Şırlan — Azərbaycan Respublikasının Şuşa rayonunun Şırlan kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Şuşa rayonunun Şırlan kəndi Çaykənd kənd Sovetindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Şırlan kənd Soveti yaradılmışdır. 1992-ci ildən 10 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Şırlan kəndi Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. 19 sentyabr 2023-cü ildə aparılan lokal xarakterli antiterror əməliyyatları nəticəsində Azərbaycan Respublikasının nəzarətinə qayıtmışdır.
Şırlan | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Toponimikası
Şırlan kəndi yaşayış məntəqəsi kimi xəlfəli tayfasına mənsub ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Kənd öz adını yaxınlıqdakı Şırlan adlı şəlalənin adından almışdır. Şırlan hündür yerdən tökülən çay, şəlalə, şırşır deməkdir.
Tarixi
Şırlan kəndi fransız, ingilis, rus, fars, ərəb və digər səyyahların marağına səbəb olub. Məşhur türk sərkərdələri Ənvər Paşa, Nuru Paşa bu kənddə qonaq olublar. Deyilənə görə, Teymurləng də buradan keçib.
XIX əsrdə bu torpaqda bitən ardıc və palıddan konyak hazırlamaq, təbii boyaqlarda istifadə etmək üçün fransız milyonçusu Şapon “Qırx qız”ın ətəklərinə yol çəkdirib. Həmin yolun izləri indiyədək qalırdı və el arasında “Şapon yolu” adlanırdı.
Kənd qədim yaşayış məskənlərindən biri olub, onun ərazisindən tapılmış iri saxsı küpələr, torpaq və gildən düzəldilmiş qadın bəzək və məişət əşyaları, üçmərtəbəli qəbirlər, nəhəng insanın bazu, kəllə və qıç sümüklərinin qalıqları, sümük üzərinə çəkilmiş insan şəkilləri və s. bunu sübut edir. Təəssüf ki, həmin maddi-mədəniyyət abidələri qorunub saxlanılmayıb. Uçqunların, yer sürüşmələrinin altında qalan məzarlar, qəbir daşları çox-çox qədimlərdən xəbər verirdi.
1992-ci il mayın 10-da Şuşanın işğalından iki gün sonra Şırlan erməni quldur birləşmələri tərəfindən tamamilə dağıdılaraq xarabazara çevrilib.
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Sarıbaba dağının ətəyində yerləşir. Şırlan kəndi sağdan Qırxqız dağına, soldan Sarıbaba yaylağına, arxası isə Ağqayaya söykənir, dəniz səviyyəsindən 1700-1800 metr yüksəklikdə yerləşir.
Şırlan çayı 30-40 kilometr məsafə qət edərək Qarqar çayına qovuşur. Təbiəti və havası təmiz, suyu olduqca safdır. Məşhur turş su ilə yanaşı, burada kükürd suları, çoxlu bulaqlar, zümrüd meşələr, zəngin fauna və flora örtüyü, qiymətli bitki aləmi, heyvan və quşlar aləmi ilə yanaşı, civə və digər faydalı qazıntılara malik olub.
Əhalisi
Bu kənd həm də özünün uzunömürlü sakinləri ilə də tanınıb. Kənd sakinlərindən Sənəm Allahverdiyeva (130), Cabbar Çobanov (125), Ağalar Babayev, Nəsib Çobanov, İsa Qasımov, Səkinə Abbasova (120), Fatma Babayeva (115), Cəlal Quliyev (109), Şirin Əhmədova (107), Nənəxanım Ramazanova, Əkbər Əliyev, Əbülqasım Abbasov, Gülül Həsənova, Cəmil Əhmədov (105), Həmid Məmmədov, Paşa Hüseynov (100) il ömür sürüblər. Kənd sakinlərindən Həsən Səmədov 97, Usub Ramazanov 96, Gözəl Səmədova, Firəngiz Hüseynova (95), Züleyxa Həsənova 90 il yaşayıblar.
Hazırda həm Şırlan kəndinin həmdə Şuşa rayonun ən yaşlı sakini, eyni zamanda 2-ci dünya müharibəsi veteranı Sarı Həsənov bu il 100 yaşını qeyd etdi.
Şuşa rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
- "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-25.
