İsmayıl Qəznəvi - atası Səbuk Təkinin ölümündən sonra onun vəsiyyətinə əsasən taxta çıxmışdı. Cəmi 7 ay hakimiyyət sürən İsmayıl qardaşı Mahmud tərəfindən yaşca özü böyük olduğu üçün taxtdan çəkilməyə məcbur edildi. İsmayıl həyatının geri qalan hissəsini Cürcanda bir qalanın hakimi olaraq yaşadı. Səbuk Təkin yaşca kiçik olmasına baxmayaraq, anası Alp Təkinin qızı olduğu üçün onu vəliəhd seçmişdi.
İsmayıl | |
---|---|
اسماعیل غزنی | |
Qəznəvilərin ikinci əmiri | |
Əvvəlki | Səbuk Təkin |
Sonrakı | Sultan Mahmud Qəznəvi |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | ? |
Doğum yeri | Qəznə |
Vəfat tarixi | ? |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | Cürcan |
Atası | Səbuk Təkin |
Dini | Sünnilik |
Taxta çıxması
Səbutəkinin öldüğü zaman qardaşı Buğracuk, Herat və Puşenc valisi, oğullarından Mahmud Xorasan orduları komandanı, Əbu Müzəffər Nasr Büst valisi ve İsmayıl isə Qəznəvi və Bəlx hakimi yerləşirdi. Yusif təxminən 3 yaşındaydı. Səbutəkin ölmədən əvvəl, çox gümanki Alptəkinin qızından olan oğlu İsmayılın taxta keçməsinin vəsiyyət etmişdir. Hətta əmirlər və sərkərdələrdən ona itaət edəcəklərinə dair sədaqət andı almışdı. İsmayıl atasının ölüm xəbərini eşidən kimi Bəlxə səfər etdi və hökmdarlığını elan etdi. Ayrıca o yaxın vaxtda qardaşı Mahmudla ehtimal edilən taxt müharibəsində əsgərlərinin itaətini möhkəmləndirmək üçün də onlara atasının xəzinəsindən çoxlu sayda pul və hədiyyələr dağıtdı.
Mahmud Qəznəvi ilə müharibəsi
Nişapurda olan qüdrətli və təcrübəli Mahmud, zəif təbiətli qardaşı, İsmayının hökmdarlığını tanımadı. O atasının matəm mərasimini yerinə yetirən dən sonra bir elçisini İsmayıla göndərərək, özünün yaşca daha böyük olduğunu və bu hüququnun tanınmasını tələb etdiyini bildirdi. Ayrıca o Gəznə şəhərinin də özünə təslimini istiyirdi. Mahmud buna qarşılıq qardaşına Bəlx və Xorasan əyalətini verirdi. Ancaq İsmayıl bu təklifi və daha sonra da Mahmudun qayınatası Cüzcanan hakimi Əbu Hərisin barışıq istəyini qəbul etmədi. Bu səbəbdən Mahmud son qərarı müharibə etməkdə gördü və o müharibə üçün hazırlandı. O qardaşı Nəsr və əmisi Buğracuğu da öz tərəfinə çəkdi. Nəsr və Buğracuq ordularıyla Heratda onunla birləşdilər. Mahmud qəznəvi kifayət qədər gücləndikcə sonra Qəznə şəhərində səfər etdi. İsmayıl da bu şəhəri qorumaq üçün Bəlxdən hərəkətə keçdi. Lakin onun yanındakı sərkərdələrin çoxu Mahmud meyilli idilər və məktublar yazaraq ona itaət edəcəklərini bildirirdilər. Mahmud qardaşıyla arasında böyük bir savaş başlamazdan əvvəl bir dəfə razılaşma təklifi göndərdi. İsmayıl isə bunu onun zəif olduğunu bildiyinə görə etdiyini fikirləşərək təklifi rədd etdi. İki qardaş arasında 998-ci il Mart ayında baş verdi. İsmayıl, Mahmudun ordusu qarşısında bütün gün savaşdı amma axşama yaxın ordusu dağılaraq qaçmağa başladı. Mahmud bu şavaşla yeni zamanda Qəznəvilər taxtına da qazandı. İsmayıl Qəznə qalasına sığındı, lakin müqavimətin faydasızlığını anlayaraq təslim oldu. Onun səltənəti yeddi-səkkiz ay keçmişdir.
