Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Janna d'Ark (təq. 6 yanvar 1412, Domremi[d], Fransa krallığı – 30 may 1431, Ruan, Normandiya, İngiltərə və Fransa ikili monarxiyası[d]) — Arklı Janna, Fransanın milli qəhrəmanı.
| Janna Dark | |
|---|---|
| fr. Jeanne d'Arc | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. 6 yanvar 1412 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 30 may 1431(19 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | yanaraq ölmə[d] |
| Fəaliyyəti | hərbi qulluqçu |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Janna d'Ark 1412-ci il, yanvar ayının 6-da Fransanın şimal-şərqində kənarında yerləşən Domeremi kəndində anadan olmuşdu. Onun atası Jak d’Ark əkinçiliklə məşğul olurdu, anası İzabelin 5 uşağı vardı. Ortancıl övladları olan Janna ailənin adi uşaqlarından biri idi. Onu o dövrdə həmyaşıdlarından fərqləndirən tək bir amil vardı. Bu da d’Arkın dinə böyük hörmət bəsləməsi və bu məsələdə özünü kilsənin qızğın tərəfdarı kimi göstərməsi idi. Sonralar kilsəyə olan bu sevgisinə görə yaxın yoldaşlarından biri onu "Tanrının və Həzrəti Məryəmin xidmətçisi" adlandırmışdı.
Janna d’Arkın uşaqlıq illəri Fransa ilə İngiltərə arasında davam edən 100 illik müharibənin ən qızğın vaxtına təsadüf etmişdi. 1415-ci ildə İngiltərə kralı V Henri Fransa ordusunu məğlub edərək, ölkəni işğal etdi. Bundan sonra ölkədə ingilislərin vassalları olan Dofinlərin və Burqon əsilzadələrinin hakimiyyəti dövrü başladı.
Bundan sonra xalq arasında Orlean Qızı adlandırılmışdı. Bir sıra qələbə qazanan Janna d`Ark Karlı taxt-taca sahib etdi (1427). 1430-cu ildə ingilislərin müttəfiqi burqundlara əsir düşmüş, onlar da Janna d`Arkı ingilislərə satmışdılar. Ruanda qurulmuş kilsə məhkəməsi Janna d`Arkı küfr və cadugərlikdə təqsirləndirmiş və o, tonqalda yandırılmışdı. 1456 ildə Fransa məhkəməsi ona bəraət qazandırmış, lakin yalnız 1920-ci ildə katolik Kilsəsi Janna d`Arkı müqəddəslər sırasına daxil etmişdir. Fransada mayın 2-ci bazar günü Janna d`Ark günü kimi qeyd edilir (1979-cu ildən). Haqqında ədəbi-bədii əsərlər yaradılmış və filmlər (, 1927) çəkilmişdir. 1965-ci ildə Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında "Orlean qızı" (F. Şiller) pyesi tamaşaya qoyulmuşdur.
Ona missiya verilir
Bu dualarınmı və ya başqa şeylərin təsirindənmi o, 12 yaşında ikən qarabasmalar görməyə başladı. Sonralar, özünün də dediyi kimi, guya Tanrı Həzrəti İsanın həvariləri vasitəsilə onunla danışırdı. Bu qarabasmalar zamanı o, parlaq bir işıq görür və Müqəddəs Mikael və Müqəddəs Katerina (Cahtherine) ilə təmaslara girirdi. Bu isə o dövrdə rast gəlinən bir iş deyildi: O ya dəli olmuşdu, ya da görücü idi. Amma hər halda onda digər həmyaşıdlarında olmayan bəzi şeylərin olduğu şübhəsiz idi. Amma o Tanrı ilə nələrdən danışırdı? Təbii ki, Fransanın gələcək taleyindən. Janna, əvvəlcə, özü bu barədə heç kimə danışmırdı. Lakin onun ətrafındakıların dediklərinə görə, Tanrı Jannadan Fransanın işğaldan azad edilməsini və ölkə kralının vəliəhdinin taxta çıxarılmasını istəyirdi. Üstəlik, Tanrı bu missiyanın həyata keçirilməsini d’Arkın üzərinə qoymuşdu.
