Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Parsilər (qucaratca: પાર્સી [pa:rsi:]) - Cənubi Asiyada (Hindistan və Pakistan) zərdüştilik dininə etiqat edən iran əsilli xalqdır. Parsilər zərdüştilik dininin adət-ənənələrini qoruyan iki əsas xalqdan (digəri gebrlər) biridir.
 | ||||||||||||||||||||||||
| Toy mərasimində çəkilmiş portret (Hindistan, 1948) | ||||||||||||||||||||||||
| Ümumi sayı | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| cəmi 110 min. | ||||||||||||||||||||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||
| Dini | ||||||||||||||||||||||||
Etimologiya
"Parsi" sözü "Pars sakini" mənasını bildirir. Avropada parslar haqqında ilk məlumatlar fransız rahibi İordanın 1322-ci ildə Hindistanın Maharaştra ştatında yerləşən Thane və Qucarat ştatında yerləşən Bharuç şəhərlərinə səyahəti zamanı verilir. Zaman keçdikcə bu sözə fransız, portagizlər, ingilis və digər avropa dövlətlərinin səyyahlarının əsərlərində rast gəlinmişdi. Alman filoloqu olan Fridrix Şreder 1908-ci ildə dərc olunan qəzetlərin birində parsi nümayəndələrinin bir çoxunun Bakıda yaşadığını qeyd etmişdir.
Tarixi
VII əsrdən etibarən indiki İran ərazisi Ərəbləri işğalı altında idi. İranlılar, ərəblərə qarşı uzun müddət qiyam qaldırdılar. Lakin bu cəhdlərinin müvəffəqiyyətsiz qalmasıyla bərabər, onlar ağır cizyə vergiləri ödəmək və ya İslam dininə keçmək məcburiyyətində qaldılar. Din dəyişdirmə yeni idarəçilərin son məqsədi idi və bu daha asan bir yol idi. Bu müddət boyunca indiki zaman "Parsilər" adı ilə tanınan iranlılar hər iki şərti rədd etmiş və İranı tərk etmişlər. Parsilər VIII əsrdən başlayaraq Hindistan və digər ərazilərə köç etməyə başlayırlar. Onların Böyük Xorasan ərazisindən digər dövlətlərə köç edən ilk xalq olmaları haqqında ilk məlumatlar farsca yazılan "Sancanın tarixi" (Qissa-i Sanjan) əsərində rast gəlinir. Maharaştranın mərkəz şəhəri olan Mumbay, önəmli ticarət mərkəzi olduğundan, parsilərin bir çoxu bu əraziyə köç etmişlər. XIX əsrin birinci yarısında Mumbayda bir çox təhsil müəssiləri açılan müddətdə, parsilər bu mədəniyyəti müvəffəqiyyətlə mənimsəmişlər. Beləcə, onlar Hindistanın ticarət və emalat sahələrində əhəmiyyətli yer tutmuşlar.
Danışıq dili
Hindistanda yaşayan bir çox parslar artıq doğma parsi danışıq dillərini unutmuşlar. Hal-hazırda onlar arasında Hindistanın əsas danışıq dillərindən biri olan qucarat dili mühüm yer tutur.
Görkəmli şəxsiyyətlər
- Böyük Britaniya İcmalar palatası ilk hindli üzvü və Milli Hind Konqresinin yaradıcılarından biri olan Dadabhay Naoroci (1825–1917) parsi əsillidir;
- "Tata Qrupu" şirkətinin yaradıcısı Cəmşidci Tata (1839–1904) parsi əsillidir;
- Queen musiqi qrupunun ifaçısı Freddi Merkyuri (1946–1991) parsi əsillidir ;
- Hindistanın baş naziri olmuş İndira Qandinin həyat yoldaşı Feroz Qandi (1912-1960) parsi əsillidir;
- Dahi nüvəçi-fiizik (atom, nüvə, kosmik şüalar fizikası) Homi Cahangir Bhabha (1909-1966) parsi əsillidir;
- Hindistan tarixində ilk feldmarşal, 1971-ci il 3-cü Hindistan-Pakistan qalibiyyət müharibəsində Hindistan ordusuna başçılıq etmiş Sem Manekşou (1914-2008) parsi əsillidir;
- Dünya şöhrətli dirijor Zubin Meta (1936) parsi əsillidir;
- Britaniya bəstəkarı, pianoçusu Kaixosru Şapurci Sorabci (ingiliscə Leon Dudley Sorabji) (1892-1988) parsi əsillidir;
- Kanada yazıçısı Rohinton Mistri (1952) pars əsillidir;
- Böyük Britaniya kralıçası Viktoriya tərəfindən cəngavər titulu verilmiş ilk hindistanlı (1842) sahibkar, mesenat, baronet (1857) Ser Cəmşidci Ciciboy (əsl adı Cəmşid, ingiliscə Sir Jamsetjee Jejeebhoy) (1783-1859) parsi əsillidir.