- Şırlan // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sirlan Azerbaycan Respublikasinin Susa rayonunun Sirlan kend inzibati erazi dairesinde kend Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari ile Susa rayonunun Sirlan kendi Caykend kend Sovetinden ayrilaraq bu kend merkez olmaqla Sirlan kend Soveti yaradilmisdir 1992 ci ilden 10 noyabr 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olmusdur Ikinci Qarabag muharibesinin neticelerine esasen imzalanmis 10 noyabr 2020 ci il tarixli ucterefli beyanata uygun olaraq Sirlan kendi Rusiya sulhmeramli quvvelerinin nezaretine kecmisdir 19 sentyabr 2023 cu ilde aparilan lokal xarakterli antiterror emeliyyatlari neticesinde Azerbaycan Respublikasinin nezaretine qayitmisdir Sirlan39 46 26 sm e 46 38 05 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle SirlanToponimikasiSirlan kendi yasayis menteqesi kimi xelfeli tayfasina mensub ailelerin meskunlasmasi neticesinde yaranmisdir Kend oz adini yaxinliqdaki Sirlan adli selalenin adindan almisdir Sirlan hundur yerden tokulen cay selale sirsir demekdir TarixiSirlan kendi fransiz ingilis rus fars ereb ve diger seyyahlarin maragina sebeb olub Meshur turk serkerdeleri Enver Pasa Nuru Pasa bu kendde qonaq olublar Deyilene gore Teymurleng de buradan kecib XIX esrde bu torpaqda biten ardic ve paliddan konyak hazirlamaq tebii boyaqlarda istifade etmek ucun fransiz milyoncusu Sapon Qirx qiz in eteklerine yol cekdirib Hemin yolun izleri indiyedek qalirdi ve el arasinda Sapon yolu adlanirdi Kend qedim yasayis meskenlerinden biri olub onun erazisinden tapilmis iri saxsi kupeler torpaq ve gilden duzeldilmis qadin bezek ve meiset esyalari ucmertebeli qebirler neheng insanin bazu kelle ve qic sumuklerinin qaliqlari sumuk uzerine cekilmis insan sekilleri ve s bunu subut edir Teessuf ki hemin maddi medeniyyet abideleri qorunub saxlanilmayib Ucqunlarin yer surusmelerinin altinda qalan mezarlar qebir daslari cox cox qedimlerden xeber verirdi 1992 ci il mayin 10 da Susanin isgalindan iki gun sonra Sirlan ermeni quldur birlesmeleri terefinden tamamile dagidilaraq xarabazara cevrilib Cografiyasi ve iqlimiKend Saribaba daginin eteyinde yerlesir Sirlan kendi sagdan Qirxqiz dagina soldan Saribaba yaylagina arxasi ise Agqayaya soykenir deniz seviyyesinden 1700 1800 metr yukseklikde yerlesir Sirlan cayi 30 40 kilometr mesafe qet ederek Qarqar cayina qovusur Tebieti ve havasi temiz suyu olduqca safdir Meshur turs su ile yanasi burada kukurd sulari coxlu bulaqlar zumrud meseler zengin fauna ve flora ortuyu qiymetli bitki alemi heyvan ve quslar alemi ile yanasi cive ve diger faydali qazintilara malik olub EhalisiBu kend hem de ozunun uzunomurlu sakinleri ile de taninib Kend sakinlerinden Senem Allahverdiyeva 130 Cabbar Cobanov 125 Agalar Babayev Nesib Cobanov Isa Qasimov Sekine Abbasova 120 Fatma Babayeva 115 Celal Quliyev 109 Sirin Ehmedova 107 Nenexanim Ramazanova Ekber Eliyev Ebulqasim Abbasov Gulul Hesenova Cemil Ehmedov 105 Hemid Memmedov Pasa Huseynov 100 il omur surubler Kend sakinlerinden Hesen Semedov 97 Usub Ramazanov 96 Gozel Semedova Firengiz Huseynova 95 Zuleyxa Hesenova 90 il yasayiblar Hazirda hem Sirlan kendinin hemde Susa rayonun en yasli sakini eyni zamanda 2 ci dunya muharibesi veterani Sari Hesenov bu il 100 yasini qeyd etdi Susa rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Azerbaycan Respublikasinin Baki Gence ve Sumqayit seherlerinin Abseron Agdas Agsu Agcabedi Balaken Berde Beyleqan Vartasen Quba Qutqasen Daskesen Imisli Yevlax Kelbecer Kurdemir Gedebey Goranboy Lacin Lerik Lenkeran Mirbesir Puskin Saatli Fuzuli Cebrayil ve Samxor rayonlarinin Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Susa rayonunun inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin 7 fevral 1991 ci il tarixli 54 XII sayli Qerari 2022 05 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 25 Sirlan Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti II cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 156 0