Şıxzərli palçıq vulkanı–Bakıdan 75 km qərb-şimal-qərbə doğru və eyniadlı kənddən 1.5 km şimal-şərqdə yerləşir və uzunluğu 12 km, eni-3.5–4.0 km, en istiqamətində uzanan qırışıqla əlaqədardır.
Şıxzərli | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Növü | Palçıq vulkanı |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Azərbaycan |
|
Haqqında
Şamaxı-Qobustan rayonu Böyük Qafqazın cənub-şərq batımının böyük hissəsini tutur və ümumi sayı 120 olan palçıq vulkanlarının ən geniş yayılması ilə səciyyələnir. Şıxzərli palçıq vulkanının mütləq yüksəkliyi 640 m, nisbi yüksəkliyi isə 150 m-sir. Qırışıq paleogen-miosen çöküntülərindən təşkil edilib. Onun tağyanı hissəsi yerdəyişmə amplitudası 1500 m-ə qədər olan uzununa qırılma ilə mürəkkəbləşib. Qırışığın tağı cənub qanadı üzərinə gəlmişdir. Palçıq vulkanı üstəgəlmə ilə əlaqədardır. Palçıq vulkanı brekçiyası ilə 273 ha sahə örtülüb. Əsas kraterdən təqribən 1.5 km cənub-qərbə doğru, Şıxzərli kəndinin kənarında, xarici görünüşünə görə hündürlüyü uyğun olaraq 15 və 20 m, ümumi oturacağının diametri 50 m olan iki cütləşmiş sopkadan ibarət təcrid edilən ikincidərəcəli erupsiya mərkəzi yerləşir. Şıxzərli palçıq vulkanı Dövlət Təbiət Qoruğuna daxil deyil. Qeyd edək ki, vulkanın aktivliyinin təhlili onu göstərir ki, o, çox aktiv palçıq vulkanıdır. Son püskürmə də daxil olmaqla 1810-cu ildən başlayaraq bu, vulkanın 25-ci paroksizmidir. Şıxzərli palçıq vulkanı 1844-cü il 23 iyunda püskürüb. Yeraltı uğultu və alovlu halda 45 dəq püskürüb. Ən güclü püskürməsi 1980-ci ildə qeydə alınan Şıxzərli vulkanı dünyanın ən aktiv palçıq vulkanlarından hesab olunur. Şıxzərli vulkanı nəinki Qobustanda və hətta Azərbaycanda ən aktib vulkanlardan biridir. 1844-cü ildən başlayaraq vulkanda 23 püskürmə, sonuncusu isə 2013-cü ilin dekabrında qeyd edilmişdir. Bir çox püskürmələr 100–300 m hündürlüyə çatan alov sütunu və nisbətən kiçik həcmli 7.5–1.2 min m³ arasında, yer səthinə tullanan vulkan brekçiyası ilə müşayiət edilib. Ən intensiv püskürmə 13 fevral 1902-ci ildə, məşhur faciəli Şamaxı zəlzələsindən 15 dəqiqə sonra baş vermişdir; fasilələrlə 2 sutkadan artıq 15 dəqiqə sonra baş vermişdir; fasilələrlə 2 sutkadan artıq davam etmiş, böyük həcmdə brekçiya atılmışdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi. "Palçıq vulkanları qrupu DTQ". eco.gov.az. 2023-12-04 tarixində .
- "Dünya palçıq vulkanlarının atlası (2015)". 2024-03-13 tarixində .
- . Извержение грязевого вулкана Шихзарли в Гобустане\ И. Гулиев, Етирмишли Г.Д. səh: 3-7. may 2014-cü il. Archived from the original on 2024-03-13.
Xarici keçidlər
- Şıxzərli palçıq vulkanı püskürüb
- Qobustanda baş verən Şıxzərli palçıq vulkanı ilə bağlı — Açıqlama+Fotolar+Video
- Qobustanda palçıq vulkanı anidən belə püskürdü
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sixzerli palciq vulkani Bakidan 75 km qerb simal qerbe dogru ve eyniadli kendden 1 5 km simal serqde yerlesir ve uzunlugu 12 km eni 3 5 4 0 km en istiqametinde uzanan qirisiqla elaqedardir SixzerliUmumi melumatlarNovu Palciq vulkaniYerlesmesi40 29 12 sm e 49 02 03 s u Olke AzerbaycanSixzerliHaqqindaSamaxi Qobustan rayonu Boyuk Qafqazin cenub serq batiminin boyuk hissesini tutur ve umumi sayi 120 olan palciq vulkanlarinin en genis yayilmasi ile seciyyelenir Sixzerli palciq vulkaninin mutleq yuksekliyi 640 m nisbi yuksekliyi ise 150 m sir Qirisiq paleogen miosen cokuntulerinden teskil edilib Onun tagyani hissesi yerdeyisme amplitudasi 1500 m e qeder olan uzununa qirilma ile murekkeblesib Qirisigin tagi cenub qanadi uzerine gelmisdir Palciq vulkani ustegelme ile elaqedardir Palciq vulkani brekciyasi ile 273 ha sahe ortulub Esas kraterden teqriben 1 5 km cenub qerbe dogru Sixzerli kendinin kenarinda xarici gorunusune gore hundurluyu uygun olaraq 15 ve 20 m umumi oturacaginin diametri 50 m olan iki cutlesmis sopkadan ibaret tecrid edilen ikincidereceli erupsiya merkezi yerlesir Sixzerli palciq vulkani Dovlet Tebiet Qoruguna daxil deyil Qeyd edek ki vulkanin aktivliyinin tehlili onu gosterir ki o cox aktiv palciq vulkanidir Son puskurme de daxil olmaqla 1810 cu ilden baslayaraq bu vulkanin 25 ci paroksizmidir Sixzerli palciq vulkani 1844 cu il 23 iyunda puskurub Yeralti ugultu ve alovlu halda 45 deq puskurub En guclu puskurmesi 1980 ci ilde qeyde alinan Sixzerli vulkani dunyanin en aktiv palciq vulkanlarindan hesab olunur Sixzerli vulkani neinki Qobustanda ve hetta Azerbaycanda en aktib vulkanlardan biridir 1844 cu ilden baslayaraq vulkanda 23 puskurme sonuncusu ise 2013 cu ilin dekabrinda qeyd edilmisdir Bir cox puskurmeler 100 300 m hundurluye catan alov sutunu ve nisbeten kicik hecmli 7 5 1 2 min m arasinda yer sethine tullanan vulkan brekciyasi ile musayiet edilib En intensiv puskurme 13 fevral 1902 ci ilde meshur facieli Samaxi zelzelesinden 15 deqiqe sonra bas vermisdir fasilelerle 2 sutkadan artiq 15 deqiqe sonra bas vermisdir fasilelerle 2 sutkadan artiq davam etmis boyuk hecmde brekciya atilmisdir Hemcinin baxQelenderaxtarma Boyuk Kenizedag palciq vulkaniIstinadlarAzerbaycan Respublikasi Ekologiya ve Tebii Servetler Nazirliyi Palciq vulkanlari qrupu DTQ eco gov az 2023 12 04 tarixinde Dunya palciq vulkanlarinin atlasi 2015 2024 03 13 tarixinde Izverzhenie gryazevogo vulkana Shihzarli v Gobustane I Guliev Etirmishli G D seh 3 7 may 2014 cu il Archived from the original on 2024 03 13 Xarici kecidlerSixzerli palciq vulkani puskurub Qobustanda bas veren Sixzerli palciq vulkani ile bagli Aciqlama Fotolar Video Qobustanda palciq vulkani aniden bele puskurdu