İvane Mxarqrdzeli və ya İvane Zakaryan və ya Atabəy İvane — kürd əsilli, gürcüləşmiş, erməniləşmiş Mxarqrdzeli-Zakaryan nəslindən olan feodal, sərkərdə. Bəzi qaynaqlarda bu ailənin qıpçaq əsilli olması da göstərilir.
İvane Mxarqrdzeli | |
---|---|
Doğum tarixi | bilinmir |
Vəfat tarixi | 1227 |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | hərbi lider[d], rəhbər[d], siyasətçi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Mxarqrdzelilərin ailə əfsanəsinə görə onların kökü Əhəmənilər sülaləsindən, II Darın oğlu II Artakserksin soyundan gəlir. Buna səbəb II Artakserksin ləqəbinin "Qoluuzun" olması və Mxarqrdzeli sözünün gürcücə "qoluzun" mənasına gəlməyi olmuşdur.
Gürcü çarı Böyük Tamaranın dövründə Gürcü hakimiyyətində etimad qazanaraq rütbəsinə qədər yüksələn, oğlu İvane, Ani (Qars) basqını, Şəmkir döyüşü və Ərdəbil basqınlarıyla məşhurdur.
1195-ci ildə Eldəgizlərin zəifləməsindən istifadə edən gürcülər, Şəmkir yaxınlığında Eldəniz Atabəyi Əbu-Bəkrin qoşunlarına qarşı hücuma keçdilər. Bu döyüşdə İvane Mxarqrdzeli bir hərbçi kimi özünü göstərmişdir.
Səlcuqlular arasındakı başıpozuqluqdan yararlanaraq Ərzurumdakı Saltuk bəyliyini öz təsiri altında salan Böyük Tamara ilə səlcuqlu qüvvələrini birləşdirməyi bacaran Sultan II Süleyman Şahın arası türklərin Ərzurumu tutaraq ilhaq etməsindən sonra kəskin şəkildə pozulmuşdu. II Süleymanın Kars və Ərzurumda möhkəmləndikdən sonra Gürcüstana səfər edəcəyini anlayan Böyük Tamara cəld şəkildə əri David Soslanın başçılığı altında əks-hücuma keçərək türkləri məğlub etdi (1202). Həmin döyüşün əsas qəhrəmanlarından biri də İvane və qardaşı Zəkəriyya Mxarqrdzelilər idi.
1225-ci ildə, Xarəzmşah Cəlaləddin Mənguberdi ilə Gərni döyüşündə öz qoşunlarını aktiv döyüşə salmayaraq gürcü ordusunun məğlubiyyətində əsas pay sahibi olmuşdur.
İstinadlar
- Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- Alexei Lidov, 1991, The mural paintings of Akhtala, p. 14, Nauka Publishers, Central Dept. of Oriental Literature, University of Michigan, , , It is clear from the account of these Armenian historians that Ivane's great grandfather broke away from the Kurdish tribe of Babir
- Vladimir Minorsky, 1953, Studies in Caucasian History, p. 102, CUP Archive, , , According to a tradition which has every reason to be true, their ancestors were Mesopotamian Kurds of the tribe (xel) Babirakan.
- Richard Barrie Dobson, 2000, Encyclopedia of the Middle Ages: A-J, p. 107, Editions du Cerf, University of Michigan, , , under the Christianized Kurdish dynasty of Zak'arids they tried to re-establish nazarar system…
- William Edward David Allen, 1932, A History of the Georgian People: From the Beginning Down to the Russian Conquest in the Nineteenth Century, p. 104, Taylor & Francis, , , She retained and leant upon the numerous relatives of Sargis Mkhargrdzeli, an aznauri of Kurdish origin
- "Arxivlənmiş surət". 2012-03-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-06-22.