Dini həssaslığı onu ən cüzi günahlar işləməkdən xilas etmişdi və onun bu halı qarşısında, adətən müəyyən günahlar işləməyi özlərinə ayıb hesab etməyən din xadimlərini belə, çaşbaş salmışdı. Qarabasmalar zamanı Tanri ilə görüşdüyünü söyləyən Janna bunu əvvəlcə gizli saxlayırdı. Lakin 1428-ci ildə onun dediyinə görə, Tanrıdan bunu ətrafındakılara açıb danışmaq və ətrafına tərəfdarlar toplamaq barədə göstəriş aldı. Bundan sonra o, ətrafına tərəfdaşlar toplamaq üçün müqəddəs missiyasından bəhs edən məktublar yazaraq, vəliəhd VII Karla və digər insanlara göndərməyə başladı. Amma o bununla kifayətlənməyərək 1429-cu ilin fevral ayında Domeremi kəndi yaxınlığındakı Vokulyeredə yerləşən kral ordusunun kapitanı Roberu de Borikura müraciət edərək, müqəddəs missiyası barədə ona məlumat verdi və kralla görüşmək arzusunda olduğunu söylədi. Borikur ona yardım etməyi qərara aldı və əvvəlcə, krala məktub yazaraq ona məsələ barədə məlumat verdi. Bunun ardınca isə o, Jannaya kişi paltarı geyinməsini əmr etdi və onu bir neçə silahlı əsgərin müşayiəti ilə mühasirədə olan Orlean şəhərindən 150 kilometr məsafədə yerləşən Şinon qəsrində yaşayan kralın yanına göndərdi. Həmin dövrdə Karl de Pontieu (Charles de Ponthieu) ölkəni öz ardınca ingilislərin üzərinə apara biləcək bir lider deyildi. Fransa su üzərindəki quru bir yarpaq kimi sonu bilinməyən bir istiqamətə sürüklənməkdəydi. Yaxın adamları ilə birlikdə bir qəsrə sığınan kral nə edəcəyini bilmirdi. Əslində onun belə bir vəziyyətdə əlindən gələ biləcək bir işi də yox idi. Fransa ingilislərin ayaqları altında inləyir, ölkə ingilislər üçün kölə kimi çalışırdı. Kralın ingilislərə qarşı savaşa girə biləcək güclü bir ordu təşkil etməsi üçün nə ərzağı, nə də silah-sursatı vardi. Belə bir vəziyyətdə özünü Janna d’Ark kimi təqdim edən cavan bir qızdan krala məktub gəldi. Məktubda yazılmışdı: "Mən Tanrının elçisi Janna d’Arkam. Siz mənə (mənim rəhbərliyim altına) bir ordu verin, mən də sizə Fransanı verim".
Aldığı məktubdan çaşbaş qalan Karl Jannaya dərhal yanına gəlməsini və onunla tanış olmaq istədiyini bildirdi. Janna isə, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, kapitan Borikurun məsləhəti ilə paltarını dəyişdirərək kişi paltarı geyindi və silahlı əsgərlərin müşayiəti ilə atını kralın sığındığı qəsrə sürdü. Bu arada isə ətrafındakılar krala bu qızın ingilis casusu və ya ən pis halda şeytan ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq etdilər. Yeri gəlmişkən, onu da xatırladaq ki, orta əsrlər Avropasında qadınların cadu vasitəsilə şeytanla əlaqəyə girdiyi barədə təsəvvür formalaşmışdı. Nəticədə sonralar minlərlə qadın bu iftiraların qurbanlarına çevrilərək odda diri-diri yandırılmışdılar. Başqa vaxt olsaydı, bəlkə də, VII Karl Jannanı şeytan hesab edəcəkdi. Ancaq indiki halda onun itirəcəyi bir şey yox idi. Ona görə də kral ətrafındakıların məsləhətlərinə fikir vermədən Janna ilə görüşmək istəyindən vaz keçmədi. VII Karl: "Əgər bu gənc qız dediklərində səmimidirsə, onda o dindarlığı və Fransaya olan sevgisi ilə bütün Avropanı silkələyərək ayağa qaldıra bilər",- demişdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bouzy O. Jeanne d'Arc l'histoire à l'endroit (fr.). 2008. P. 82. 280 s.
- Krumeich G. La date de la naissance de Jeanne d'Arc // De Domremy... a Tokyo : Jeanne d'Arc et la Lorraine (fr.). 2013. P. 21–31. 406 s.
- Pernoud R. J'ai nom Jeanne la Pucelle (fr.). Éditions Gallimard, 1994. P. 92.
- Malcolm G.A. Vale, Lanhers Y. Saint Joan of Arc // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Pernoud R. J'ai nom Jeanne la Pucelle (fr.). Éditions Gallimard, 1994. P. 15.
- Pernoud R., Clin M. Joan of Arc: Her Story (fr.). P. 274.
