Şahbulaq (əvvəlki adı: Cağazur) — Azərbaycan Respublikası Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunda kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 mart 2003-cü il tarixli, 423-IIQ saylı Qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Yaycı kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Cağazur kəndi Şahbulaq kəndi adlandırılmışdır.
Şahbulaq | |
---|---|
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Tarixi
29 mart 2005-ci ildə Gümüşlü və Şahbulaq kəndləri Aşağı Yaycı kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindən ayrılaraq, Gümüşlü kəndi mərkəz olmaqla, Gümüşlü kənd inzibati ərazi dairəsi yaradılmışdır.
Toponimin mənası
Son vaxtlar “zur” komponentini izah edə bilməyən bir çox tədqiqatçılar, onu erməni mənşəli komponent hesab edirlər. Lakin indi məlum olur ki, ermənilər türk sözlərini Q. Qeybullayev göstərdiyi kimi xeyli əyib dolaşdırsalar da sözün ilkin şəkli türk mənşəli olduğunu ciddi tədqiqat nəticəsində üzə çıxarır. Cağazil sözü saklara məxsus olan bir sözdür və öz tərkibində həmin əlamətləri mühafizə edib saxlamaqdadır. Toponim - etnotoponimdir və ilkin forması bu şəkildə olmuşdur. Sakasu.
Saka və su komponentləri hər iki formada sak təyinləridir. Bu sözdə iki təyin özünü göstərməkdədir: Onu da demək lazımdır ki, bu söz qədim türk-yazılı; abidələrində də işlədilmişdir. “Gül-tikin” (kiçik mətn) abidəsində belə bir cümlə var: “Ey türk xalqı, bir hissən desə ki, Cuğay meşəli dağının cənubunda deyil, Tan çölündə məskən salaq, (ey) türk xalqı, orada bədxah adam-lar beləcə bir hissəni başdan çıxarmış”. Bu misalda “Cuğay meşəli dağı” ifadəsinin strateji əlamət kimi işlənməsı “Cağazir meşəli ərazisi” ilə üst-üstə düşür. Bu ifadə öz oxşarını bugünkü toponimlərdən “Tuqay meşələri” deyimi ilə də yada salır.
Bu toponimdə maraqlı bir məsələ Cuğay və Saqay (saqyay) adlarının hansının ilkin olması məsələsidir,istər-istəməz etnik əlamət törəmə funksiyasında olmalıdır. Oronim kimi cuğay-saqların düşərgəsi mənasında sonradan əmələ gəlmiş ad olmalıdır. Beləliklə, Cuğayın Saqaydan törəməsinin inandırıcı yolu belədir: Saqayçaqay- çuqay-cuğay. Deməli, Saqyay etnonimi daha qədimdir və Cuğay Saqyaydan törəmişdir. Cağatay ulusu, Cağatay dili (özbək dilinin əsası sak əsilli olmasını bəyan edir.
Sak tayfalarına məxsus “su” komponentinin təyin rolunda möhkəmlənməsi haqqında M. Seyidov və L. Qumilyov mülahizələr yürütmüşlər. M. Seyidov yazır: “Əski mifoloji görüşlərlə səsləşən türkdilli xalqlarda bəzən ulu babanın-əcdadın, igidin atı açıqdan-açığa su ruhundan yaranmışdır. Bu mifoloji inamlar baxımından çox təbiidir. Su, həmin xalqlarda tos-ilkin başlanğıcdır” . Müəllif burada Maaday-Qaranın atının su ruhundan yaranmasını [44-45]xatırlayaraq onun Qırat və Düratın əcdadı ilə mifoloji bağlılığını yada salır. Bu məsələ ilə bağlı öz əsərində izah verən L. Qumilyov yazır: “Yer-su (hərfi mənada torpaq-su) dünyəvi toslar (tosəbədi mövcudluq ruhları) sırasına daxildir və yer-su, bitki və s. sahiblərinin kultunda öz analogiyasını tapır”.
Əhalisi
Əhalisi 534 nəfərdir.(2009 - cu il)
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Naxçıvan Muxtar Respublikası şəhər və rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 1 mart 2003-cü il tarixli, 423-IIQ saylı Qərarı". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-29.
- "Naxçıvan Muxtar Respublikasının bəzi rayonlarının inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin 29 mart 2005-ci il tarixli, 874-IIQ nömrəli Qərarı". e-qanun.az (azərb.). e-qanun.az. 29 mart 2005. 24 iyun 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 24 iyun 2016.
- Ə. Şükürlü, Qədim türk yazılı abidələrinin dili.[
- ASE, X. s. 392
- M. Seyidov, Qızıl döyüşçünün taleyi, Gənclik, B.- 1984.
