Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Üçyarpaq suyoncası (lat. Menyanthes trifoliata) — suyoncası cinsinə aid bitki növü.
| Üçyarpaq suyoncası | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Üçyarpaq suyoncası | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki xarakteristikası:
Üçyarpaq yonca çoxillik ot bitkisi olub, su-bataqlıq bitkisidir. Kökümsovu uzun və sürünəndir. Kökümsovun zirvəsi azacıq qalxmış, üç hissədən ibarət qovuşuq uzun saplaqlı yarpaqlardan ibarətdir. Saplağın uzunluğu 20 sm, əsası genişlənmiş və uzun zarlı qını vardır. Yarpaqları bütövkənarlı, çılpaq, tərsyumurtaşəkilli və ya ellipsşəkillidir. Yazda çiçək oxunun uzunluğu 30 sm olur. Çiçəkləri tutqun-çəhrayı olub, diametri 1 sm-ə qədərdər. Çiçəklərdə toplanmış sıx fırçanın uzunluğu 3–7 sm-dir.
Yarpaqları yaşıl, nazik, adətən bürüşük, çılpaq, qısa üçbölümlü olub, saplağın uzunluğu 3 sm-ə qədərdir. Ümumi saplaq 3 qısa gövdəciyə bölünmüşdür. Yarpaqları ellipsşəkilli və ya uzunsov-tərsyumurtaşəkilli, bütövkənarlı və ya bərabər olmayan kənarlara malik olmaqla, uzunluğu 5–8 sm, eni isə 3–5 sm-dir. Kənarları dərin olmayan girintili-çıxıntılı, görünən ağımtıl və ya qəhvəyi rəngli qabarıq (sulu ağızcıq) olub, damarlıdır. Zəif iyli və olduqca acı dadlıdır.
Bu bitki mamır bataqlıqlarında, bataqlıqlaşmış çay kənarlarında, çəmən və meşələrdə, göl və sututarlarda yaşayır.
Keyfiyyətli xammal kimi yarpaqları toplanılır. İsti havada toplamaq lazımdır. Xammalın toplanılması əvvəlcə yarpaq sonra isə çıçək açan zaman iyul-avqust aylarında aparılır. Qısa saplaqlı yarpaqları toplanılmalıdır. Bitkilər toplanıldıqdan 2–3 il sonra təkrar toplanıla bilər. Toplanılan xammal açıq, lakin kölgəli, yaxşı ventiliyasiyalı naveslərdə və ya 45–50ОС temperaturda quruducu şkafda qurudulmalıdır. Nazik doğranmış xammal 3 sm qalınlığında sərilməlidir.
Havası quru, təmiz və sərin yerdə saxlanılmalıdır. Saxlama müddəti 2 ildir.
Tərkibi və təsiri:
Yarpaqların tərkibində acı qlükozidlər (loganin və sverezil), aşı maddələr və flavonoidlər vardır.
İştahartırıcı, ödqovucu və sedativ dərmandır. Yabanı çoxillik ot bitkisi olan üçyarpaq su yoncası yetişən zaman yarpaq vəmeyvələri keyfiyyətli xammal və dərman bitkisidir. Tərkibində meliantin qlükozidi vardır.
Tərkibindəki acı maddələr mədə-bağırsaq sistemi zəifliyində, xüsusən xroniki qastritlərdə, mədənin sekrektor hipofunksiyasında, iştahasızlıqda, ödqovucu və sidikqovucu, ümumi halsızlıq zamanı islədilir. Xüsusilə öddaşı xəstəliyində yaxşı səmərə verir. Orqanizmin möhkəmləndirilməsində vərəm əleyhinə müalicənin tərkib hissəsinə verilir. 2 xörək qaşığı quru yarpaqlarını 0,5 litr qaynanmış suda (sutqalıq doza) dəmləyib (termosda), gündə 2–3 dəfə yeməkdək 20–40 dəqiqə əvvəl qəbul edilir. Ödqovucu və acı tərkiblərə daxildir. Yarpaqları (bütöv və bölünmüş) keyfiyyətli iştahartırıcı, məhlulu yaxşı həzmedici, acı məhlulu isə ödqovucu və orqanizmi möhkəmləndirici dərmandır.
Sinir sistemini möhkəmləndirir, taxikardiya əleyhinə, hərarət salıcı, qurdqovucu, qanazlığı, malyariya, oynaq və dərinin iltihabi xəstəliklərində xalq təbabətində istifadə edilir.
