Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ulaq, uzunqulaq və ya eşşək (lat. Equus asinus asinus) — təkdırnaqlılar dəstəsinin atlar fəsiləsinə aid afrika eşşəyi növünün əhliləşdirilmiş yarımnövü. Təsərrüfatda mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir.
| Ulaq | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Ulaq | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Eşşəkləri hündürlükləri 1–1.4 metrə çatır. Onların iri başları və uzun yumşaq qulaqları olur. Vəhşi afrika eşşəkləri qırmızı dəniz sahillərində Somalidə, Eritreyadq və Şimali Efiopiyada yaşayırlar.
Ulaq nəqliyyat vasitəsi kimi
Atlar cinsindən təkdırnaqlı məməli heyvan yarımcinsi. Uzun və hərəkətli qulaqlarının, ensiz dırnaqlarının və ucunda uzun tüklərdən ibarət fırçası olan nazik quyruğunun olması ilə əsl atlardan fərqlənir. Rəngi boz, ağ, qara, qəhvəyi olur. Vəhşi Ulaq Afrikada, Ön, Orta və Mərkəzi Asiyada yayılmışdır. Səhra və çöllərdə kiçik ilxılarla yaşayır. Otla qidalanır. 1 növü: Afrika vəhşi Ulağı məlumdur. Süysününün hünd. 100–120 sm-dir; belində və kürəyində qum-boz rəngli zolaqlar kəsişir. Somalidə, Efiopiyada, Eritreyada yayılmışdır. Sayları azdır, qorunur. Ev ulağının əcdadıdır. Ev ulağı 2 cins qrupuna ayrılır: 1) Afrika və Asiyanın, o cümlədən Qazaxıstan, Orta Asiya və Qafqazın yerli xırda Ulağı Afrika və Orta Asiyanın iri Ulağı, o cümlədən Çinin Şandun Ulağı; 2) qatırların alınmasında istifadə edilən z-d cinsləri; onlardan puatu (Fransa), Kataloniya (İspaniya) və Amerika Ulağı qiymətlidir. Yerli eşşək cinsləri möhkəm konstitusiyalı, dözümlü, yemə az tələbkardırlar. Yük daşımaqda, qoşquda istifadə olunur. 18–20 il yaşayır. 2 yaşarlıqdan işə yararlıdır. Belində 70–80 kq, qoşquda 2,5 t-a qədər yük çəkə bilir.
Azərbaycana faydaları
Arxeoloji tədqiqatlara və yazılı mənbələrə əsasən, Azərbaycanın çətin keçilən dağ yollarında uzunqulaq yeganə nəqliyyat vasitəsi olmuşdur. Yük heyvanı kimi uzunqulaq tunc dövrdən məlumdur. Dəvə karvanın müşayiət edən sarbanlar və çarvadarlar həmişə karvanın qabağında uzunqulağa minib gedərdilər. Çünki yaxşı yaddaşı olan uzuqulaq bir dəfə keçidiyi təhlükəli yoldan ikinci dəfə keçməzdi. XIII əsr coğrafiyaşünas-səyyah yazırdı ki, əgər dumanlı havada çarvadar yolu itirərdisə, onda qabağa uzunqulağı buraxardı.
XIII əsrin digər məşhur səyyahı Marko Polo məlumat verirdi ki, Azərbaycanda sağlam, möhkəm, aclığa və suzuluğa davamlı uzunqulaq yetişdirilir ki, onların hər biri 30 markaya satırlar. Yerli tacir uzaq səfərlərə belə uzunqulaqla düşürlər.
Ucuz, dağ şəaitinə yaxşı bələd olan, heç bir qayğı tələb etməyən, aclığa dözümlü və təhlükəyə qarşı həssas olan uzunqulaqdan maldar elatları daha çox istifadə edirdilər. Uzunqulağı yükləmək üçün belinə palan vurulurdu. Bəzən nisbətən ağır yükləri ağır yükləri uzaq məsafəyə aparmaq üçün palanın latından tərlik əvəzinə, köhnə palazı dairəvi formada tikərək içinə pambıq, yun və küləş doldurulmuş loru qoyulurdu. İki ədəd belə yastılanmış mütəkkəyə oxşayan loru taylarını ikiüç yerdən qayışla bir-birinə bənd edərk iş heyvanını belinə aşırırdılar. Bəzən dağ kəndlərində uzunqulaqla odun daşıdıqda palanın üstünə "kıxı" adlanan ağac qaş da qoyulurdu.