- A İmanov, “Dədə Qorqud” dastanlarında Şərur yer adı, NDU EƏ, “Qeyrət” - 1998, s. 83.
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
Şərur rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sahbulaq Sahbulaq evvelki adi Cagazur Azerbaycan Respublikasi Naxcivan Muxtar Respublikasinin Serur rayonunda kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 1 mart 2003 cu il tarixli 423 IIQ sayli Qerari ile Naxcivan Muxtar Respublikasinin Serur rayonunun Yayci kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Cagazur kendi Sahbulaq kendi adlandirilmisdir Sahbulaq39 39 11 sm e 45 08 46 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle SahbulaqTarixi29 mart 2005 ci ilde Gumuslu ve Sahbulaq kendleri Asagi Yayci kend inzibati erazi dairesi terkibinden ayrilaraq Gumuslu kendi merkez olmaqla Gumuslu kend inzibati erazi dairesi yaradilmisdir Toponimin menasiSon vaxtlar zur komponentini izah ede bilmeyen bir cox tedqiqatcilar onu ermeni menseli komponent hesab edirler Lakin indi melum olur ki ermeniler turk sozlerini Q Qeybullayev gosterdiyi kimi xeyli eyib dolasdirsalar da sozun ilkin sekli turk menseli oldugunu ciddi tedqiqat neticesinde uze cixarir Cagazil sozu saklara mexsus olan bir sozdur ve oz terkibinde hemin elametleri muhafize edib saxlamaqdadir Toponim etnotoponimdir ve ilkin formasi bu sekilde olmusdur Sakasu Saka ve su komponentleri her iki formada sak teyinleridir Bu sozde iki teyin ozunu gostermekdedir Onu da demek lazimdir ki bu soz qedim turk yazili abidelerinde de isledilmisdir Gul tikin kicik metn abidesinde bele bir cumle var Ey turk xalqi bir hissen dese ki Cugay meseli daginin cenubunda deyil Tan colunde mesken salaq ey turk xalqi orada bedxah adam lar belece bir hisseni basdan cixarmis Bu misalda Cugay meseli dagi ifadesinin strateji elamet kimi islenmesi Cagazir meseli erazisi ile ust uste dusur Bu ifade oz oxsarini bugunku toponimlerden Tuqay meseleri deyimi ile de yada salir Bu toponimde maraqli bir mesele Cugay ve Saqay saqyay adlarinin hansinin ilkin olmasi meselesidir ister istemez etnik elamet toreme funksiyasinda olmalidir Oronim kimi cugay saqlarin dusergesi menasinda sonradan emele gelmis ad olmalidir Belelikle Cugayin Saqaydan toremesinin inandirici yolu beledir Saqaycaqay cuqay cugay Demeli Saqyay etnonimi daha qedimdir ve Cugay Saqyaydan toremisdir Cagatay ulusu Cagatay dili ozbek dilinin esasi sak esilli olmasini beyan edir Sak tayfalarina mexsus su komponentinin teyin rolunda mohkemlenmesi haqqinda M Seyidov ve L Qumilyov mulahizeler yurutmusler M Seyidov yazir Eski mifoloji goruslerle seslesen turkdilli xalqlarda bezen ulu babanin ecdadin igidin ati aciqdan aciga su ruhundan yaranmisdir Bu mifoloji inamlar baximindan cox tebiidir Su hemin xalqlarda tos ilkin baslangicdir Muellif burada Maaday Qaranin atinin su ruhundan yaranmasini 44 45 xatirlayaraq onun Qirat ve Duratin ecdadi ile mifoloji bagliligini yada salir Bu mesele ile bagli oz eserinde izah veren L Qumilyov yazir Yer su herfi menada torpaq su dunyevi toslar tosebedi movcudluq ruhlari sirasina daxildir ve yer su bitki ve s sahiblerinin kultunda oz analogiyasini tapir EhalisiEhalisi 534 neferdir 2009 cu il Hemcinin baxIrincoyIstinadlar Naxcivan Muxtar Respublikasi seher ve rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 1 mart 2003 cu il tarixli 423 IIQ sayli Qerari 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 29 Naxcivan Muxtar Respublikasinin bezi rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Milli Meclisinin 29 mart 2005 ci il tarixli 874 IIQ nomreli Qerari e qanun az azerb e qanun az 29 mart 2005 24 iyun 2016 tarixinde Istifade tarixi 24 iyun 2016 E Sukurlu Qedim turk yazili abidelerinin dili ASE X s 392 M Seyidov Qizil doyuscunun taleyi Genclik B 1984 A Imanov Dede Qorqud dastanlarinda Serur yer adi NDU EE Qeyret 1998 s 83 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Serur rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin