Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ölülər — Cəlil Məmmədquluzadənin 1909-cu ildə yazdığı dörd məclis və beş pərdədən ibarət komediya.
| Ölülər | |
|---|---|
| Ölülər | |
 | |
| Janr | Tragikomediya |
| Müəllif | Cəlil Məmmədquluzadə |
| Orijinal dili | Azərbaycanca |
| Yazılma ili | 1909 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əsərin tarixi və ilk səhnələşdirilməsi
Əsərin ilk oxunuşu 1913-cü ildə[]Şuşada[] keçirilmişdi. Əsər təriflənmiş, lakin mövhumat yuvası Şuşada səhnəyə qoyulmasının tezliyi qeyd edilmişdi. 1916 il aprelin 29-da Bakıda[], Tağıyev teatrında əsərin ilk tamaşası oldu. Tamaşanın rejisoru H.Ərəblinski[] idi. İsgəndər rolunda M.Əliyev, Şeyx Nəsrullah rolunda Əliqulu Nəcəfov çıxış edirdi.[]
Tamaşa çox böyük müvəffəqiyyət qazandı. Bakıda nəşr olunan «Açıq söz» qəzetinin 1 may 1916 il sayındakı "Ölülər" haqqında təəssürat məqaləsində deyilirdi: "Cümə günü Tağıyev teatrı bir ədəbiyyat bayramı keçirdi. Mola Nəsrəddinin əsəri – təhriri olan "Ölülər" draması tamaşa edilirdi". Sonra məqalədə göstərilir ki, hər pərdənin arasında müəllif alqışlarla səhnəyə çağırılıb təbrik olunurdu. Mətbuat, ədəbiyyat, məktəb və səhnə işçiləri düzülüb müəllifi alqışlarla çağırdılar. "Müəllif səhnəyə çıxanda bir alqış tufanı qopdu". "Açıq söz"ün müxbiri bu təntənədəki görkəmli tamaşaçılara müraciətlə öz təəssüratlarını bildirmələrini xahiş edir. Onlar deyirlər: "Şeyx Nəsruallahın ölüləri diriltməsi yalansa da, "Ölülər"in ölü fikirləri diriltməsinə şübhə ola bilməz". []
Sultan Məcid Qənizadə yazırdı: ""Ölülər" son komediyalarımız içində parlaq bir mövqe tutur. "Ölülər"də sənətkaranə bir dirilik, mahiranə bir incəlik var. "Ölülər" mühərrirində bəzən Qoqol ruhu yaşar". Hüseyn Cavid isə qeyd edirdi ki, artıq dərəcədə məharətlə yazılmış, məzmunu eynən həyatımızdan götürülmüş, ideyası inqilabi bu drama müsəlman həyatında böyük rollar oynayacaqdır. Nəcəf bəy Vəzirov isə "Ölülər"i "Molla Nəsrəddin" kimi, baltanı dibindən vuran bir pyes adlandırmışdı.
Personajların prototipləri
- Həmidə Məmmədquluzadə (Cavanşir) yazır ki, Mirzə Cəlilin dediyinə görə, şeyxin ölüləri diriltməsi əhvalatı əsla uydurma deyil. Bir vaxtlar İrəvan quberniyasında belə bir hadisə baş vermişdi. Pyesin bütün tipləri Naxçıvan camaatından götürülmüşdür.
- Həmidə Məmmədquluzadə (Cavanşir) yazır ki, atası "rus Əhməd" kimi çağrılan Əhməd bəy Cavanşirin bir dostu Ağcabədinin Hüsülü kəndindən olan İsgəndər Hacı Həsən oğlu yerli ruhaniləri vecinə almadan öz üzümündən şampanabənzər şərab çəkirmiş və buna görə də ona "kefli İsgəndər" deyirlərmiş. Ancaq kefli İsgəndərin prototipi kimi bir sıra adamların, məsələn, hüquqşünas Paşa bəy Hacı Ələkbər bəy oğlu Sultanovun (1868/1869 - 1942) da adı çəkilir.
Ədəbiyyat
- Cəlil, Məmmədquluzadə. Əsərləri (PDF) ( (az.)). I. Öndər. 2004. səh. 664. ISBN . İstifadə tarixi: 2014-12-17.
