Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Poliginiya (q.yun. πολύ- çox , γυνή arvad) — bir kişinin bir neçə arvadla eyni vaxtda nikahda olmasıdır. Poliqamiyanın bir formasıdır. Nikahın bu forması həmişə mövcud olub və hazırda da, müxtəlif cəmiyyətlərdə mövcud olmaqdadır.
Əhdi-ətiqə görə, yəhudi və xristian böyük əksəriyyəti çoxarvadlı olublar. Tarixdə bu adi bir hal kimi qəbul olunur. Hətta belə nikaha Tanrı tərəfindən icazə də verilməsi söylənilir. Məsələn, İbrahimin Tövrata görə üç arvadı olub, - Sara, Həcər və Hettura (Yaradılış, 25:1-6). Bundan başqa, onun çoxlu kənizləri də olub. Peyğəmbər Davudun iyirmiyə yaxın arvadı və çoxlu kənizləri olub.SüleymanPeyğəmbərin isə 700 arvadı 300 kənizi olub (3 Padşahlar, 11:3).
Bütün bunlar ondan xəbər verir ki, poliqamiya yəhudilər arasında normal hal hesab olunub. Ancaq X yüzillikdə Almaniyada yaşayan yəhudi ruhanisi (ravvini) Qerşom Xristianlığın təsiri altında, açıq surətdə poliqamiyaya qadağa qoymuşdur. Bu qadağa yəhudi cəmiyyətində birmənalı qarşılanmadı. Onların çoxu (əsasən, İslam ölkələrində yaşayan yəhudilər) Qerşomun qadağasını qəbul etmədilər. 1948-ci ildə İsrail hökuməti qurulduqdan sonra, ərəb dünyasından (əsasən Yəməndən) vətəninə qaytarılmış yəhudilər bir neçə arvadla gəlmişdilər. Hökumət olanların nikahlarını qüvvədə saxladı. Ancaq yeni, poliqam nikahlara qadağa qoydu .
Daha dolaşıq vəziyyət Xristianlıqda olmuşdur. İsanın ilk davamçıları yəhudi qanunları ilə yaşayırdılar və poliqamiya halları onlarda olmuşdur. Ancaq Xristianlığın Roma imperiyasında yayılmasından sonra, nikah qaydaları əhəmiyyətli dəyişikliyə məruz qaldı. Səbəb isə Roma cəmiyyətinin ənənələri ilə İsaya inancın qarışması oldu. Bundan sonra, Xristianlıq təkcə poliginiyaya yox, ümumilikdə, nikah anlamına birmənalı münasibətdə olmadı.
Buna baxmayaraq, Xristian Avropasında da poluginiyaya rast gəlinirdi. Məsələn Roma imperatoru I Valentinianın iki arvadı var idi.
İslama gəldikdə isə, burada da poligimik nikahlar erkən çağlardan olmuşdur, ancaq başqa dillərdən fərqli olaraq, sonrakı dövrlərdə qadağan edilməmişdir. İslamda eyni zamanda dörd arvadla nikahda olmağa icazə verilir (Quran, ən-Nisə, 3). Bundan başqa kişilər eyni zamanda kənizlərlə (cariyələrlə) də yaşaya bilərlər. İslamın şiə qolunda müvəqqəti mutə nikahı da vardır ki, bunu da bir kişi bir neçə arvadla edə bilər.
Mənbə
Aydın Əlizadə. Çoxarvadlılığın tarixi // Fəlsəfə elmləri doktoru Aydın Əlizadənin səhifələri.
İstinadlar
- Teluşkin Y. Yəhudi dünyası. Qüds, 3 hissə, 1997.
- Matilda Joslyn Gage. Women, Church and State 2013-12-23 at the Wayback Machine.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Poliginiya q yun poly cox gynh arvad bir kisinin bir nece arvadla eyni vaxtda nikahda olmasidir Poliqamiyanin bir formasidir Nikahin bu formasi hemise movcud olub ve hazirda da muxtelif cemiyyetlerde movcud olmaqdadir Ehdi etiqe gore yehudi ve xristian boyuk ekseriyyeti coxarvadli olublar Tarixde bu adi bir hal kimi qebul olunur Hetta bele nikaha Tanri terefinden icaze de verilmesi soylenilir Meselen Ibrahimin Tovrata gore uc arvadi olub Sara Hecer ve Hettura Yaradilis 25 1 6 Bundan basqa onun coxlu kenizleri de olub Peygember Davudun iyirmiye yaxin arvadi ve coxlu kenizleri olub SuleymanPeygemberin ise 700 arvadi 300 kenizi olub 3 Padsahlar 11 3 Butun bunlar ondan xeber verir ki poliqamiya yehudiler arasinda normal hal hesab olunub Ancaq X yuzillikde Almaniyada yasayan yehudi ruhanisi ravvini Qersom Xristianligin tesiri altinda aciq suretde poliqamiyaya qadaga qoymusdur Bu qadaga yehudi cemiyyetinde birmenali qarsilanmadi Onlarin coxu esasen Islam olkelerinde yasayan yehudiler Qersomun qadagasini qebul etmediler 1948 ci ilde Israil hokumeti qurulduqdan sonra ereb dunyasindan esasen Yemenden vetenine qaytarilmis yehudiler bir nece arvadla gelmisdiler Hokumet olanlarin nikahlarini quvvede saxladi Ancaq yeni poliqam nikahlara qadaga qoydu Daha dolasiq veziyyet Xristianliqda olmusdur Isanin ilk davamcilari yehudi qanunlari ile yasayirdilar ve poliqamiya hallari onlarda olmusdur Ancaq Xristianligin Roma imperiyasinda yayilmasindan sonra nikah qaydalari ehemiyyetli deyisikliye meruz qaldi Sebeb ise Roma cemiyyetinin eneneleri ile Isaya inancin qarismasi oldu Bundan sonra Xristianliq tekce poliginiyaya yox umumilikde nikah anlamina birmenali munasibetde olmadi Buna baxmayaraq Xristian Avropasinda da poluginiyaya rast gelinirdi Meselen Roma imperatoru I Valentinianin iki arvadi var idi Islama geldikde ise burada da poligimik nikahlar erken caglardan olmusdur ancaq basqa dillerden ferqli olaraq sonraki dovrlerde qadagan edilmemisdir Islamda eyni zamanda dord arvadla nikahda olmaga icaze verilir Quran en Nise 3 Bundan basqa kisiler eyni zamanda kenizlerle cariyelerle de yasaya bilerler Islamin sie qolunda muveqqeti mute nikahi da vardir ki bunu da bir kisi bir nece arvadla ede biler MenbeAydin Elizade Coxarvadliligin tarixi Felsefe elmleri doktoru Aydin Elizadenin sehifeleri IstinadlarTeluskin Y Yehudi dunyasi Quds 3 hisse 1997 Matilda Joslyn Gage Women Church and State 2013 12 23 at the Wayback Machine