Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üçüncü Ağrı üsyanı — 1930-cu ildə Ağrı dağında kürd tayfalarının qaldırdığı üsyan. 11 iyun 1930-cu ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələri üsyanı yatırmaq üçün əməliyyata kurmanc kürdlərinin əksəriyyəti rəhbərlik edirdi. Kurmanc kürdləri dərsimlilərdən çox idi. Üsyan nəticədə yatırılmışdır.
| Üçüncü Ağrı üsyanı | |
|---|---|
Zəmin
1926-cı ildən 1930-cu ilə qədər Türkiyənin Ağrı ilində müxtəlif üsyanlar qaldırılmışdır. Birinci üsyan 16 may 1926-cı il tarixində Cəlali Barho öndərliyindəki kürd tayfaları tərəfindən Ağrı dağı yaxınlıqlarında qaldırılmışdır.Türkiyə Silahlı Qüvvələri üsyanı bir ay sonra basdırmışdır. Növbəti ilin sentyabr ayında Türkiyə Silahlı Qüvvələri əraziyə yenidən hücum etmiş, yerli əşirətlərin qaldırdıqları ikinci üsyanı basdırmışdır. Bundan sonra Ağrıda yaranan böhran daha da dərinləşmişdir. 1927-ci ilin sentyabr ayındaBirləşmiş Krallığın dəstəyi iləİhsan Nuri tərəfindənAğrı Respublikası qurulmuşdur. 1928-ci ildə Ağrı Respublikasının dövlət xadimlərinin təşəbbüsü ilə tərtib edilmiş Kürdüstan bayrağı ilk dəfə istifadəyə verilmişdir. 1930-cu ilin iyul ayında öndərliyi türk qoşunları təxminən 15,000 törətmişdir.
Döyüş
Baş vermiş bu böhranı çatdırmaq istəyən Türkiyə ordusu 1 iyulda Ağrı dağını mühasirəyə almış və 7 iyul 1930-cu ildə ümumi əməliyyata start vermişdir. 25 iyulda sona çatan döyüşdə kürd liderlərin çoxusu həlak və ya həbs olunmuş, İhsan Nuri isə İrana qaçmışdır. Həbs olunanlar daha sonra Adanada edam edilmişdir.
İstinadlar
- Jwaideh, Wadie. The Kurdish National Movement: Its Origins and Development (English). Syracuse University Press. June 19, 2006. ISBN .
- Bulud, Faiq. Devletin Gözüyle Türkiye'de Kürt İsyanları (türk). İstanbul: Yön Yayıncılık. 1991. OCLC 551489566. 2022-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Qəhrəman, Əhməd. Kürt İsyanları (Tedip ve Tenkil) (türk). İstanbul: . 2003. ISBN . 2022-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Edmonds, S. C. "Kurdish Nationalism",". Journal of Contemporary History (ingilis). 6 (No. 1). 1971: 91.
- Kurdish Republic of Ararat // Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (ingilis). Volume I. Infobase Publishing. 2009. səh. 385. ISBN . 2012-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Vali, Abbas. Essays on the origins of Kurdish nationalism (ingilis). Mazda Publishers. 2003. səh. 199. ISBN . 2012-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Kurdish Republic of Ararat // Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (ingilis). Infobase Publishing. 2009. səh. 38. 2022-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Allsopp, Harriet. The Kurds of Syria: Political Parties and Identity in the Middle East. I.B. Taurisl. 2016. ISBN .
- Eygi, Mehmet Şevket. "Zilan katliamı". milligazete.com.tr (türk). . October 17, 2009. November 10, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 26, 2019.
- Tahsin Əriş, Felit Özsoy. Öncesi ve Sonrasıyla 1925 Kürt Direnişi (Palu-Hanî-Genç) (türk). Pêrî Yayınları. 2007. səh. 271. ISBN . 2022-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
- Alakom, Rohat. Xoybûn örgütü ve Ağrı ayaklanması (türk). Avesta. 1998. səh. 180. ISBN . 2019-08-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ucuncu Agri usyani 1930 cu ilde Agri daginda kurd tayfalarinin qaldirdigi usyan 11 iyun 1930 cu ilde Turkiye Silahli Quvveleri usyani yatirmaq ucun emeliyyata kurmanc kurdlerinin ekseriyyeti rehberlik edirdi Kurmanc kurdleri dersimlilerden cox idi Usyan neticede yatirilmisdir Ucuncu Agri usyaniZemin1926 ci ilden 1930 cu ile qeder Turkiyenin Agri ilinde muxtelif usyanlar qaldirilmisdir Birinci usyan 16 may 1926 ci il tarixinde Celali Barho onderliyindeki kurd tayfalari terefinden Agri dagi yaxinliqlarinda qaldirilmisdir Turkiye Silahli Quvveleri usyani bir ay sonra basdirmisdir Novbeti ilin sentyabr ayinda Turkiye Silahli Quvveleri eraziye yeniden hucum etmis yerli esiretlerin qaldirdiqlari ikinci usyani basdirmisdir Bundan sonra Agrida yaranan bohran daha da derinlesmisdir 1927 ci ilin sentyabr ayindaBirlesmis Kralligin desteyi ileIhsan Nuri terefindenAgri Respublikasi qurulmusdur 1928 ci ilde Agri Respublikasinin dovlet xadimlerinin tesebbusu ile tertib edilmis Kurdustan bayragi ilk defe istifadeye verilmisdir 1930 cu ilin iyul ayinda onderliyi turk qosunlari texminen 15 000 toretmisdir DoyusBas vermis bu bohrani catdirmaq isteyen Turkiye ordusu 1 iyulda Agri dagini muhasireye almis ve 7 iyul 1930 cu ilde umumi emeliyyata start vermisdir 25 iyulda sona catan doyusde kurd liderlerin coxusu helak ve ya hebs olunmus Ihsan Nuri ise Irana qacmisdir Hebs olunanlar daha sonra Adanada edam edilmisdir IstinadlarJwaideh Wadie The Kurdish National Movement Its Origins and Development English Syracuse University Press June 19 2006 ISBN 081563093X Bulud Faiq Devletin Gozuyle Turkiye de Kurt Isyanlari turk Istanbul Yon Yayincilik 1991 OCLC 551489566 2022 03 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28 Qehreman Ehmed Kurt Isyanlari Tedip ve Tenkil turk Istanbul 2003 ISBN 975 6525 48 7 2022 03 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28 Edmonds S C Kurdish Nationalism Journal of Contemporary History ingilis 6 No 1 1971 91 Kurdish Republic of Ararat Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East ingilis Volume I Infobase Publishing 2009 seh 385 ISBN 9780816071586 2012 10 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28 Vali Abbas Essays on the origins of Kurdish nationalism ingilis Mazda Publishers 2003 seh 199 ISBN 978 1 56859 142 1 2012 10 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28 Kurdish Republic of Ararat Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East ingilis Infobase Publishing 2009 seh 38 2022 03 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28 Allsopp Harriet The Kurds of Syria Political Parties and Identity in the Middle East I B Taurisl 2016 ISBN 0857726447 Eygi Mehmet Sevket Zilan katliami milligazete com tr turk October 17 2009 November 10 2011 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi August 26 2019 Tahsin Eris Felit Ozsoy Oncesi ve Sonrasiyla 1925 Kurt Direnisi Palu Hani Genc turk Peri Yayinlari 2007 seh 271 ISBN 978 975 9010 57 7 2022 03 27 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28 Alakom Rohat Xoybun orgutu ve Agri ayaklanmasi turk Avesta 1998 seh 180 ISBN 975 7112 45 3 2019 08 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 08 28