Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Böyük yeddilər (ing. Group of Seven — «Yeddi nəfərlik qrup», G7) — ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya, Fransa və Yaponiyanı birləşdirən hökumətlərarası beynəlxalq siyasi-iqtisadi forum.
| Böyük yeddi |
|---|
 G7-yə üzv dövlətlər |
|
Bu dövlətlərin liderlərinin qeyri-rəsmi forumu (Avropa Komissiyasının iştirakı ilə) çərçivəsində aktual beynəlxalq problemlərə yanaşmaların əlaqələndirilməsi də eyni adı daşıyır. Sözsüz bir qaydaya görə, qrupun sammitləri hər il üzv dövlətlərin hər birində növbə ilə keçirilir.
“Böyük Yeddilik” anlayışı rus jurnalistikasında 1990-cı illərin əvvəllərində ingilis abbreviaturasının G7-nin Böyük Yeddilik kimi səhv deşifrə edilməsi səbəbindən yaranmışdır, baxmayaraq ki, əslində o, Yeddilik Qrupunu ifadə edir.
G7 beynəlxalq təşkilat deyil, beynəlxalq müqaviləyə əsaslanmır, nizamnaməsi və ya katibliyi yoxdur. G7-nin qərarları məcburi deyil. Bir qayda olaraq, söhbət tərəflərin razılaşdırılmış xəttə əməl etmək niyyətinin müəyyən edilməsindən və ya beynəlxalq həyatın digər iştirakçılarına müəyyən məsələlərin həllində müəyyən yanaşmalardan istifadə etmək tövsiyələrindən gedir. G7-nin nizamnaməsi olmadığı üçün bu quruma rəsmi üzv olmaq mümkün deyil.
1997-ci ildən Rusiya klubda iştirak edir və buna görə də assosiasiya “Böyük Səkkizlik” (G8) adlanır. Lakin 2014-cü ildə Krımın ilhaqından sonra klub Rusiyasız yenidən G7 formatında görüşməyə başladı.
Adı
Davamı "Böyük Səkkiz" termininə çevrilən "Böyük Yeddi" termini rus jurnalistikasında G7 İngilis abbreviaturasının "Great Seven" kimi səhv deşifrə edilməsindən yaranmışdır, baxmayaraq ki, əslində "Group of Seven" deməkdir ("Yeddi nəfərlik qrup") “Böyük Yeddi” termininin ilk dəfə istifadəsi “Kommersant-Vlast” jurnalının 21 yanvar 1991-ci il tarixli sayında “Baltikyanlar Qorbaçova 16 milyard dollara başa gəldi” məqaləsində qeyd edilmişdir.
Tarixi
Dünyanın ən sənayeləşmiş ölkələrinin liderlərinin görüşlərinin keçirilməsi ideyası 1970-ci illərin əvvəllərində iqtisadi böhran və ABŞ, Qərbi Avropa və Yaponiya arasında iqtisadi və maliyyə məsələləri üzrə münasibətlərin pisləşməsi ilə əlaqədar yaranıb.
Ölkə liderləri özləri ilə minimum sayda nümayəndə heyəti gətirirlər. İclasın yekunu üzrə mətbuat kommünikesi imzalanıb. Hazırlanması bir neçə ay çəkən rəsmi səfərlərdən fərqli olaraq, G8 görüşləri daha tez hazırlanır.
1975-ci il noyabrın 15-17-də Rambuye sarayında Fransanın hazırkı prezidenti Valeri Jiskar d'Estennin təşəbbüsü ilə keçirilən ilk iclasda altı ölkənin dövlət və hökumət başçıları bir araya gəldi (70-ci illərin əvvəllərindən oxşar maliyyə nazirləri səviyyəsində görüşlər keçirilirdi): Fransa, ABŞ, Böyük Britaniya, Almaniya, İtaliya və Yaponiya. G6-nın iclasında İqtisadi Məsələlər üzrə Birgə Bəyannamə qəbul edilib və bu bəyannamə ticarət zonasında təcavüzə yol verməməyə və yeni ayrı-seçkilik maneələrinin yaradılmasından imtinaya çağırıb.
2014-cü ildən o, yenidən G7 formatında fəaliyyət göstərir - Krımın Rusiya tərəfindən ilhaqından sonra Qərb ölkələri G8-in işində iştirakdan imtina edərək G7 formatında görüşlər keçirməyə başladı.
