Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çənəli zəlilər (lat. GNATHOBDELLIDA) Zəli sinfinə aid dəstə.
| Çənəli zəlilər | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
| XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin | ||||
| ||||
Haqqında
Əksər zəlilər ağız boşluğunda çənələr inkişaf etmişdir. Çənələr üç ədəd olub, mişar kimidir. Mayalanmaları spermatoforlar vasitəsilədir. Tibb zəlisində cütləşmə orqanı vardır. Dəstənin Hirudinidae fəsiləsində olan növləri geniş yayılmışdır. Bu zəlilər yaxşı üzmək qabiliyyətinə malik olub, yumurtalarını torpağa qoyurlar. Fesilənin xarakterik nümayəndələrindən biri at zəlisidir (Limnatis nilotica). At zəlisinin uzunluğu 8–10 sm, eni l-1,5 sm-dir. Bədənin üzəri sarı və qəhvəyi rənglərin qarışığı olan yaşıl rəngdə, qarın hissəsi isə açıq-yaşıl rəngdədir. Bu növ orta Asiyanın, Qazaxıstanın , Zaqafqaziyanın şirin su hövzələrində geniş yayılmışdır. At zəlisi insanda və heyvanlarda limnatioz xəstəliyi törədir. Tibb zəlisindən fərqli olaraq, at zəlisi tez-tez qidalanır, gündə bir neçə dəfə qan sorur. Limnatis sahibinin selikli qişasına yapışaraq ağır xəstəlik törədir, və çox vaxt bu xəstəlik ölümlə nəticələnir. Sahib su içərkən qəbul olunmuş zəli dodağa, diş ətinə, udlağa, dilə, qida borusuna yapışır. Həmçinin zəli qırtlaq yarığı ətrafına, qırtlağa , burun dəliklərinədə yapışa bilir. Sahibin tənəffüs yollarında zəlinin uzun müddət qalması tənəffüsün çətinləşməsinə səbəb ola bilər. Sahibin çoxlu qan itirməsi eyni zamanda orqanizmi də zəiflədir. Limnatis turkestanica Orta Asiyada rast gəlinir. Su içərkən zəli sahibinin burun-udlağına daxil olaraq , orada qanla qidalanır. Bu nahiyədə güclü qıcıqlanmaya və qanaxmaya səbəb olur ki, zəli oradan cərrahiyə əməliyyatı ilə çıxardılır. Şri-Lankanın cəngəlliklərində , Hindistanda, İndoneziyada Haemodipsa cinsindən olan quruda yaşayan zəlilər geniş yayılmışdır. Bu zəlilər quru yerlərdə, otların arasında və yarpaqların altında gizlənərək, insanlara və heyvanlara hücum edirlər. Yalançı at zəlisidə geniş yayılmışdır. Yalançı at zəlisi tibb zəlisinə bənzəyir. Uzunluğu 10–15 sm –dir. Bel tərəfi tünd-boz və ya qara-sarımtıl rəngdə, qarın hissəsi isə sarımtıl – boz və ya bozumtul-yaşıl rəngə çalır. Həmçinin yalançı at zəlisi sahibin bədəninə yapışsa da , dərini kəsmir və qanla qidalanmır.
Mənbə
B.İ.Ağayev, Z.A.Zeynalova. Onurğasızlar zoologiyası. Bakı , "Təhsil" 2008 , 568 səh
Həmçinin bax
İstinadlar
- Dogel, Onurğasızlar zoologiyası, Bakı-2007, səh.233
Xarici keçidlər
- Limnatis nilotica
- Sanguessuga-do-cavalo (Limnatis nilotica) no Gerês 2013
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ceneli zeliler lat GNATHOBDELLIDA Zeli sinfine aid deste Ceneli zelilerElmi tesnifatXETA latin parametri doldurulmayib Beynelxalq elmi adiXETA HAQQINDA MELUMAT Bu parametr doldurulmayib latinSeklin VikiAnbarda axtarisiHaqqindaEkser zeliler agiz boslugunda ceneler inkisaf etmisdir Ceneler uc eded olub misar kimidir Mayalanmalari spermatoforlar vasitesiledir Tibb zelisinde cutlesme orqani vardir Destenin Hirudinidae fesilesinde olan novleri genis yayilmisdir Bu zeliler yaxsi uzmek qabiliyyetine malik olub yumurtalarini torpaga qoyurlar Fesilenin xarakterik numayendelerinden biri at zelisidir Limnatis nilotica At zelisinin uzunlugu 8 10 sm eni l 1 5 sm dir Bedenin uzeri sari ve qehveyi renglerin qarisigi olan yasil rengde qarin hissesi ise aciq yasil rengdedir Bu nov orta Asiyanin Qazaxistanin Zaqafqaziyanin sirin su hovzelerinde genis yayilmisdir At zelisi insanda ve heyvanlarda limnatioz xesteliyi toredir Tibb zelisinden ferqli olaraq at zelisi tez tez qidalanir gunde bir nece defe qan sorur Limnatis sahibinin selikli qisasina yapisaraq agir xestelik toredir ve cox vaxt bu xestelik olumle neticelenir Sahib su icerken qebul olunmus zeli dodaga dis etine udlaga dile qida borusuna yapisir Hemcinin zeli qirtlaq yarigi etrafina qirtlaga burun deliklerinede yapisa bilir Sahibin teneffus yollarinda zelinin uzun muddet qalmasi teneffusun cetinlesmesine sebeb ola biler Sahibin coxlu qan itirmesi eyni zamanda orqanizmi de zeifledir Limnatis turkestanica Orta Asiyada rast gelinir Su icerken zeli sahibinin burun udlagina daxil olaraq orada qanla qidalanir Bu nahiyede guclu qiciqlanmaya ve qanaxmaya sebeb olur ki zeli oradan cerrahiye emeliyyati ile cixardilir Sri Lankanin cengelliklerinde Hindistanda Indoneziyada Haemodipsa cinsinden olan quruda yasayan zeliler genis yayilmisdir Bu zeliler quru yerlerde otlarin arasinda ve yarpaqlarin altinda gizlenerek insanlara ve heyvanlara hucum edirler Yalanci at zeliside genis yayilmisdir Yalanci at zelisi tibb zelisine benzeyir Uzunlugu 10 15 sm dir Bel terefi tund boz ve ya qara sarimtil rengde qarin hissesi ise sarimtil boz ve ya bozumtul yasil renge calir Hemcinin yalanci at zelisi sahibin bedenine yapissa da derini kesmir ve qanla qidalanmir MenbeB I Agayev Z A Zeynalova Onurgasizlar zoologiyasi Baki Tehsil 2008 568 sehHemcinin baxQilli zeliler Xortumlu zelilerIstinadlarDogel Onurgasizlar zoologiyasi Baki 2007 seh 233Xarici kecidlerLimnatis nilotica Sanguessuga do cavalo Limnatis nilotica no Geres 2013