İsa Əzimbəyov (?-?) — Azərbaycan arxeoloqu və epiqrafı, Azərbaycan Arxeologiya Komissiyasının üzvü, şair.
İsa Əzimbəyov | |
---|---|
Doğum yeri | |
Elm sahələri | Arxeologiya, Epiqrafika |
Həyatı
- 1920-ci illərdə Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö (Araşdırma) Cəmiyyətində, o cümlədən də Azərbaycan Arxeoloji komitəsində işləməyə başlayıb. Arxeoloqlarla birlikdə bütün respublikanı gəzmiş, maddi mədəniyyət abidələrini tədqiq etmişdir. O, qədim şərq yazıları üzrə əvəzedilməz mütəxxəsis idi. O, sadəcə kufi xətti ilə olan yazıları (qədimi olduğu kimi yeni kufini də oxuya bilirdi), həm də divani, nəsx və digər xətləri oxuya bilirdi. İ.Əzimbəyov Şirvanşahlar sarayında, Şəki xanları sarayında, Qız Qalası ərazisində və digər yerlərdə arxeoloji qazıntı və restavrasiya işlərində iştirak edib. O, sadəcə epiqrafik yazıları oxumaqla kifayətlənmir onları tədqiq və tərcümə də edirdi. َ
- 1929-cu ildən Azərbaycan asari-ətiqələri, incəsənət və təbiət abidələrinin mühafizəsi komitəsinin elmi işçisi işləmişdir.
- 1920-ci illərdə Azərbaycanın ilk arxeoloq və epiqrafçılarından olan Nardaran ziyalısı İsa Əzimbəyov doğma kəndinin qədim abidələrinin tarixini tədqiq edərək "Azərbaycan Arxeologiya Komitəsinin xəbərləri" adlı jurnalda bu barədə məqalə dərc etdirmişdi.
- 1926-cı ildə Astara rayonu ərazisində epiqrafik abidələrin tədqiqinə təşəbbüs göstərilmişdir.
- 1928-ci ildə İrəvanda ekspedisiyada olmuşdur. Ekspedisiyanın nəticələrinə İ.Əzimbəyovun yazdığı “Tiflis, İrəvan və Naxçıvanın müsəlman kitabələri” adlı məqaləsi işıq üzü görüb.
İsa Əzimbəyovun tədqiqatlarında İrəvan
- İ.Əzimbəyov “Tiflis, İrəvan və Naxçıvanın müsəlman kitabələri” adlı məqaləsində yazırdı ki, İrəvan qalasının içərisində, Sərdar sarayının yaxınlığında yerləşən şah Abbasın adına inşa edilən məscid (yəni Sərdar məscidi - N.M.) yarıuçuq vəziyyətdədir və onun həyətində bir neçə erməni qaçqın ailəsi məskunlaşmışdır. O, həmin məscidin böyük həyətinin olduğunu, həyətin ortasında hovuz inşa edildiyini yazır. İ.Əzimbəyov məsciddə ibadət edilmədiyini qeyd edir. O, məscidin divarındakı kitabədə fars dilində yazılmış aşağıdakı iki misrasını oxuduğunu qeyd edir:
Zamane Şah Abbas cənnətməkan,
Əz u kəşt abad mülke-cahan.
İ.Əzimbəyov həmin məqaləsində daha sonra yazır ki, həmin vaxt Məşədi Cabbar adlı şəxs ona yaxınlıqda Şah Abbas məscidindən daha qədim bir məscidin olduğunu və onun şah Xudabəndə (1578-1587-ci illərdə Səfəvi hökmdarı) tərəfindən inşa edildiyini söyləmişdir. Müəllif evlərin arasında aşkar edilən həmin köhnə, bərbad vəziyyətdə olan məscidin divarlarının uzunluğunun 9 m, eninin 6 m olduğunu, alçaq mehrablı, qırmızı kərpicdən inşa edildiyini qeyd edir İ.Əzimbəyov çıxış qapısının üzərindəki kitabədə əbcəd hesabı ilə:
Sənge tarixe çu məqsud şod əz dur zəman,
Kordən xədid be tarixe qədim Əhməd xan
yazıldığını və onun 1098-ci il hicri tarixində – yəni miladi tarixi ilə 1685-ci ildə inşa edildiyinin göstərildiyini yazır.
