi ile bagli xeberi esiden Qara Yusif oz emirlerini yanina cagiraraq doyuse girib girmemek barede onlardan meslehet alir Ertesi gun Qara Yusif boyuk bir ordu ile Tebrize dogru yola dusur Qara Yusifin gelisinden xeber tutan Sultan Ehmed seherden cixaraq Tebrize 2 fersex teqirbi mesafede yerlesen Esed kendine yola dusur Burani doyus ucun uygun veziyyete getirerek Qara Yusifi gozlemeye baslayir II Senbi Qazan doyusu1410 cu il avqustun 30 da Tebriz yaxinliginda Senbi Qazan adli yerde Qara Yusifle Sultan Ehmed arasinda doyus baslandi Qaraqoyunlu ordusu doyus meydanina yene her zamanki duzulusle cixir Sag cinahda Pir Huseyn beyin rehberliyi ile Sadlu tayfasi Pir Huseyn beyin qardasi Emir Pir Mehemmed bey ve Turkmen beyleri Tornaci boyu bascisi Musa bey Qara Yusifin qardasi oglu Qazan Sultan solda ise Mehemmed Cengi Yadigarsah Seyid Ehmed Dizek Emir Nizameddin Bistan bey Emir Qara BItlis emiri Semseddin ve basqa beylerden ibaret ordu varidi Merkezde ise Qara Yusif ozu ve ogullari Van Hakkari hakimi Melik Izzeddin Sir ve onun oglu Mehmmed yer alirdi Doyus Esed kendi yaxinligindaki Senbi Qazan adlanan erazide bas tutur ve turkmen ordusunun boyuk zeferi ile neticelenir Celari qosunu darmadagin edildi Sultan Ehmed Qara Yusifin eline kecdi Azerbaycanda ve Iraqda hakimiyyetden el cekmesi haqqinda ondan yazili iltizam alindi ve ertesi gun olduruldu Bununla da Celarilerin Azerbaycandaki hakimiyyetine son qoyuldu Yusif oglu Qiyaseddin sah Mehemmedi Bagdada canisin gonderdi Belelikle 1410 cu ilde paytaxti Tebriz seheri olan Sirvansahlar dovleti istisna olmaqla butun Azerbaycan torpaqlarini indiki Turkiye Cumhuriyyetinin serq eyaletlerini indiki serqini Borcali indiki Ermenistani Qerbi Iran ve Iraqi ehate eden Azerbaycan Qaraqoyunlu dovleti yarandi Dovletin paytaxti Tebriz seheri secildi Istinadlar 2011 05 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 17 Sumer Faruk Karakoyunlular Ankara Turk Tarih Kurumu Basim evi 1967 Eliyarli Suleyman Azerbaycan tarixi Uzaq kecmisden 1870 ci illere qeder Baki Azerbaycan nesriyyati 1996 Hemcinin bax