Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çevan-Rabdan (1663-1727) — dördüncü hakimi.
| Çevan-Rabdan | |
|---|---|
| kalm. ᠴᠡᠸᠡᠩᠷᠠᠪᠳᠠᠨ | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1663 |
| Vəfat tarixi | 1727 |
| Atası | Senqe |
Həyatı
Qaldan-Boşoqtu xanın ölümündən sonra taxtına, 1697-ci ildə, Qaldanın qardaşı oğlu yəni Senqenin və Anu xatunun oğlu Çevan Rabdan keçmişdir. Çevan Rabdan, iqtidarının ilk illərində xarici siyasətində diqqətli davranaraq, qonşularıyla savaşmaqdan qaçmışdır. Öncəliklə ölkənin içərisindəki noyonlar arasındakı birliyi bağalamağa öncəlik vermişdir. Bu arada əkinçiliyi inkişaf etdirməyə səy etmişdir. Ayrıca dəmir mədənçiliyini inkişaf etdirərək silah istehsalına ağırlıq vermişdir.
Çevan Rabdan Cunqar xanlığının idarəsini əlinə aldıqdan sonra, Qaldan Boşoqtu xan kimi mərkəzini İli çayı boylarına daşımışdır. Qaldanın son dönəmlərində bilxassə Şərq torpaqlarının böyük qismi Tzin sülaləsi tərəfindən alınmışdı. Ayrıca 1698-ci ildə Hami, Kukunor bölgələri də Tzin sülaləsi hakimiyətini tanımaq məcburiyyətində qalmışdı.1700-cü ildə Tzin sülaləsi hakimiyətinə girmək istməyən iki Xoşut taycısının başında olduğu 10 min Xoşut Kukunordan Cunqariyaya köç etmişdir.
1701-ci ildə isə Volqa Kalmıklarının lideri Ayukanın oğullarından Sancibin atasıyla arasının açılması nəticəsində Sancibin başında olduğu təqribən 60 min civarında insanın Cunqariyaya köç etdiyi görünür. Buradan da Cunqariyanın yavaş-yavaş digər bölgələrdəki Oyrat oymaqları üçün mərkəz durumuna gəlməyə başladığı anlaşıla bilər.
Ədəbiyyat
- Златкин И. Я., История Джунгарского ханства (1635-1758), М., 1964.
- Митиров А.Г. "Ойраты-калмыки: века и поколения", Элиста, 1998 г.
- Dalay Çuluunii, Oyrad Mongoliin Tuuh, Ulaanbaatar, 2000.
- Çimitdorjiyev, Şirap B., Rossiya i Mongoliya, Moskva, 1987.
- Чимитдоржиев Ш. Б. Национально-освободительное движение монгольского народа в XVII-XVIII вв.
- Kalan, Ekrem, Cungar Hanlığının Siyasi Tarihi, Ankara, 2008.
İstinadlar
- Ekrem Kalan, göstərilən əsəri, s. 59.
- İvan Unkovskiy, göstərilən əsəri, s. 194-195.
- V. A. Moiseev, göstərilən əsəri, s. 63-64.
- İ. Ya. Zlatkin, göstərilən əsəri, s. 221.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- И. В. Вишнякова Cunqar xanı Çevan-Rabdanın xarici siyasəti (1698—1727 гг.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cevan Rabdan 1663 1727 dorduncu hakimi Cevan Rabdankalm ᠴᠡᠸᠡᠩᠷᠠᠪᠳᠠᠨSexsi melumatlarDogum tarixi 1663Vefat tarixi 1727Atasi SenqeHeyatiQaldan Bosoqtu xanin olumunden sonra taxtina 1697 ci ilde Qaldanin qardasi oglu yeni Senqenin ve Anu xatunun oglu Cevan Rabdan kecmisdir Cevan Rabdan iqtidarinin ilk illerinde xarici siyasetinde diqqetli davranaraq qonsulariyla savasmaqdan qacmisdir Oncelikle olkenin icerisindeki noyonlar arasindaki birliyi bagalamaga oncelik vermisdir Bu arada ekinciliyi inkisaf etdirmeye sey etmisdir Ayrica demir medenciliyini inkisaf etdirerek silah istehsalina agirliq vermisdir Cevan Rabdan Cunqar xanliginin idaresini eline aldiqdan sonra Qaldan Bosoqtu xan kimi merkezini Ili cayi boylarina dasimisdir Qaldanin son donemlerinde bilxasse Serq torpaqlarinin boyuk qismi Tzin sulalesi terefinden alinmisdi Ayrica 1698 ci ilde Hami Kukunor bolgeleri de Tzin sulalesi hakimiyetini tanimaq mecburiyyetinde qalmisdi 1700 cu ilde Tzin sulalesi hakimiyetine girmek istmeyen iki Xosut taycisinin basinda oldugu 10 min Xosut Kukunordan Cunqariyaya koc etmisdir 1701 ci ilde ise Volqa Kalmiklarinin lideri Ayukanin ogullarindan Sancibin atasiyla arasinin acilmasi neticesinde Sancibin basinda oldugu teqriben 60 min civarinda insanin Cunqariyaya koc etdiyi gorunur Buradan da Cunqariyanin yavas yavas diger bolgelerdeki Oyrat oymaqlari ucun merkez durumuna gelmeye basladigi anlasila biler EdebiyyatZlatkin I Ya Istoriya Dzhungarskogo hanstva 1635 1758 M 1964 Mitirov A G Ojraty kalmyki veka i pokoleniya Elista 1998 g Dalay Culuunii Oyrad Mongoliin Tuuh Ulaanbaatar 2000 Cimitdorjiyev Sirap B Rossiya i Mongoliya Moskva 1987 Chimitdorzhiev Sh B Nacionalno osvoboditelnoe dvizhenie mongolskogo naroda v XVII XVIII vv Kalan Ekrem Cungar Hanliginin Siyasi Tarihi Ankara 2008 IstinadlarEkrem Kalan gosterilen eseri s 59 Ivan Unkovskiy gosterilen eseri s 194 195 V A Moiseev gosterilen eseri s 63 64 I Ya Zlatkin gosterilen eseri s 221 Hemcinin baxErdeni batir Senqe Anu xatunXarici kecidlerI V Vishnyakova Cunqar xani Cevan Rabdanin xarici siyaseti 1698 1727 gg