P.Uvarova ilə İ.Əzimbəyovun təsvirlərindən aydın olur ki, söhbət eyni bir məsciddən – yəni Sərdar məscidindən və onun yaxınlığındakı kiçik məsciddən gedir.
Şair İsa Əzimbəyov
- İsa Əzimbəyov həm də şair idi. Məddah təxəllüsü ilə şeir yazırdı.
Əsərləri
- «Селение Нардара и его древности»: доклад в комиссии искусств 22-x 1924, статья в 1-м вьш. «Известий Азербайджанского археологического комитета»; Баку 1925, стр. 39-49
- Nardaran əsar ətiqəsi//Azərbaycan Arxeoloji Komitəsinin xəbərləri, 1927, №3, s. 1-9 (ərəb əlifbası ilə).
- Şüvəlan əsar ətiqəsi //Azərbaycan Arxeoloji Komitəsinin xəbərləri, 1927, №4, s. 319-324 (latın əlifbası ilə).
- Мусульманские надписи Тифлиса, Эривани и Нахчыванской АССР//Изв. Азкомстариса, 1929, №4, с. 295-311.
- Евлах-Шуша//Изв. Азкомстариса, вып. 3, 1927 (в соавторстве с Дж. Александровичем, В.М.Сысоевым).
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
İstinadlar
- Керимова Т.С. Из истории Национальной Академии Наук Азербайджана. Баку: Тахсил, 2005, с.280
- "Kamil Kamilov. Daşlardakı izlər tariximizin nişanələridir. // Mədəniyyət qəzeti, 2015, 7 yanvar, s. 11". 2019-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-08.
- Nazim Mustafa. İrəvan xanlığı: Erməni vandallarının yox etdiyi İrəvan məscidləri. Bakı, Azərbaycan Tarixçiləri İctimai Birliyi, 2016, s.22-29
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isa Ezimbeyov Azerbaycan arxeoloqu ve epiqrafi Azerbaycan Arxeologiya Komissiyasinin uzvu sair Isa EzimbeyovDogum yeri BakiElm saheleri Arxeologiya EpiqrafikaHeyati1920 ci illerde Azerbaycani Tedqiq ve Tetebbo Arasdirma Cemiyyetinde o cumleden de Azerbaycan Arxeoloji komitesinde islemeye baslayib Arxeoloqlarla birlikde butun respublikani gezmis maddi medeniyyet abidelerini tedqiq etmisdir O qedim serq yazilari uzre evezedilmez mutexxesis idi O sadece kufi xetti ile olan yazilari qedimi oldugu kimi yeni kufini de oxuya bilirdi hem de divani nesx ve diger xetleri oxuya bilirdi I Ezimbeyov Sirvansahlar sarayinda Seki xanlari sarayinda Qiz Qalasi erazisinde ve diger yerlerde arxeoloji qazinti ve restavrasiya islerinde istirak edib O sadece epiqrafik yazilari oxumaqla kifayetlenmir onlari tedqiq ve tercume de edirdi 1929 cu ilden Azerbaycan asari etiqeleri incesenet ve tebiet abidelerinin muhafizesi komitesinin elmi iscisi islemisdir 1920 ci illerde Azerbaycanin ilk arxeoloq ve epiqrafcilarindan olan Nardaran ziyalisi Isa Ezimbeyov dogma kendinin qedim abidelerinin tarixini tedqiq ederek Azerbaycan Arxeologiya Komitesinin xeberleri adli jurnalda bu barede meqale derc etdirmisdi 1926 ci ilde Astara rayonu erazisinde epiqrafik abidelerin tedqiqine tesebbus gosterilmisdir 1928 ci ilde Irevanda ekspedisiyada olmusdur Ekspedisiyanin neticelerine I