Xarici instinadlar
- Tarixin axarını dəyişən qadınlar: Janna d’Ark - (1412 - 1431)[ölü keçid]
- Janna d’Ark –kəndli qızı, fransız şahzadəsi, yoxsa…[ölü keçid]
- Janna d'Ark mərkəzi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Janna d Ark teq 6 yanvar 1412 Domremi d Fransa kralligi 30 may 1431 Ruan Normandiya Ingiltere ve Fransa ikili monarxiyasi d Arkli Janna Fransanin milli qehremani Janna Darkfr Jeanne d ArcDogum tarixi teq 6 yanvar 1412Dogum yeri Domremi d Fransa kralligiVefat tarixi 30 may 1431 19 yasinda Vefat yeri Ruan Normandiya Ingiltere ve Fransa ikili monarxiyasi d Vefat sebebi yanaraq olme d Fealiyyeti herbi qulluqcu Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiJanna d Ark 1412 ci il yanvar ayinin 6 da Fransanin simal serqinde kenarinda yerlesen Domeremi kendinde anadan olmusdu Onun atasi Jak d Ark ekincilikle mesgul olurdu anasi Izabelin 5 usagi vardi Ortancil ovladlari olan Janna ailenin adi usaqlarindan biri idi Onu o dovrde hemyasidlarindan ferqlendiren tek bir amil vardi Bu da d Arkin dine boyuk hormet beslemesi ve bu meselede ozunu kilsenin qizgin terefdari kimi gostermesi idi Sonralar kilseye olan bu sevgisine gore yaxin yoldaslarindan biri onu Tanrinin ve Hezreti Meryemin xidmetcisi adlandirmisdi Janna d Arkin usaqliq illeri Fransa ile Ingiltere arasinda davam eden 100 illik muharibenin en qizgin vaxtina tesaduf etmisdi 1415 ci ilde Ingiltere krali V Henri Fransa ordusunu meglub ederek olkeni isgal etdi Bundan sonra olkede ingilislerin vassallari olan Dofinlerin ve Burqon esilzadelerinin hakimiyyeti dovru basladi Bundan sonra xalq arasinda Orlean Qizi adlandirilmisdi Bir sira qelebe qazanan Janna d Ark Karli taxt taca sahib etdi 1427 1430 cu ilde ingilislerin muttefiqi burqundlara esir dusmus onlar da Janna d Arki ingilislere satmisdilar Ruanda qurulmus kilse mehkemesi Janna d Arki kufr ve cadugerlikde teqsirlendirmis ve o tonqalda yandirilmisdi 1456 ilde Fransa mehkemesi ona beraet qazandirmis lakin yalniz 1920 ci ilde katolik Kilsesi Janna d Arki muqeddesler sirasina daxil etmisdir Fransada mayin 2 ci bazar gunu Janna d Ark gunu kimi qeyd edilir 1979 cu ilden Haqqinda edebi bedii eserler yaradilmis ve filmler Janna d Arkin iztirablari 1927 cekilmisdir 1965 ci ilde Azerbaycan Dovlet Dram Teatrinda Orlean qizi F Siller pyesi tamasaya qoyulmusdur Ona missiya verilirJanna d Ark Bu dualarinmi ve ya basqa seylerin tesirindenmi o 12 yasinda iken qarabasmalar gormeye basladi Sonralar ozunun de dediyi kimi guya Tanri Hezreti Isanin hevarileri vasitesile onunla danisirdi Bu qarabasmalar zamani o parlaq bir isiq gorur ve Muqeddes Mikael ve Muqeddes Katerina Cahtherine ile temaslara girirdi Bu ise o dovrde rast gelinen bir is deyildi O ya deli olmusdu ya da gorucu idi Amma her halda onda diger hemyasidlarinda olmayan bezi seylerin oldugu subhesiz idi Amma o Tanri ile nelerden danisirdi Tebii ki Fransanin gelecek taleyinden Janna evvelce ozu bu barede hec kime danismirdi Lakin onun etrafindakilarin dediklerine gore Tanri Jannadan Fransanin isgaldan azad edilmesini ve olke kralinin veliehdinin taxta cixarilmasini isteyirdi Ustelik Tanri bu missiyanin heyata kecirilmesini d Arkin uzerine qoymusdu Dini hessasligi onu en cuzi gunahlar islemekden xilas etmisdi ve onun bu hali qarsisinda adeten mueyyen gunahlar islemeyi ozlerine ayib hesab etmeyen din xadimlerini bele casbas salmisdi Qarabasmalar zamani Tanri ile gorusduyunu soyleyen Janna bunu evvelce gizli saxlayirdi Lakin 1428 