- Məşhur spiritualist ustad Mehər Baba (Mərvan Şəhriyar İrani) (1894-1969) parsi əsillidir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Jamshed Irani v. Banu Irani (1966), 68 blr 794, Justice Mody
- Janet Kestenberg Amighi, Zoroastrians of Iran, Conversion, Assimilation, or Persistence, p. 143
- Parsi (people) - Encyclopedia Britannica 2017-02-23 at the Wayback Machine Britannica.com. Yoxlanılıb: 2015-07-28.
- Parsi 2022-01-23 at the Wayback Machine calicutheritage.com. Yoxlanılıb: 2015-07-28.
- Darukhanawala, H.; Jeejeebhoy, J (1938), Parsi Lustre on Indian Soil, Vol. I, Bombay: G. Claridge.
- F. Schrader: Am Feuertempel. In: Magdeburgische Zeitung, Montagsblatt (Wissenschaftliche Beilage) Nr. 19, 1908.
- The Muslim Conquest of Persia By A.I. Akram.
- Darukhanawala, H.; Jeejeebhoy, J (1938), Parsi Lustre on Indian Soil, Vol. I, Bombay: G. Claridge
- Hodivala, Shahpurshah Hormasji (1920), "Kissah-i-Sanjan", Studies in Parsi History, Bombay
- "Freddie Mercury (real name Farrokh Bulsara) Biography". Inout Star. 10 August 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 11 July 2010.
Xarici keçidlər
- Parsi unescoparzor.com
- Parsi parsiana.com
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Parsiler qucaratca પ ર સ pa rsi Cenubi Asiyada Hindistan ve Pakistan zerdustilik dinine etiqat eden iran esilli xalqdir Parsiler zerdustilik dininin adet enenelerini qoruyan iki esas xalqdan digeri gebrler biridir Parsiler Toy merasiminde cekilmis portret Hindistan 1948 Umumi sayicemi 110 min Yasadigi erazilerHindistan 70 minPakistan 3 minABS 6 5Boyuk Britaniya 5 minKanada 5 minSri LankaSinqapurAvstraliyaDiniZerdustilikEtimologiya Parsi sozu Pars sakini menasini bildirir Avropada parslar haqqinda ilk melumatlar fransiz rahibi Iordanin 1322 ci ilde Hindistanin Maharastra statinda yerlesen Thane ve Qucarat statinda yerlesen Bharuc seherlerine seyaheti zamani verilir Zaman kecdikce bu soze fransiz portagizler ingilis ve diger avropa dovletlerinin seyyahlarinin eserlerinde rast gelinmisdi Alman filoloqu olan Fridrix Sreder 1908 ci ilde derc olunan qezetlerin birinde parsi numayendelerinin bir coxunun Bakida yasadigini qeyd etmisdir TarixiVII esrden etibaren indiki Iran erazisi Erebleri isgali altinda idi Iranlilar ereblere qarsi uzun muddet qiyam qaldirdilar Lakin bu cehdlerinin muveffeqiyyetsiz qalmasiyla beraber onlar agir cizye vergileri odemek ve ya Islam dinine kecmek mecburiyyetinde qaldilar Din deyisdirme yeni idarecilerin son meqsedi idi ve bu daha asan bir yol idi Bu muddet boyunca indiki zaman Parsiler adi ile taninan iranlilar her iki serti redd etmis ve Irani terk etmisler Parsiler VIII esrden baslayaraq Hindistan ve diger erazilere koc etmeye baslayirlar Onlarin Boyuk Xorasan erazisinden diger dovletlere koc eden ilk xalq olmalari haqqinda ilk melumatlar