Ezimbeyovun yazdigi Tiflis Irevan ve Naxcivanin muselman kitabeleri adli meqalesi isiq uzu gorub Isa Ezimbeyovun tedqiqatlarinda IrevanI Ezimbeyov Tiflis Irevan ve Naxcivanin muselman kitabeleri adli meqalesinde yazirdi ki Irevan qalasinin icerisinde Serdar sarayinin yaxinliginda yerlesen sah Abbasin adina insa edilen mescid yeni Serdar mescidi N M yariucuq veziyyetdedir ve onun heyetinde bir nece ermeni qacqin ailesi meskunlasmisdir O hemin mescidin boyuk heyetinin oldugunu heyetin ortasinda hovuz insa edildiyini yazir I Ezimbeyov mescidde ibadet edilmediyini qeyd edir O mescidin divarindaki kitabede fars dilinde yazilmis asagidaki iki misrasini oxudugunu qeyd edir Zamane Sah Abbas cennetmekan Ez u kest abad mulke cahan I Ezimbeyov hemin meqalesinde daha sonra yazir ki hemin vaxt Mesedi Cabbar adli sexs ona yaxinliqda Sah Abbas mescidinden daha qedim bir mescidin oldugunu ve onun sah Xudabende 1578 1587 ci illerde Sefevi hokmdari terefinden insa edildiyini soylemisdir Muellif evlerin arasinda askar edilen hemin kohne berbad veziyyetde olan mescidin divarlarinin uzunlugunun 9 m eninin 6 m oldugunu alcaq mehrabli qirmizi kerpicden insa edildiyini qeyd edir I Ezimbeyov cixis qapisinin uzerindeki kitabede ebced hesabi ile Senge tarixe cu meqsud sod ez dur zeman Korden xedid be tarixe qedim Ehmed xan yazildigini ve onun 1098 ci il hicri tarixinde yeni miladi tarixi ile 1685 ci ilde insa edildiyinin gosterildiyini yazir P Uvarova ile I Ezimbeyovun tesvirlerinden aydin olur ki sohbet eyni bir mescidden yeni Serdar mescidinden ve onun yaxinligindaki kicik mescidden gedir Sair Isa EzimbeyovIsa Ezimbeyov hem de sair idi Meddah texellusu ile seir yazirdi Eserleri Selenie Nardara i ego drevnosti doklad v komissii iskusstv 22 x 1924 statya v 1 m vsh Izvestij Azerbajdzhanskogo arheologicheskogo komiteta Baku 1925 str 39 49 Nardaran esar etiqesi Azerbaycan Arxeoloji Komitesinin xeberleri 1927 3 s 1 9 ereb elifbasi ile Suvelan esar etiqesi Azerbaycan Arxeoloji Komitesinin xeberleri 1927 4 s 319 324 latin elifbasi ile Musulmanskie nadpisi Tiflisa Erivani i Nahchyvanskoj ASSR Izv Azkomstarisa 1929 4 s 295 311 Evlah Shusha Izv Azkomstarisa vyp 3 1927 v soavtorstve s Dzh Aleksandrovichem V M Sysoevym Hemcinin baxAzerbaycan arxeologiyasi Azerbaycan medeniyyetiXarici kecidler Tarixci ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin IstinadlarKerimova T S Iz istorii Nacionalnoj Akademii Nauk Azerbajdzhana Baku Tahsil 2005 s 280 Kamil Kamilov Daslardaki izler tariximizin nisaneleridir Medeniyyet qezeti 2015 7 yanvar s 11 2019 05 13 tarixinde Istifade tarixi 2017 07 08 Nazim Mustafa Irevan xanligi Ermeni vandallarinin yox etdiyi Irevan mescidleri Baki Azerbaycan Tarixcileri Ictimai Birliyi 2016 s 22 29