- Həmidə xanım Cavanşir. Xatirələrim.II nəşr. Bakı, 2012
İstinadlar
- "Ölülər" ( (az.)). calilbook.musigi-dunya.az. 2014-12-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-17.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oluler Celil Memmedquluzadenin 1909 cu ilde yazdigi dord meclis ve bes perdeden ibaret komediya OlulerOlulerJanr TragikomediyaMuellif Celil MemmedquluzadeOrijinal dili AzerbaycancaYazilma ili 1909 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEserin tarixi ve ilk sehnelesdirilmesiTamasanin Kaspi qezetindeki elani Eserin ilk oxunusu 1913 cu ilde menbe gosterin Susada menbe gosterin kecirilmisdi Eser teriflenmis lakin movhumat yuvasi Susada sehneye qoyulmasinin tezliyi qeyd edilmisdi 1916 il aprelin 29 da Bakida menbe gosterin Tagiyev teatrinda eserin ilk tamasasi oldu Tamasanin rejisoru H Ereblinski menbe gosterin idi Isgender rolunda M Eliyev Seyx Nesrullah rolunda Eliqulu Necefov cixis edirdi menbe gosterin Tamasa cox boyuk muveffeqiyyet qazandi Bakida nesr olunan Aciq soz qezetinin 1 may 1916 il sayindaki Oluler haqqinda teessurat meqalesinde deyilirdi Cume gunu Tagiyev teatri bir edebiyyat bayrami kecirdi Mola Nesreddinin eseri tehriri olan Oluler dramasi tamasa edilirdi Sonra meqalede gosterilir ki her perdenin arasinda muellif alqislarla sehneye cagirilib tebrik olunurdu Metbuat edebiyyat mekteb ve sehne iscileri duzulub muellifi alqislarla cagirdilar Muellif sehneye cixanda bir alqis tufani qopdu Aciq soz un muxbiri bu tentenedeki gorkemli tamasacilara muracietle oz teessuratlarini bildirmelerini xahis edir Onlar deyirler Seyx Nesruallahin oluleri diriltmesi yalansa da Oluler in olu fikirleri diriltmesine subhe ola bilmez menbe gosterin Sultan Mecid Qenizade yazirdi Oluler son komediyalarimiz icinde parlaq bir movqe tutur Oluler de senetkarane bir dirilik mahirane bir incelik var Oluler muherririnde bezen Qoqol ruhu yasar Huseyn Cavid ise qeyd edirdi ki artiq derecede meharetle yazilmis mezmunu eynen heyatimizdan goturulmus ideyasi inqilabi bu drama muselman heyatinda boyuk rollar oynayacaqdir Necef bey Vezirov ise Oluler i Molla Nesreddin kimi baltani dibinden vuran bir pyes adlandirmisdi Personajlarin prototipleriHemide Memmedquluzade Cavansir yazir ki Mirze Celilin dediyine gore seyxin oluleri diriltmesi ehvalati esla uydurma deyil Bir vaxtlar Irevan quberniyasinda bele bir hadise bas vermisdi Pyesin butun tipleri Naxcivan camaatindan goturulmusdur Hemide Memmedquluzade Cavansir yazir ki atasi rus Ehmed kimi cagrilan Ehmed bey Cavansirin bir dostu Agcabedinin Husulu kendinden olan Isgender Haci Hesen oglu yerli ruhanileri vecine almadan oz uzumunden sampanabenzer serab cekirmis ve buna gore de ona kefli Isgender deyirlermis Ancaq kefli Isgenderin prototipi kimi bir sira adamlarin meselen huquqsunas Pasa bey Haci Elekber bey oglu Sultanovun 1868 1869 1942 da adi cekilir EdebiyyatCelil Memmedquluzade Eserleri PDF az I Onder 2004 seh 664 ISBN 9952 416 17 1 Istifade tarixi 2014 12 17 Hemide xanim Cavansir Xatirelerim II nesr Baki 2012Istinadlar Oluler az calilbook musigi dunya az 2014 12 17 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 17 Hemcinin baxVikimenbede Oluler ile elaqeli melumatlar var Celil MemmedquluzadeXarici kecidler