İstinadlar
- Prof. Dr. Erdoğan Mercil: Gazneliler devleti tarihi
SƏLƏF Səbuk Təkin | I İsmayıl 997-998 | XƏLƏF Sultan Mahmud Qəznəvi |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ismayil Qeznevi atasi Sebuk Tekinin olumunden sonra onun vesiyyetine esasen taxta cixmisdi Cemi 7 ay hakimiyyet suren Ismayil qardasi Mahmud terefinden yasca ozu boyuk oldugu ucun taxtdan cekilmeye mecbur edildi Ismayil heyatinin geri qalan hissesini Curcanda bir qalanin hakimi olaraq yasadi Sebuk Tekin yasca kicik olmasina baxmayaraq anasi Alp Tekinin qizi oldugu ucun onu veliehd secmisdi Ismayilاسماعیل غزنی Qeznevilerin ikinci emiriEvvelkiSebuk TekinSonrakiSultan Mahmud QezneviSexsi melumatlarDogum tarixi Dogum yeri QezneVefat tarixi Vefat yeri MeymaneDefn yeri CurcanAtasi Sebuk TekinDini SunnilikTaxta cixmasiSebutekinin oldugu zaman qardasi Bugracuk Herat ve Pusenc valisi ogullarindan Mahmud Xorasan ordulari komandani Ebu Muzeffer Nasr Bust valisi ve Ismayil ise Qeznevi ve Belx hakimi yerlesirdi Yusif texminen 3 yasindaydi Sebutekin olmeden evvel cox gumanki Alptekinin qizindan olan oglu Ismayilin taxta kecmesinin vesiyyet etmisdir Hetta emirler ve serkerdelerden ona itaet edeceklerine dair sedaqet andi almisdi Ismayil atasinin olum xeberini esiden kimi Belxe sefer etdi ve hokmdarligini elan etdi Ayrica o yaxin vaxtda qardasi Mahmudla ehtimal edilen taxt muharibesinde esgerlerinin itaetini mohkemlendirmek ucun de onlara atasinin xezinesinden coxlu sayda pul ve hediyyeler dagitdi Mahmud Qeznevi ile muharibesiNisapurda olan qudretli ve tecrubeli Mahmud zeif tebietli qardasi Ismayinin hokmdarligini tanimadi O atasinin matem merasimini yerine yetiren den sonra bir elcisini Ismayila gondererek ozunun yasca daha boyuk oldugunu ve bu huququnun taninmasini teleb etdiyini bildirdi Ayrica o Gezne seherinin de ozune teslimini istiyirdi Mahmud buna qarsiliq qardasina Belx ve Xorasan eyaletini verirdi Ancaq Ismayil bu teklifi ve daha sonra da Mahmudun qayinatasi Cuzcanan hakimi Ebu Herisin barisiq isteyini qebul etmedi Bu sebebden Mahmud son qerari muharibe etmekde gordu ve o muharibe ucun hazirlandi O qardasi Nesr ve emisi Bugracugu da oz terefine cekdi Nesr ve Bugracuq ordulariyla Heratda onunla birlesdiler Mahmud qeznevi kifayet qeder guclendikce sonra Qezne seherinde sefer etdi Ismayil da bu seheri qorumaq ucun Belxden herekete kecdi Lakin onun yanindaki serkerdelerin coxu Mahmud meyilli idiler ve mektublar yazaraq ona itaet edeceklerini bildirirdiler Mahmud qardasiyla arasinda boyuk bir savas baslamazdan evvel bir defe razilasma teklifi gonderdi Ismayil ise bunu onun zeif oldugunu bildiyine gore etdiyini fikirleserek teklifi redd etdi Iki qardas arasinda 998 ci il Mart ayinda bas verdi Ismayil Mahmudun ordusu qarsisinda butun gun savasdi amma axsama yaxin ordusu dagilaraq qacmaga basladi Mahmud bu savasla yeni zamanda Qezneviler taxtina da qazandi Ismayil Qezne qalasina sigindi lakin muqavimetin faydasizligini anlayaraq teslim oldu Onun selteneti yeddi sekkiz ay kecmisdir IstinadlarProf Dr Erdogan Mercil Gazneliler devleti tarihi SELEF Sebuk Tekin I Ismayil 997 998 XELEF Sultan Mahmud Qeznevi