Şəkilləri
Mənbə
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ulaq uzunqulaq ve ya essek lat Equus asinus asinus tekdirnaqlilar destesinin atlar fesilesine aid afrika esseyi novunun ehlilesdirilmis yarimnovu Teserrufatda muhum ehemiyyet kesb etmisdir UlaqElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir UlaqBeynelxalq elmi adiEquus africanus asinusSekil axtarisiITIS 926235 Essekleri hundurlukleri 1 1 4 metre catir Onlarin iri baslari ve uzun yumsaq qulaqlari olur Vehsi afrika essekleri qirmizi deniz sahillerinde Somalide Eritreyadq ve Simali Efiopiyada yasayirlar Ulaq neqliyyat vasitesi kimiAtlar cinsinden tekdirnaqli memeli heyvan yarimcinsi Uzun ve hereketli qulaqlarinin ensiz dirnaqlarinin ve ucunda uzun tuklerden ibaret fircasi olan nazik quyrugunun olmasi ile esl atlardan ferqlenir Rengi boz ag qara qehveyi olur Vehsi Ulaq Afrikada On Orta ve Merkezi Asiyada yayilmisdir Sehra ve collerde kicik ilxilarla yasayir Otla qidalanir 1 novu Afrika vehsi Ulagi melumdur Suysununun hund 100 120 sm dir belinde ve kureyinde qum boz rengli zolaqlar kesisir Somalide Efiopiyada Eritreyada yayilmisdir Saylari azdir qorunur Ev ulaginin ecdadidir Ev ulagi 2 cins qrupuna ayrilir 1 Afrika ve Asiyanin o cumleden Qazaxistan Orta Asiya ve Qafqazin yerli xirda Ulagi Afrika ve Orta Asiyanin iri Ulagi o cumleden Cinin Sandun Ulagi 2 qatirlarin alinmasinda istifade edilen z d cinsleri onlardan puatu Fransa Kataloniya Ispaniya ve Amerika Ulagi qiymetlidir Yerli essek cinsleri mohkem konstitusiyali dozumlu yeme az telebkardirlar Yuk dasimaqda qosquda istifade olunur 18 20 il yasayir 2 yasarliqdan ise yararlidir Belinde 70 80 kq qosquda 2 5 t a qeder yuk ceke bilir Azerbaycana faydalari Arxeoloji tedqiqatlara ve yazili menbelere esasen Azerbaycanin cetin kecilen dag yollarinda uzunqulaq yegane neqliyyat vasitesi olmusdur Yuk heyvani kimi uzunqulaq tunc dovrden melumdur Deve karvanin musayiet eden sarbanlar ve carvadarlar hemise karvanin qabaginda uzunqulaga minib gederdiler Cunki yaxsi yaddasi olan uzuqulaq bir defe kecidiyi tehlukeli yoldan ikinci defe kecmezdi XIII esr cografiyasunas seyyah yazirdi ki eger dumanli havada carvadar yolu itirerdise onda qabaga uzunqulagi buraxardi XIII esrin diger meshur seyyahi Marko Polo melumat verirdi ki Azerbaycanda saglam mohkem acliga ve suzuluga davamli uzunqulaq yetisdirilir ki onlarin her biri 30 markaya satirlar Yerli tacir uzaq seferlere bele uzunqulaqla dusurler Ucuz dag seaitine yaxsi beled olan hec bir qaygi teleb etmeyen acliga dozumlu ve tehlukeye qarsi hessas olan uzunqulaqdan maldar elatlari daha cox istifade edirdiler Uzunqulagi yuklemek ucun beline palan vurulurdu Bezen nisbeten agir yukleri agir yukleri uzaq mesafeye aparmaq ucun palanin latindan terlik evezine kohne palazi dairevi formada tikerek icine pambiq yun ve kules doldurulmus loru qoyulurdu Iki eded bele yastilanmis mutekkeye oxsayan loru taylarini ikiuc yerden qayisla bir birine bend ederk is heyvanini beline asirirdilar Bezen dag kendlerinde uzunqulaqla odun dasidiqda palanin ustune kixi adlanan agac qas da qoyulurdu SekilleriMenbeXarici kecidlerHemcinin bax