ci ilde onun dediyine gore Tanridan bunu etrafindakilara acib danismaq ve etrafina terefdarlar toplamaq barede gosteris aldi Bundan sonra o etrafina terefdaslar toplamaq ucun muqeddes missiyasindan behs eden mektublar yazaraq veliehd VII Karla ve diger insanlara gondermeye basladi Amma o bununla kifayetlenmeyerek 1429 cu ilin fevral ayinda Domeremi kendi yaxinligindaki Vokulyerede yerlesen kral ordusunun kapitani Roberu de Borikura muraciet ederek muqeddes missiyasi barede ona melumat verdi ve kralla gorusmek arzusunda oldugunu soyledi Borikur ona yardim etmeyi qerara aldi ve evvelce krala mektub yazaraq ona mesele barede melumat verdi Bunun ardinca ise o Jannaya kisi paltari geyinmesini emr etdi ve onu bir nece silahli esgerin musayieti ile muhasirede olan Orlean seherinden 150 kilometr mesafede yerlesen Sinon qesrinde yasayan kralin yanina gonderdi Hemin dovrde Karl de Pontieu Charles de Ponthieu olkeni oz ardinca ingilislerin uzerine apara bilecek bir lider deyildi Fransa su uzerindeki quru bir yarpaq kimi sonu bilinmeyen bir istiqamete suruklenmekdeydi Yaxin adamlari ile birlikde bir qesre siginan kral ne edeceyini bilmirdi Eslinde onun bele bir veziyyetde elinden gele bilecek bir isi de yox idi Fransa ingilislerin ayaqlari altinda inleyir olke ingilisler ucun kole kimi calisirdi Kralin ingilislere qarsi savasa gire bilecek guclu bir ordu teskil etmesi ucun ne erzagi ne de silah sursati vardi Bele bir veziyyetde ozunu Janna d Ark kimi teqdim eden cavan bir qizdan krala mektub geldi Mektubda yazilmisdi Men Tanrinin elcisi Janna d Arkam Siz mene menim rehberliyim altina bir ordu verin men de size Fransani verim Aldigi mektubdan casbas qalan Karl Jannaya derhal yanina gelmesini ve onunla tanis olmaq istediyini bildirdi Janna ise yuxarida qeyd etdiyimiz kimi kapitan Borikurun mesleheti ile paltarini deyisdirerek kisi paltari geyindi ve silahli esgerlerin musayieti ile atini kralin sigindigi qesre surdu Bu arada ise etrafindakilar krala bu qizin ingilis casusu ve ya en pis halda seytan ola bileceyi barede xeberdarliq etdiler Yeri gelmisken onu da xatirladaq ki orta esrler Avropasinda qadinlarin cadu vasitesile seytanla elaqeye girdiyi barede tesevvur formalasmisdi Neticede sonralar minlerle qadin bu iftiralarin qurbanlarina cevrilerek odda diri diri yandirilmisdilar Basqa vaxt olsaydi belke de VII Karl Jannani seytan hesab edecekdi Ancaq indiki halda onun itireceyi bir sey yox idi Ona gore de kral etrafindakilarin meslehetlerine fikir vermeden Janna ile gorusmek isteyinden vaz kecmedi VII Karl Eger bu genc qiz dediklerinde semimidirse onda o dindarligi ve Fransaya olan sevgisi ile butun Avropani silkeleyerek ayaga qaldira biler demisdi Hemcinin baxYuz illik muharibeIstinadlarBouzy O Jeanne d Arc l histoire a l endroit fr 2008 P 82 280 s ISBN 978 2 85443 531 3 Krumeich G La date de la naissance de Jeanne d Arc De Domremy a Tokyo Jeanne d Arc et la Lorraine fr 2013 P 21 31 406 s ISBN 978 2 8143 0154 2 Pernoud R J ai nom Jeanne la Pucelle fr Editions Gallimard 1994 P 92 Malcolm G A Vale Lanhers Y Saint Joan of Arc Encyclopaedia Britannica ing Pernoud R J ai nom Jeanne la Pucelle fr Editions Gallimard 1994 P 15 Pernoud R Clin M Joan of Arc Her Story fr P 274 Xarici instinadlarDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikianbarda elaqeli media fayllar Tarixin axarini deyisen qadinlar Janna d Ark 1412 1431 olu kecid Janna d Ark kendli qizi fransiz sahzadesi yoxsa olu kecid Janna d Ark merkezi