Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şmidt dağlaləsi (lat. Tulipa schmidtii) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinin dağlaləsi cinsinə aid bitki növü.
| Şmidt dağlaləsi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Şmidt dağlaləsi | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Arealı
Cənubi Qafqazın cənub-şərqindən İranın şimal-qərbinə qədər yayılmışdır.
Botaniki xarakteristikası
Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı iri, yumurtavari, 2,5–5 sm diametrində, nazik dərivari, qonur və ya qəhvəyi-qonur qınla örtülmüşdür. Gövdə 25–50 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar 6–10 ədəd göyümtül, aşağıdakılar enli, uzunsov, yuxarıdakılar neştərvari və ya dar- neştərvari, uzundur. Çiçəkləri iri, 7 sm-ə qədər uzunluğunda; yarpaqcıqları qırmızı, əsasında daxildən qara, sarı-haşiyələnmiş, rombvari ləkəlidir; xarici hissədəkilər enli, uzunsov və ya deltavari bir qədər daxildəkindən uzundur. Erkəkcik çiçəkyanlığından qısadır; tozcuğu sarı, qutucuq 4 sm -ə qədər uzunluqda, 2–2,5 sm enindədir.
Çoxalması
Toxumla və vegetativ yolla çoxalır.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri
Ot çalınması və mal-qara otarılması.
Becərilməsi
Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Daşlı-çınqıllı, qayalı yamaclarda, əkinlərdə kolluqlar arasında yayılmışdır. Çiçəkləməsi aprel-may, meyvələməsi may ayına təsadüf edir. Mezokserofitdir. Çoxalması soğanaqla və ya toxumladır . Geofit bəzək bitkisidir.
Yayılması
Cənubi Zaqafqaziyaya məxsus, tükənməkdə olan endemik növdür. Xocavənd, Əsgəran (Topxana), Cəlilabad (Hovuzbulaq, Zəhmətabad, Ləkin kəndlərində yayılıb. Quru, otlu yamaclarda, kollyqlar arasında bitir. Tək tək rast gəlir. Kiçik Qafqazın cənubu (Cəbrayıl rayonu, Məcili kəndi), Lənkəranın dağlıq hissəsi (Cəlilabad Zəhmətabad kəndi), Naxçıvanın dağlıq rayonları (Ordubad rayonu — Nüs-Nüs kəndi ətrafındakı Diaxçay və fəhlə dərəsi adlanan sahələrdə).
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın bir neçə istiqamətdə yayılmasına baxmayaraq antropogen amillər azalma təhlükəsini yaradır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Soğanaqları və çiçəklərinin əhali tərəfindən intensiv toplanılması və zoogen amillər.
Mühafizə tədbirləri
Yasaqlıqların yaradılması zəruridir.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər hazırlanmamışdir.
İstinadlar
- Şmidt dağlaləsi:Plants of the World Online saytında takson barədə məlumat. (ing.)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Smidt daglalesi lat Tulipa schmidtii bitkiler aleminin zanbaqcicekliler destesinin zanbaqkimiler fesilesinin daglalesi cinsine aid bitki novu Smidt daglalesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste ZanbaqciceklilerFesile ZanbaqkimilerYarimfesile LilioideaeTriba Cins DaglalesiNov Smidt daglalesiBeynelxalq elmi adiTulipa schmidtii FominSekil axtarisiEOL 1082891ArealiCenubi Qafqazin cenub serqinden Iranin simal qerbine qeder yayilmisdir Botaniki xarakteristikasiCoxillik ot bitkisidir Soganagi iri yumurtavari 2 5 5 sm diametrinde nazik derivari qonur ve ya qehveyi qonur qinla ortulmusdur Govde 25 50 sm hundurlukdedir Yarpaqlar 6 10 eded goyumtul asagidakilar enli uzunsov yuxaridakilar nestervari ve ya dar nestervari uzundur Cicekleri iri 7 sm e qeder uzunlugunda yarpaqciqlari qirmizi esasinda daxilden qara sari hasiyelenmis rombvari lekelidir xarici hissedekiler enli uzunsov ve ya deltavari bir qeder daxildekinden uzundur Erkekcik cicekyanligindan qisadir tozcugu sari qutucuq 4 sm e qeder uzunluqda 2 2 5 sm enindedir CoxalmasiToxumla ve vegetativ yolla coxalir Ehtiyatinin deyisilme sebebleriOt calinmasi ve mal qara otarilmasi BecerilmesiAzerbaycanin Botanika Institutunun Botanika bagindaBioloji ekoloji ve fitosenoloji xususiyyetleriDasli cinqilli qayali yamaclarda ekinlerde kolluqlar arasinda yayilmisdir Ciceklemesi aprel may meyvelemesi may ayina tesaduf edir Mezokserofitdir Coxalmasi soganaqla ve ya toxumladir Geofit bezek bitkisidir YayilmasiCenubi Zaqafqaziyaya mexsus tukenmekde olan endemik novdur Xocavend Esgeran Topxana Celilabad Hovuzbulaq Zehmetabad Lekin kendlerinde yayilib Quru otlu yamaclarda kollyqlar arasinda bitir Tek tek rast gelir Kicik Qafqazin cenubu Cebrayil rayonu Mecili kendi Lenkeranin dagliq hissesi Celilabad Zehmetabad kendi Naxcivanin dagliq rayonlari Ordubad rayonu Nus Nus kendi etrafindaki Diaxcay ve fehle deresi adlanan sahelerde Sayi ve tendensiyasiPopulyasiyanin bir nece istiqametde yayilmasina baxmayaraq antropogen amiller azalma tehlukesini yaradir Mehdudlasdirici amillerSoganaqlari ve ciceklerinin ehali terefinden intensiv toplanilmasi ve zoogen amiller Muhafize tedbirleriYasaqliqlarin yaradilmasi zeruridir Qebul edilmis qorunma tedbirleriMuhafizesi ucun xususi tedbirler hazirlanmamisdir IstinadlarSmidt daglalesi Plants of the World Online saytinda takson barede melumat ing Hemcinin bax