2020-ci ilin iyununda ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiyanı G8-ə qaytarmaq təklifi ilə çıxış edib. Lakin qrupa üzv olan digər ölkələr bu təklifi dəstəkləməyib.
Üzv ölkələr və onların ÜDM-dəki payları (Beynəlxalq Valyuta Fondu)
2019-cu il üçün məlumat cədvəli:
| Ölkə | Əhali | ÜDM | ||
|---|---|---|---|---|
| mln | % | mlrd $ | % | |
 | 66,6 | 0,85 | 2830,8 | 3,2 |
 | 83,1 | 1,06 | 3861,6 | 4,4 |
 | 60,2 | 0,77 | 2001,5 | 2,3 |
 | 38,5 | 0,49 | 1736,4 | 2,0 |
 | 330,0 | 4,22 | 21433,2 | 24,5 |
 | 68,9 | 0,88 | 2715,8 | 3,1 |
 | 126,0 | 1,6 | 5079,9 | 5,8 |
G7 ölkələrinin dünya ÜDM-də payı
İstinadlar
- "«С Путиным проще»: как G7 обсуждала Россию". 2018-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-14.
- "Саммит "Восьмерки" не место для дискуссий". . 2011-05-25. 2023-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-18.
- "Зеленский прокомментировал возможное возвращение России в G8". Русская служба Би-би-си. 2019-08-22. 2023-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-05-18.
- "Прибалтика обошлась Горбачёву в 16 миллиардов долларов. По меньшей мере, Коммерсант-Власть, 21.01.1991". 2016-10-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-08.
- Дональд Трамп предложил вернуть Россию в G8 2018-06-09 at the Wayback Machine РИА Новости, 8 июня 2018 года
- Доля в мировом ВВП: стран-участников союза — Большая семёрка (G-7)
Xarici keçidlər
- Официальный российский сайт «Большой восьмёрки» Arxiv surəti 17 may 2008 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- на сайте Росстата
- G8 Information Centre Arxiv surəti 20 sentyabr 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında — Toronto University, Canada
- Большая восьмёрка Arxiv surəti 21 iyun 2008 tarixindən (Wayback Machine) saytında. Статья в энциклопедии Кругосвет.
- . Статья в «ИноСМИ.ру»
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boyuk yeddiler ing Group of Seven Yeddi neferlik qrup G7 ABS Kanada Boyuk Britaniya Almaniya Italiya Fransa ve Yaponiyani birlesdiren hokumetlerarasi beynelxalq siyasi iqtisadi forum Boyuk yeddiG7 ye uzv dovletlerPrezident Co Bayden Castin TrudoPrezident Emmanuel MakronKansler Olaf Solts 2024 cu ilde sedr Bas nazir Corca MeloniBas nazir Fumio KisidaBas nazir Risi Sunak Sarl Misel Ursula fon der Lyayen Bu dovletlerin liderlerinin qeyri resmi forumu Avropa Komissiyasinin istiraki ile cercivesinde aktual beynelxalq problemlere yanasmalarin elaqelendirilmesi de eyni adi dasiyir Sozsuz bir qaydaya gore qrupun sammitleri her il uzv dovletlerin her birinde novbe ile kecirilir Boyuk Yeddilik anlayisi rus jurnalistikasinda 1990 ci illerin evvellerinde ingilis abbreviaturasinin G7 nin Boyuk Yeddilik kimi sehv desifre edilmesi sebebinden yaranmisdir baxmayaraq ki eslinde o Yeddilik Qrupunu ifade edir G7 beynelxalq teskilat deyil beynelxalq muqavileye esaslanmir nizamnamesi ve ya katibliyi yoxdur G7 nin qerarlari mecburi deyil Bir qayda olaraq sohbet tereflerin razilasdirilmis xette emel etmek niyyetinin mueyyen edilmesinden ve ya beynelxalq heyatin diger istirakcilarina mueyyen meselelerin hellinde mueyyen yanasmalardan istifade etmek tovsiyelerinden gedir G7 nin nizamnamesi olmadigi ucun bu quruma resmi uzv olmaq mumkun deyil 1997 ci ilden Rusiya klubda istirak edir ve buna gore de assosiasiya Boyuk Sekkizlik G8 adlanir Lakin 2014 cu ilde Krimin ilhaqindan sonra klub Rusiyasiz