Bu məqalə İspan Amerikası haqqındadır. Hispanik Amerikası üçün Hispanik Amerikası səhifəsinə baxın. |
İspan Amerikası Amerikadakı İspan ərazilərinə şamil edilir.
"İspan Amerikası" termini xüsusilə 15-19-cu əsrlər arasında ərazilərin imperiya dövründə istifadə edilmişdir. İmperator hakimiyyətinin sonuna qədər İspaniya Amerika və Filippindəki xaricdəki ərazilərinin Kolumbun qərbə üzərək Asiyaya çatdığına dair təsəvvürü əsasında "Hindistan" adlandırdı. Bu ərazilər yüksək əhəmiyyətə çatdıqda isə, tac 1524-cü ildə Aztek İmperatorluğunun fəthindən sonra onun mülkləri üzərində daimi kral nəzarətini təsdiqləyən Hindistan Şurasını yaratdı. İspan köçkünlərini cəlb edən sıx yerli əhali və mineral sərvət mənbələri olan bölgələr müstəmləkə mərkəzlərinə çevrildi və belə resursları olmayanlar isə maraq dairəsində idi. Bölgələr imperiyaya daxil edildikdən və onların əhəmiyyəti qiymətləndirildikdən sonra, xaricdəki mülklər daha güclü və ya zəif tac nəzarəti altına düşdü. Tac Karib dənizindəki Kristofer Kolumbun və onun varislərinin hökmranlığından dərs aldı və onlar heç vaxt kəşfiyyatçılara və fatehlərə süpürmə səlahiyyətləri vermədilər. Katolik monarxlarının 1492-ci ildə Qranadanı fəth etməsi və yəhudiləri qovulması "Amerika müstəmləkəçiliyinin başlanğıcı anında dini dövlətçiliyin döyüşkən ifadəsi idi". Tacın dini sferadakı gücü papalığın Patronato real qrantı sayəsində onun xaricdəki mülklərində mütləq idi və "Katoliklik kral hakimiyyəti ilə ayrılmaz şəkildə bağlı idi". Kilsə-dövlət münasibətləri fəth dövründə quruldu və 1700-cü ildə, Burbon monarxları böyük islahatlar həyata keçirən və tac və qurbangah arasındakı əlaqəni dəyişdirən Habsburq dövrünün sonuna qədər sabit qaldı.
Tacın xaricdəki imperiyasının idarə edilməsi həm mülki, həm də dini sahədə tez-tez bir-birinin ardınca gələn yurisdiksiyalar əsasında kral məmurları tərəfindən həyata keçirilirdi. Tac, yerli elitaları böyük yerli əhali ilə vasitəçi kimi istifadə edərək, Hind adalarında imperiyanı idarə edə bilərdi. İmperiyanın inzibati xərcləri aşağı səviyyədə saxlanılırdı və az sayda ispan məmurları ümumiyyətlə aşağı maaş alırdılar. İspaniyanın bir limanı ilə məhdudlaşan və Hindistanda yalnız bir neçə limanla məhdudlaşan qapalı ticarət sistemini saxlamaq üçün tac siyasəti praktiki olaraq bağlanmadı, Avropa tacir evləri İspaniyanın Sevilya limanındakı ispan tacirlərini İspaniyanın yüksək keyfiyyətli tekstil və digər istehsal məhsulları ilə təmin edirdi. Hindistanın gümüşünün çox hissəsi həmin Avropa tacir evlərinə göndərilirdi. Hindistandakı vəliəhd məmurları, yerli əhalini tacirlərlə əməkdaşlıq edərək və qazanc əldə edərkən iştirak etməyə məcbur edə biləcəkləri bütöv bir ticarət sistemi yaratmağa imkan verdilər.
İstinadlar
- Johnson, Lyman L.; Migden Socolow, Susan. Colonial Centers, Colonial Peripheries, and the Economic Agency of the Spanish State // Daniels, Christine; Kennedy, Michael V (redaktorlar ). Negotiated Empires: Centers and Peripheries in the Americas, 1500–1820. New York: Routledge. 2002. 59–78.
