İnformatikada inkapsulyasiya (lat. en capsula – paketləşdirmə) məlumatların və/və ya funksiyaların vahid komponent şəklində paketləşdirilməsidir.
İnkapsulyasiya obyekt yönümlü proqramlaşdırmanın əsas anlayışlarından biridir. OYP-nin üç konseptində – inkapsulyasiya, və (ad-hoc formasında polimorfizm və ya alttiplərin polimorfizmi) konseptində məlumatlar abstraksiya prinsipinə uyğun olaraq reallaşır.
Obyekt yönümlü dillərdə inkapsulyasiya prosesi, bir qayda olaraq, sinif mexanizmləri vasitəsilə reallaşır. Bəzi tədqiqatçılar inkapsulyasiya prosesini həm obyekt yönümlü proqramlaşdırmaya məxsus xüsusi anlayış kimi, həm də leksik görünmə sahəsini tənzimləyən bir vasitə kimi təsnifləşdirirlər. Lakin bu yanaşma birmənalı hesab olunmur, çünki inkapsulyasiyanı bütün proqramlaşdırma dilləri üçün bu cür təsnifatlaşdırmaq olmaz. Məsələn, leksik görünmə sahəsinin təyininə əsaslanan Scheme və Standard ML dillərində inkapsulyasiyanın görünmə sahəsinin idarə edilməsi vasitəsi kimi istifadəsinə ehtiyac yoxdur.
Görünmə sahələri açar sözləri vasitəsilə təyin edilir. Bəzi alternativləri nəzərə almasaq, əksər proqramlaşdırma dillərində görünmə sahəsinin təyini zamanı aşağıdakı açar sözlərindən istifadə edilir:
- public (açıq): Bu görünmə sahəsindəki xüsusiyyətlər public açar sözü ilə yaradılır. Bu görünmə sahəsində olan leksik strukturdan kodun istənilən yerində istifadə etmək mümkündür.
- protected (qorunmuş): Bu görünmə sahəsindəki xüsusiyyətlərə və metodlara yalnız obyektlərə aid olan sinif metodları və bu siniflərdən törəyən ixtiyari yarımsiniflərin eyni metodları vasitəsilə müraciət etmək mümkündür.
- private (qapalı): Bu görünmə sahəsində olan sinifin nümayəndələrinə, yalnız bu sinif daxilində olan metodlar vasitəsilə müraciət etmək olar.
Ümumi mənada, "inkapsulyasiya" anlayışına, proqramlaşdırma dillərindən asılı olaraq, aşağıdakı ifadələrindən heç olmasa biri aiddir:
- məlumatların metodlarla əlaqəsinə şərait yaradan və bu məlumatların emalı üçün nəzərdə tutulmuş dil konstruksiyası;
- proqramın bir komponentindən digər komponentinə girişi məhdudlaşdırmağa imkan verən dil mexanizmi.
Qeydlər
- Abstraksiya ilə abstrakt məlumat tipləri fərqli anlayışlardır. Abstrakt məlumat tiplərində də inkapsulyasiya imkanları mövcuddur, lakin bu məlumat tipləri fərqli davranışa malikdir.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Informatikada inkapsulyasiya lat en capsula paketlesdirme melumatlarin ve ve ya funksiyalarin vahid komponent seklinde paketlesdirilmesidir Inkapsulyasiya obyekt yonumlu proqramlasdirmanin esas anlayislarindan biridir OYP nin uc konseptinde inkapsulyasiya ve ad hoc formasinda polimorfizm ve ya alttiplerin polimorfizmi konseptinde melumatlar abstraksiya prinsipine uygun olaraq reallasir Obyekt yonumlu dillerde inkapsulyasiya prosesi bir qayda olaraq sinif mexanizmleri vasitesile reallasir Bezi tedqiqatcilar inkapsulyasiya prosesini hem obyekt yonumlu proqramlasdirmaya mexsus xususi anlayis kimi hem de leksik gorunme sahesini tenzimleyen bir vasite kimi tesniflesdirirler Lakin bu yanasma birmenali hesab olunmur cunki inkapsulyasiyani butun proqramlasdirma dilleri ucun bu cur tesnifatlasdirmaq olmaz Meselen leksik gorunme sahesinin teyinine esaslanan Scheme ve Standard ML dillerinde inkapsulyasiyanin gorunme sahesinin idare edilmesi vasitesi kimi istifadesine ehtiyac yoxdur Gorunme saheleri acar sozleri vasitesile teyin edilir Bezi alternativleri nezere almasaq ekser proqramlasdirma dillerinde gorunme sahesinin teyini zamani asagidaki acar sozlerinden istifade edilir public aciq Bu gorunme sahesindeki xususiyyetler public acar sozu ile yaradilir Bu gorunme sahesinde olan leksik strukturdan kodun istenilen yerinde istifade etmek mumkundur protected qorunmus Bu gorunme sahesindeki xususiyyetlere ve metodlara yalniz obyektlere aid olan sinif metodlari ve bu siniflerden toreyen ixtiyari yarimsiniflerin eyni metodlari vasitesile muraciet etmek mumkundur private qapali Bu gorunme sahesinde olan sinifin numayendelerine yalniz bu sinif daxilinde olan metodlar vasitesile muraciet etmek olar Umumi menada inkapsulyasiya anlayisina proqramlasdirma dillerinden asili olaraq asagidaki ifadelerinden hec olmasa biri aiddir melumatlarin metodlarla elaqesine serait yaradan ve bu melumatlarin emali ucun nezerde tutulmus dil konstruksiyasi proqramin bir komponentinden diger komponentine girisi mehdudlasdirmaga imkan veren dil mexanizmi QeydlerAbstraksiya ile abstrakt melumat tipleri ferqli anlayislardir Abstrakt melumat tiplerinde de inkapsulyasiya imkanlari movcuddur lakin bu melumat tipleri ferqli davranisa malikdir