farsca yazilan Sancanin tarixi Qissa i Sanjan eserinde rast gelinir Maharastranin merkez seheri olan Mumbay onemli ticaret merkezi oldugundan parsilerin bir coxu bu eraziye koc etmisler XIX esrin birinci yarisinda Mumbayda bir cox tehsil muessileri acilan muddetde parsiler bu medeniyyeti muveffeqiyyetle menimsemisler Belece onlar Hindistanin ticaret ve emalat sahelerinde ehemiyyetli yer tutmuslar Danisiq diliHindistanda yasayan bir cox parslar artiq dogma parsi danisiq dillerini unutmuslar Hal hazirda onlar arasinda Hindistanin esas danisiq dillerinden biri olan qucarat dili muhum yer tutur Gorkemli sexsiyyetlerBoyuk Britaniya Icmalar palatasi ilk hindli uzvu ve Milli Hind Konqresinin yaradicilarindan biri olan Dadabhay Naoroci 1825 1917 parsi esillidir Tata Qrupu sirketinin yaradicisi Cemsidci Tata 1839 1904 parsi esillidir Queen musiqi qrupunun ifacisi Freddi Merkyuri 1946 1991 parsi esillidir Hindistanin bas naziri olmus Indira Qandinin heyat yoldasi Feroz Qandi 1912 1960 parsi esillidir Dahi nuveci fiizik atom nuve kosmik sualar fizikasi Homi Cahangir Bhabha 1909 1966 parsi esillidir Hindistan tarixinde ilk feldmarsal 1971 ci il 3 cu Hindistan Pakistan qalibiyyet muharibesinde Hindistan ordusuna basciliq etmis Sem Maneksou 1914 2008 parsi esillidir Dunya sohretli dirijor Zubin Meta 1936 parsi esillidir Britaniya bestekari pianocusu Kaixosru Sapurci Sorabci ingilisce Leon Dudley Sorabji 1892 1988 parsi esillidir Kanada yazicisi Rohinton Mistri 1952 pars esillidir Boyuk Britaniya kralicasi Viktoriya terefinden cengaver titulu verilmis ilk hindistanli 1842 sahibkar mesenat baronet 1857 Ser Cemsidci Ciciboy esl adi Cemsid ingilisce Sir Jamsetjee Jejeebhoy 1783 1859 parsi esillidir Meshur spiritualist ustad Meher Baba Mervan Sehriyar Irani 1894 1969 parsi esillidir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Jamshed Irani v Banu Irani 1966 68 blr 794 Justice Mody Janet Kestenberg Amighi Zoroastrians of Iran Conversion Assimilation or Persistence p 143 Parsi people Encyclopedia Britannica 2017 02 23 at the Wayback Machine Britannica com Yoxlanilib 2015 07 28 Parsi 2022 01 23 at the Wayback Machine calicutheritage com Yoxlanilib 2015 07 28 Darukhanawala H Jeejeebhoy J 1938 Parsi Lustre on Indian Soil Vol I Bombay G Claridge F Schrader Am Feuertempel In Magdeburgische Zeitung Montagsblatt Wissenschaftliche Beilage Nr 19 1908 The Muslim Conquest of Persia By A I Akram Darukhanawala H Jeejeebhoy J 1938 Parsi Lustre on Indian Soil Vol I Bombay G Claridge Hodivala Shahpurshah Hormasji 1920 Kissah i Sanjan Studies in Parsi History Bombay Freddie Mercury real name Farrokh Bulsara Biography Inout Star 10 August 2011 tarixinde Istifade tarixi 11 July 2010 Xarici kecidlerVikianbarda Parsiler ile elaqeli mediafayllar var Parsi unescoparzor com Parsi parsiana com