- Gibson, 1966
- Mecham, 1966
- Patch, Robert W. "Imperial Politics and Local Economy in Colonial Central America, 1670–1770". Past & Present. 143 (143). May 1994: 78. doi:10.1093/past/143.1.77.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Ispan Amerikasi haqqindadir Hispanik Amerikasi ucun Hispanik Amerikasi sehifesine baxin Ispan Amerikasi Amerikadaki Ispan erazilerine samil edilir Ispan Amerikasi termini xususile 15 19 cu esrler arasinda erazilerin imperiya dovrunde istifade edilmisdir Imperator hakimiyyetinin sonuna qeder Ispaniya Amerika ve Filippindeki xaricdeki erazilerinin Kolumbun qerbe uzerek Asiyaya catdigina dair tesevvuru esasinda Hindistan adlandirdi Bu eraziler yuksek ehemiyyete catdiqda ise tac 1524 cu ilde Aztek Imperatorlugunun fethinden sonra onun mulkleri uzerinde daimi kral nezaretini tesdiqleyen Hindistan Surasini yaratdi Ispan kockunlerini celb eden six yerli ehali ve mineral servet menbeleri olan bolgeler mustemleke merkezlerine cevrildi ve bele resurslari olmayanlar ise maraq dairesinde idi Bolgeler imperiyaya daxil edildikden ve onlarin ehemiyyeti qiymetlendirildikden sonra xaricdeki mulkler daha guclu ve ya zeif tac nezareti altina dusdu Tac Karib denizindeki Kristofer Kolumbun ve onun varislerinin hokmranligindan ders aldi ve onlar hec vaxt kesfiyyatcilara ve fatehlere supurme selahiyyetleri vermediler Katolik monarxlarinin 1492 ci ilde Qranadani feth etmesi ve yehudileri qovulmasi Amerika mustemlekeciliyinin baslangici aninda dini dovletciliyin doyusken ifadesi idi Tacin dini sferadaki gucu papaligin Patronato real qranti sayesinde onun xaricdeki mulklerinde mutleq idi ve Katoliklik kral hakimiyyeti ile ayrilmaz sekilde bagli idi Kilse dovlet munasibetleri feth dovrunde quruldu ve 1700 cu ilde Burbon monarxlari boyuk islahatlar heyata keciren ve tac ve qurbangah arasindaki elaqeni deyisdiren Habsburq dovrunun sonuna qeder sabit qaldi Tacin xaricdeki imperiyasinin idare edilmesi hem mulki hem de dini sahede tez tez bir birinin ardinca gelen yurisdiksiyalar esasinda kral memurlari terefinden heyata kecirilirdi Tac yerli elitalari boyuk yerli ehali ile vasiteci kimi istifade ederek Hind adalarinda imperiyani idare ede bilerdi Imperiyanin inzibati xercleri asagi seviyyede saxlanilirdi ve az sayda ispan memurlari umumiyyetle asagi maas alirdilar Ispaniyanin bir limani ile mehdudlasan ve Hindistanda yalniz bir nece limanla mehdudlasan qapali ticaret sistemini saxlamaq ucun tac siyaseti praktiki olaraq baglanmadi Avropa tacir evleri Ispaniyanin Sevilya limanindaki ispan tacirlerini Ispaniyanin yuksek keyfiyyetli tekstil ve diger istehsal mehsullari ile temin edirdi Hindistanin gumusunun cox hissesi hemin Avropa tacir evlerine gonderilirdi Hindistandaki veliehd memurlari yerli ehalini tacirlerle emekdasliq ederek ve qazanc elde ederken istirak etmeye mecbur ede bilecekleri butov bir ticaret sistemi yaratmaga imkan verdiler IstinadlarJohnson Lyman L Migden Socolow Susan Colonial Centers Colonial Peripheries and the Economic Agency of the Spanish State Daniels Christine Kennedy Michael V redaktorlar Negotiated Empires Centers and Peripheries in the Americas 1500 1820 New York Routledge 2002 59 78 Gibson 1966 Mecham 1966 Patch Robert W Imperial Politics and Local Economy in Colonial Central America 1670 1770 Past amp Present 143 143 May 1994 78 doi 10 1093 past 143 1 77