- Kırzıoğlu, Kıpçaklar, s. 139
- ''Bu komandan qıpçaq olub xristianlığı qəbul etmişdir. Onun əsl adı Qoluuzunoğludur. Buna görə də gürcü qaynaqlarında onun adını gürcücəyə tərcümə edib "Mharqradzeli" yazılmışdır. Gürcü tarixində Qoluuzunoğulları çox məşhur bir ailə olmuş, ən məşhurları ordu baş komandanları Şalve və İvane qardaşları ilə Zakarya Qoluzunoğulu olmuşdur.'' Əkbər Nəcəf, SƏLCUQLU DÖVLƏTLƏRİ VƏ ATABƏYLƏRİ TARİXİ , s.40
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ivane Mxarqrdzeli ve ya Ivane Zakaryan ve ya Atabey Ivane kurd esilli gurculesmis ermenilesmis Mxarqrdzeli Zakaryan neslinden olan feodal serkerde Bezi qaynaqlarda bu ailenin qipcaq esilli olmasi da gosterilir Ivane MxarqrdzeliDogum tarixi bilinmirVefat tarixi 1227Defn yeri Agtala monastir kompleksiFealiyyeti herbi lider d rehber d siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mxarqrdzelilerin aile efsanesine gore onlarin koku Ehemeniler sulalesinden II Darin oglu II Artakserksin soyundan gelir Buna sebeb II Artakserksin leqebinin Qoluuzun olmasi ve Mxarqrdzeli sozunun gurcuce qoluzun menasina gelmeyi olmusdur Gurcu cari Boyuk Tamaranin dovrunde Gurcu hakimiyyetinde etimad qazanaraq rutbesine qeder yukselen oglu Ivane Ani Qars basqini Semkir doyusu ve Erdebil basqinlariyla meshurdur 1195 ci ilde Eldegizlerin zeiflemesinden istifade eden gurculer Semkir yaxinliginda Eldeniz Atabeyi Ebu Bekrin qosunlarina qarsi hucuma kecdiler Bu doyusde Ivane Mxarqrdzeli bir herbci kimi ozunu gostermisdir Selcuqlular arasindaki basipozuqluqdan yararlanaraq Erzurumdaki Saltuk beyliyini oz tesiri altinda salan Boyuk Tamara ile selcuqlu quvvelerini birlesdirmeyi bacaran Sultan II Suleyman Sahin arasi turklerin Erzurumu tutaraq ilhaq etmesinden sonra keskin sekilde pozulmusdu II Suleymanin Kars ve Erzurumda mohkemlendikden sonra Gurcustana sefer edeceyini anlayan Boyuk Tamara celd sekilde eri David Soslanin basciligi altinda eks hucuma kecerek turkleri meglub etdi 1202 Hemin doyusun esas qehremanlarindan biri de Ivane ve qardasi Zekeriyya Mxarqrdzeliler idi 1225 ci ilde Xarezmsah Celaleddin Menguberdi ile Gerni doyusunde oz qosunlarini aktiv doyuse salmayaraq gurcu ordusunun meglubiyyetinde esas pay sahibi olmusdur IstinadlarErmeni Sovet Ensiklopediyasi erm red Վ Համբարձումյան Կ Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն 1974 Alexei Lidov 1991 The mural paintings of Akhtala p 14 Nauka Publishers Central Dept of Oriental Literature University of Michigan ISBN 5 02 017569 2 ISBN 978 5 02 017569 3 It is clear from the account of these Armenian historians that Ivane s great grandfather broke away from the Kurdish tribe of Babir Vladimir Minorsky 1953 Studies in Caucasian History p 102 CUP Archive ISBN 0 521 05735 3 ISBN 978 0 521 05735 6 According to a tradition which has every reason to be true their ancestors were Mesopotamian Kurds of the tribe xel Babirakan Richard Barrie Dobson 2000 Encyclopedia of the Middle Ages A J p 107 Editions du Cerf University of Michigan ISBN 0 227 67931 8 ISBN 978 0 227 67931 9 under the Christianized Kurdish dynasty of Zak arids they tried to re establish nazarar system William Edward David Allen 1932 A History of the Georgian People From the Beginning Down to the Russian Conquest in the Nineteenth Century p 104 Taylor amp Francis ISBN 0 7100 6959 6 ISBN 978 0 7100 6959 7 She retained and leant upon the numerous relatives of Sargis Mkhargrdzeli an aznauri of Kurdish origin Arxivlenmis suret 2012 03 09 tarixinde Istifade tarixi 2017 06 22 Kirzioglu Kipcaklar s 139 Bu komandan qipcaq olub xristianligi qebul etmisdir Onun esl adi Qoluuzunogludur Buna gore de gurcu qaynaqlarinda onun adini gurcuceye tercume edib Mharqradzeli yazilmisdir Gurcu tarixinde Qoluuzunogullari cox meshur bir aile olmus en meshurlari ordu bas komandanlari Salve ve Ivane qardaslari ile Zakarya Qoluzunogulu olmusdur Ekber Necef SELCUQLU DOVLETLERI VE ATABEYLERI TARIXI s 40