Əks göstəriş – Yoxdur.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 145.
- Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- S. C. İbadullayeva, M. C. Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
Həmçinin bax
 | Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ucyarpaq suyoncasi lat Menyanthes trifoliata suyoncasi cinsine aid bitki novu Ucyarpaq suyoncasiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Ucyarpaq suyoncasiBeynelxalq elmi adiMenyanthes trifoliata L 1753Sekil axtarisiITIS 30102NCBI 28525EOL 584945Botaniki xarakteristikasi Ucyarpaq yonca coxillik ot bitkisi olub su bataqliq bitkisidir Kokumsovu uzun ve surunendir Kokumsovun zirvesi azaciq qalxmis uc hisseden ibaret qovusuq uzun saplaqli yarpaqlardan ibaretdir Saplagin uzunlugu 20 sm esasi genislenmis ve uzun zarli qini vardir Yarpaqlari butovkenarli cilpaq tersyumurtasekilli ve ya ellipssekillidir Yazda cicek oxunun uzunlugu 30 sm olur Cicekleri tutqun cehrayi olub diametri 1 sm e qederder Ciceklerde toplanmis six fircanin uzunlugu 3 7 sm dir Yarpaqlari yasil nazik adeten burusuk cilpaq qisa ucbolumlu olub saplagin uzunlugu 3 sm e qederdir Umumi saplaq 3 qisa govdeciye bolunmusdur Yarpaqlari ellipssekilli ve ya uzunsov tersyumurtasekilli butovkenarli ve ya beraber olmayan kenarlara malik olmaqla uzunlugu 5 8 sm eni ise 3 5 sm dir Kenarlari derin olmayan girintili cixintili gorunen agimtil ve ya qehveyi rengli qabariq sulu agizciq olub damarlidir Zeif iyli ve olduqca aci dadlidir Bu bitki mamir bataqliqlarinda bataqliqlasmis cay kenarlarinda cemen ve meselerde gol ve sututarlarda yasayir Keyfiyyetli xammal kimi yarpaqlari toplanilir Isti havada toplamaq lazimdir Xammalin toplanilmasi evvelce yarpaq sonra ise cicek acan zaman iyul avqust aylarinda aparilir Qisa saplaqli yarpaqlari toplanilmalidir Bitkiler toplanildiqdan 2 3 il sonra tekrar toplanila biler Toplanilan xammal aciq lakin kolgeli yaxsi ventiliyasiyali naveslerde ve ya 45 50OS temperaturda quruducu skafda qurudulmalidir Nazik dogranmis xammal 3 sm qalinliginda serilmelidir Havasi quru temiz ve serin yerde saxlanilmalidir Saxlama muddeti 2 ildir Terkibi ve tesiri Yarpaqlarin terkibinde aci qlukozidler loganin ve sverezil asi maddeler ve flavonoidler vardir Istahartirici odqovucu ve sedativ dermandir Yabani coxillik ot bitkisi olan ucyarpaq su yoncasi yetisen zaman yarpaq vemeyveleri keyfiyyetli xammal ve derman bitkisidir Terkibinde meliantin qlukozidi vardir Terkibindeki aci maddeler mede bagirsaq sistemi zeifliyinde xususen xroniki qastritlerde medenin sekrektor hipofunksiyasinda istahasizliqda odqovucu ve sidikqovucu umumi halsizliq zamani isledilir Xususile oddasi xesteliyinde yaxsi semere verir Orqanizmin mohkemlendirilmesinde verem eleyhine mualicenin terkib hissesine verilir 2 xorek qasigi quru yarpaqlarini 0 5 litr qaynanmis suda sutqaliq doza demleyib termosda gunde 2 3 defe yemekdek 20 40 deqiqe evvel qebul edilir Odqovucu ve aci terkiblere daxildir Yarpaqlari butov ve bolunmus keyfiyyetli istahartirici mehlulu yaxsi hezmedici aci mehlulu ise odqovucu ve orqanizmi mohkemlendirici dermandir Sinir sistemini mohkemlendirir taxikardiya eleyhine heraret salici qurdqovucu qanazligi malyariya oynaq ve derinin iltihabi xesteliklerinde xalq tebabetinde istifade edilir Eks gosteris Yoxdur IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 145 Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333Hemcinin bax Bitki ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin