Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jorj Bize (Georges Bizet, 25 oktyabr 1838[…] – 3 iyun 1875[…]) — Tanınmış fransız bəstəkarı. 60-cı illərdə "Don Prokopio", "Mirvari axtaranlar"(1863), 1867-ci ildə-"Pert gözəli", "Cəmilə" operaları, "Rim","Venesiya", "Florensiya", "Neapol" proqramlı simfoniyalarının müəllifi.
| Jorj Bize fr. Alexandre-César-Léopold Bizet | |
|---|---|
| fr. Georges Bizet | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Alexandre Cesar Leopold Bizet |
| Doğum tarixi | 25 oktyabr 1838[…] |
| Vəfat tarixi | 3 iyun 1875[…](36 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Milliyyəti | fransız |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | klassik musiqi bəstəkarı, dirijor, pianoçu, bəstəkar |
| Janrlar | opera, simfoniya |
| Təhsili | |
| Mükafatları | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Jorj on yaşından konservatoriyada oxumağa başlayır. Anası ona — "İstedadını boş yerə xərcləməyinə icazə verməyəcəm" söyləyirdi. Jorj artıq bilirdi ki, onu yedirdəcəklər, daha sonra otağa salıb ağzını bağlayacaqlar, yorğunluqdan yuxu tutana qədər pianoda çalacaq. Jorj dərslə məşğul olmağa qarşı deyildi. Ona atası, oxu müəllimi və peşəkar pianoçu anası ilə vaxt keçirmək maraqlı idi. Dörd yaşında o artıq notları əzbər bilirdi və fortepianoda çalmağı bacarırdı. On yaşı olmağına iki həftə qalmış o, Paris konservatoriyasına daxil olur. Jorj üçün uşaqlığı başlamamış bitmişdi. On üç yaşında o, musiqi bəstələməyə başladı – valslar, mahnılar və "Həkimin evi" adlı kiçik komediya operasını yazır. Anasının gözlərində o, dahi olur. Bəzən Jorj bezsə də, ancaq o, bir şeyi də anlayırdı: anasının inadkarlığı və onun istedadı öz nəticəsini verir. Jorj ədəbiyyatı çox sevirdi, imkan düşən kimi, əlinə kitab alıb sakitcə bir küncə çəkilirdi. Bunu görən anası deyirdi: "Sən musiqiçi ailəsində böyümüsən və sən musiqiçi olacaqsan, ədəbiyyatşünas deyil, özü də dahi musiqiçi!"… On doqquz yaşında Bize konservatoriyanı bitirir və kantatasına görə Böyük Roma mükafatına layiq görülür.
Karmen
1875-ci ilin martında Parisdə tanınmış fransız bəstəkarı Jorj Bizenin ispan yazıçısı Prosper Merimenin novellası əsasında yaratdığı "Karmen" operasının ilk tamaşası göstərilir. Premyeradan dərhal sonra əsər ətrafında qalmaqallar qopur. Bəstəkar obrazları daha çılğın, bəzi hallarda lirik planda tərənnüm edir. "Opera bizim mənəviyyatımızı pozur", — deyə əksər tənqidçilər əsərin baş qəhrəmanı Karmenin azadsevər xasiyyətini, onun cəmiyyətin qayda-qanunlarına etinasızlığını yolverilməz, qeyri-tərbiyəvi bir hal kimi qiymətləndirirlər. Operanın ispan milli folklorundan bəhrələnmiş, canlı, səmimi musiqisi isə sadə, hətta kobud elan olunur. "Opera həyatı olduğu kimi təsvir edir" — Bizeni müdafiə edən qüvvələrin bu şüarı əsər barədə mənfi rəyləri dəyişdirə bilmir və nəticədə "Karmen" səhnədən çıxarılır. Bu zərbəyə tab gətirməyən 36 yaşlı bəstəkar premyeradan üç ay sonra vəfat edir. "Karmen" isə tezliklə nəinki bəraət qazanır, hətta Avropanın ən möhtəşəm opera teatrlarında tamaşaya qoyulur və dünyanın ən məşhur operaları sırasına daxil olur. "Karmen"in Vyanadakı tamaşasını hazırlayarkən Bizenin dostu E. Giro operanın ilk variantındakı danışıq epizodlarını "musiqiləşdirir" və bununla da əsərin yeni, redaksiyasını yaradır. "Karmen" Bizenin yaradıcılıq yolunun məntiqi nəticəsi idi. Bəstəkar "Karmen"dən əvvəl də "İnciaxtaranlar", "Pert gözəli", "Cəmilə" operaları, fransız yazıçısı