yeniden G7 formatinda gorusmeye basladi AdiDavami Boyuk Sekkiz terminine cevrilen Boyuk Yeddi termini rus jurnalistikasinda G7 Ingilis abbreviaturasinin Great Seven kimi sehv desifre edilmesinden yaranmisdir baxmayaraq ki eslinde Group of Seven demekdir Yeddi neferlik qrup Boyuk Yeddi termininin ilk defe istifadesi Kommersant Vlast jurnalinin 21 yanvar 1991 ci il tarixli sayinda Baltikyanlar Qorbacova 16 milyard dollara basa geldi meqalesinde qeyd edilmisdir TarixiDunyanin en senayelesmis olkelerinin liderlerinin goruslerinin kecirilmesi ideyasi 1970 ci illerin evvellerinde iqtisadi bohran ve ABS Qerbi Avropa ve Yaponiya arasinda iqtisadi ve maliyye meseleleri uzre munasibetlerin pislesmesi ile elaqedar yaranib Olke liderleri ozleri ile minimum sayda numayende heyeti getirirler Iclasin yekunu uzre metbuat kommunikesi imzalanib Hazirlanmasi bir nece ay ceken resmi seferlerden ferqli olaraq G8 gorusleri daha tez hazirlanir 1975 ci il noyabrin 15 17 de Rambuye sarayinda Fransanin hazirki prezidenti Valeri Jiskar d Estennin tesebbusu ile kecirilen ilk iclasda alti olkenin dovlet ve hokumet bascilari bir araya geldi 70 ci illerin evvellerinden oxsar maliyye nazirleri seviyyesinde gorusler kecirilirdi Fransa ABS Boyuk Britaniya Almaniya Italiya ve Yaponiya G6 nin iclasinda Iqtisadi Meseleler uzre Birge Beyanname qebul edilib ve bu beyanname ticaret zonasinda tecavuze yol vermemeye ve yeni ayri seckilik maneelerinin yaradilmasindan imtinaya cagirib 2014 cu ilden o yeniden G7 formatinda fealiyyet gosterir Krimin Rusiya terefinden ilhaqindan sonra Qerb olkeleri G8 in isinde istirakdan imtina ederek G7 formatinda gorusler kecirmeye basladi 2020 ci ilin iyununda ABS prezidenti Donald Tramp Rusiyani G8 e qaytarmaq teklifi ile cixis edib Lakin qrupa uzv olan diger olkeler bu teklifi desteklemeyib Uzv olkeler ve onlarin UDM deki paylari Beynelxalq Valyuta Fondu Fransa Almaniya Italiya Yaponiya Boyuk Britaniya ABS Kanada 2019 cu il ucun melumat cedveli Olke Ehali UDMmln mlrd 66 6 0 85 2830 8 3 283 1 1 06 3861 6 4 460 2 0 77 2001 5 2 338 5 0 49 1736 4 2 0330 0 4 22 21433 2 24 568 9 0 88 2715 8 3 1126 0 1 6 5079 9 5 8 G7 olkelerinin dunya UDM de payi 10 20 30 40 50 60 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20Istinadlar S Putinym proshe kak G7 obsuzhdala Rossiyu 2018 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 14 Sammit Vosmerki ne mesto dlya diskussij 2011 05 25 2023 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 18 Zelenskij prokommentiroval vozmozhnoe vozvrashenie Rossii v G8 Russkaya sluzhba Bi bi si 2019 08 22 2023 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2023 05 18 Pribaltika oboshlas Gorbachyovu v 16 milliardov dollarov Po menshej mere Kommersant Vlast 21 01 1991 2016 10 09 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 08 Donald Tramp predlozhil vernut Rossiyu v G8 2018 06 09 at the Wayback Machine RIA Novosti 8 iyunya 2018 goda Dolya v mirovom VVP stran uchastnikov soyuza Bolshaya semyorka G 7 Xarici kecidlerOficialnyj rossijskij sajt Bolshoj vosmyorki Arxiv sureti 17 may 2008 tarixinden Wayback Machine saytinda na sajte Rosstata G8 Information Centre Arxiv sureti 20 sentyabr 2019 tarixinden Wayback Machine saytinda Toronto University Canada Bolshaya vosmyorka Arxiv sureti 21 iyun 2008 tarixinden Wayback Machine saytinda Statya v enciklopedii Krugosvet Statya v InoSMI ru