Alfons Dodenin "Arleli qadın" dramına yazdığı musiqisi ilə artıq kifayət qədər tanınmışdı. Bize həmçinin bir sıra xor, fortepiano və simfonik əsərlərin müəllifi kimi də musiqisəvərlərin geniş rəğbətini qazanmışdı. Lakin "Karmen" səviyyəsi, "Karmen" zirvəsi əlçatmaz qalmışdır. Təxminən yüz il sonra görkəmli rus bəstəkarı Rodion Şedrin Bize operasının mövzuları əsasında özünün "Karmen-süita" simfonik əsərini yaratmışdır. Həmin əsər Moskvanın Böyük Teatrında gözəl balet tamaşasının hazırlanmasına təkan vermişdir. Görkəmli rus bəstəkarı Çaykovskiy 1880-ci ildə dediyi kimi-"10 ildən sonra Karmen dünyaya ən popular opera olacaq" fikrini doğrultmuş oldu. Operanın musiqi dramaturqiyasında əsas yeri faciəvi məhəbbət xətti tutur. Ən parlaq səhnə son səhnədir. Xalq şənliyin fonunda Karmenlə Xozenin son dueti və Karmenin ölümünün verilməsidir. Operada məişət musiqi olan Marş vardır. Marş ritmlərindən çox istifadə olunur.
Maraqlı faktlar
- Jorj Bize heç vaxt özünü yaraşıqlı hesab etməmişdir.
- Həddən artıq sürətli danışırmış. Buna görə nitqi olduqca qarışıq imiş.
- Əlləri daim tərləyirmiş və bu onun utancına səbəb olurmuş.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Alexandre César Léopold Bizet // Léonore verilənlər bazası (fr.). ministère de la Culture.
- Cooper M. D. P. Georges Bizet // Encyclopædia Britannica (ing.).
- "Jorj Bize — Böyük Musiqiçilər". 2021-03-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-07-16.
Xarici keçidlər
- Краткие содержания (синопсисы) опер Бизе на сайте "100 опер" 2007-10-16 at the Wayback Machine
- Б. Кушнер. Рекомендательное письмо: Страница из жизни Бизе 2006-08-19 at the Wayback Machine // "Вестник" (Бостон), № 10 (347), 12 мая 2004 г.
- Бизе. Полные либретто опер на русском языке 2012-07-01 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
 | Rəssam ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jorj Bize Georges Bizet 25 oktyabr 1838 3 iyun 1875 Taninmis fransiz bestekari 60 ci illerde Don Prokopio Mirvari axtaranlar 1863 1867 ci ilde Pert gozeli Cemile operalari Rim Venesiya Florensiya Neapol proqramli simfoniyalarinin muellifi Jorj Bize fr Alexandre Cesar Leopold Bizetfr Georges BizetUmumi melumatlarDogum adi Alexandre Cesar Leopold BizetDogum tarixi 25 oktyabr 1838 1838 10 25 Vefat tarixi 3 iyun 1875 1875 06 03 36 yasinda Vefat sebebi urek tutmasiDefn yeri Per Lasez qebiristanligiVetendasligi FransaMilliyyeti fransizMusiqici melumatlariFealiyyeti klassik musiqi bestekari dirijor pianocu bestekarJanrlar opera simfoniyaTehsili Paris KonservatoriyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiJorj on yasindan konservatoriyada oxumaga baslayir Anasi ona Istedadini bos yere xerclemeyine icaze vermeyecem soyleyirdi Jorj artiq bilirdi ki onu yedirdecekler daha sonra otaga salib agzini baglayacaqlar yorgunluqdan yuxu tutana qeder pianoda calacaq Jorj dersle mesgul olmaga qarsi deyildi Ona atasi oxu muellimi ve pesekar pianocu anasi ile vaxt kecirmek maraqli idi Dord yasinda o artiq notlari ezber bilirdi ve fortepianoda calmagi bacarirdi On yasi olmagina iki hefte qalmis o Paris konservatoriyasina daxil olur Jorj ucun usaqligi baslamamis bitmisdi On uc yasinda o musiqi bestelemeye basladi valslar mahnilar ve Hekimin evi adli kicik komediya operasini yazir Anasinin gozlerinde o dahi olur Bezen Jorj bezse de ancaq o bir seyi de anlayirdi anasinin inadkarligi ve onun istedadi oz neticesini verir Jorj edebiyyati cox sevirdi imkan dusen kimi eline kitab alib sakitce bir kunce cekilirdi Bunu goren anasi deyirdi Sen musiqici ailesinde boyumusen ve sen musiqici olacaqsan edebiyyatsunas deyil ozu de dahi musiqici On doqquz yasinda Bize konservatoriyani bitirir ve kantatasina gore Boyuk Roma mukafatina layiq gorulur Karmen1875 ci ilin martinda Parisde taninmis fransiz bestekari Jorj Bizenin ispan yazicisi Prosper Merimenin novellasi esasinda yaratdigi Karmen operasinin ilk tamasasi gosterilir Premyeradan derhal sonra eser etrafinda qalmaqallar qopur Bestekar obrazlari daha cilgin bezi hallarda lirik planda terennum edir Opera bizim meneviyyatimizi pozur deye ekser tenqidciler eserin bas qehremani Karmenin azadsever xasiyyetini onun cemiyyetin qayda qanunlarina etinasizligini yolverilmez qeyri terbiyevi bir hal kimi qiymetlendirirler Operanin ispan milli folklorundan behrelenmis canli semimi musiqisi ise sade hetta kobud elan olunur Opera heyati oldugu kimi tesvir edir Bizeni mudafie eden quvvelerin bu suari eser barede menfi reyleri deyisdire bilmir ve neticede Karmen sehneden cixarilir Bu zerbeye tab getirmeyen 36 yasli bestekar premyeradan uc ay sonra vefat edir Karmen ise tezlikle neinki beraet qazanir hetta Avropanin en mohtesem opera teatrlarinda tamasaya qoyulur ve dunyanin en meshur operalari sirasina daxil olur Karmen in Vyanadaki tamasasini hazirlayarken Bizenin dostu E Giro operanin ilk variantindaki danisiq epizodlarini musiqilesdirir ve bununla da eserin yeni redaksiyasini yaradir Karmen Bizenin yaradiciliq yolunun mentiqi neticesi idi Bestekar Karmen den evvel de Inciaxtaranlar Pert gozeli Cemile operalari fransiz yazicisi Alfons Dodenin Arleli qadin dramina yazdigi musiqisi ile artiq kifayet qeder taninmisdi Bize hemcinin bir sira xor fortepiano ve simfonik eserlerin muellifi kimi de musiqiseverlerin genis regbetini qazanmisdi Lakin Karmen seviyyesi Karmen zirvesi elcatmaz qalmisdir Texminen yuz il sonra gorkemli rus bestekari Rodion Sedrin Bize operasinin movzulari esasinda ozunun Karmen suita simfonik eserini yaratmisdir Hemin eser Moskvanin Boyuk Teatrinda gozel balet tamasasinin hazirlanmasina tekan vermisdir Gorkemli rus bestekari Caykovskiy 1880 ci ilde dediyi kimi 10 ilden sonra Karmen dunyaya en popular opera olacaq fikrini dogrultmus oldu Operanin musiqi dramaturqiyasinda esas yeri facievi mehebbet xetti tutur En parlaq sehne son sehnedir Xalq senliyin fonunda Karmenle Xozenin son dueti ve Karmenin olumunun verilmesidir Operada meiset musiqi olan Mars vardir Mars ritmlerinden cox istifade olunur Maraqli faktlarJorj Bize hec vaxt ozunu yarasiqli hesab etmemisdir Hedden artiq suretli danisirmis Buna gore nitqi olduqca qarisiq imis Elleri daim terleyirmis ve bu onun utancina sebeb olurmus IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Alexandre Cesar Leopold Bizet Leonore verilenler bazasi fr ministere de la Culture Cooper M D P Georges Bizet Encyclopaedia Britannica ing Jorj Bize Boyuk Musiqiciler 2021 03 01 tarixinde Istifade tarixi 2017 07 16 Xarici kecidlerVikianbarda Jorj Bize ile elaqeli mediafayllar var Kratkie soderzhaniya sinopsisy oper Bize na sajte 100 oper 2007 10 16 at the Wayback Machine B Kushner Rekomendatelnoe pismo Stranica iz zhizni Bize 2006 08 19 at the Wayback Machine Vestnik Boston 10 347 12 maya 2004 g Bize Polnye libretto oper na russkom yazyke 2012 07 01 at the Wayback MachineHemcinin bax Ressam ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin